Δημήτρης Δερματάς: Γιατί ψηφίζω “ΚΟΣΜΟΣ” στις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου

Το καίριο διακύβευμα των Ευρωεκλογών είναι αν θα έχουμε μια Ευρώπη περισσότερο ενωμένη, δημοκρατική, υγιή, ισχυρή, ικανή και δίκαιη ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει κρίσεις, όπως αυτές του κορονοϊού, της παγκόσμιας υπερθέρμανσης (πυρκαγιές, πλημμύρες, κλπ.), των πολέμων και γενικά καταστάσεις που ξεπερνούν τις δυνατότητες των κρατών μελών.

Στην πολυκρίση που βιώνουμε, η κλιματική αλλαγή, η εξάντληση των πόρων, η ακραία ρύπανση και η κατάρρευση της βιοποικιλότητας, οι πολλαπλές ανισότητες, η ακρίβεια και ο πόλεμος δεν είναι μεμονωμένα ζητήματα. Είναι βαθιά διασυνδεδεμένα, με το καθένα να επηρεάζει και να ενισχύει τα άλλα. Και το κεντρικό νήμα που τα συνδέει όλα, είναι το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης της σύγχρονης εποχής, η μηχανή που παράγει την περιβαλλοντική κρίση και λειτουργεί ως πηγή αποσταθεροποίησης και υπονόμευσης της κοινωνίας και της οικονομίας, της ζωής όλων μας.

Οι ευρωεκλογές του 2024 είναι οι πλέον σημαντικές των τελευταίων δεκαετιών για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας. Τα βασικά διακυβεύματα αυτών των εκλογών περιλαμβάνουν μια σειρά από πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών αλλά και την ποιότητα ζωής, ειδικά των μελλοντικών γενεών. Στην Ελλάδα κυρίως προβάλλονται τα οικονομικά, πολιτικά (κυρίως γεωπολιτικά) και κάποια κοινωνικά ζητήματα. Τα περιβαλλοντικά ζητήματα, κυρίως η τριπλή περιβαλλοντική κρίση που ευθέως πια απειλεί τον κόσμο μας όπως τον έχουμε γνωρίσει έως σήμερα, παραμένουν υποβαθμισμένα και σε επίπεδο ευχολόγιων στον δημόσιο διάλογο.

Η τριπλή περιβαλλοντική κρίση, δηλαδή η κλιματική κρίση, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η διαρκώς αυξανόμενη ρύπανση είναι αλληλένδετες και αλληλοτροφοδοτούμενες, αλλά και σε άμεση συσχέτιση με τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητούμενα. Η τριπλή περιβαλλοντική κρίση είναι μια κρίση υπαρξιακή για την ανθρωπότητα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διαρκή οικονομική μεγέθυνση και την εξάρτηση της οικονομίας από τα ορυκτά καύσιμα αλλά και με την γεωπολιτική σταθερότητα, την ασφάλεια των πολιτών, την κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή αλλά και την ενίσχυση της δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης.

Ενδεικτικά και σύμφωνα με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Κοπέρνικος, η μέση θερμοκρασία στην Ευρώπη το 2023 ήταν 2,6 βαθμούς πάνω από αυτήν της προβιομηχανικής περιόδου, μακριά από το όριο επιφυλακής του 1,5 βαθμού, το οποίο έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο της «Παγκόσμιας Συμφωνίας του Παρισιού». Από τον Ιούνιο του 2023, αδιαλείπτως κάθε μήνα συντρίβεται το ρεκόρ ζέστης. Είναι μια κρίση δημόσιας υγείας, μια κρίση που χτυπάει την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και την δημοκρατική ανθεκτικότητα. Δυστυχώς θα συνεχίσει να επιδεινώνεται, δεν υπάρχει ένας τρόπος να επιστρέψουμε στο πριν, αλλά υπάρχει τρόπος να το μετριάσουμε και να οργανωθούμε καλύτερα ως κοινωνίες ώστε να είμαστε πιο ανθεκτικές ως προς όλα τα μέλη μας και όχι μόνο αυτά που έχουν την οικονομική δυνατότητα.

Στην Ελλάδα βιώνουμε τις επιπτώσεις ολοένα και περισσότερο. Αττική, Έβρος, Ρόδος, Εύβοια, Θεσσαλία είναι μόνο μερικές περιοχές που πλήρωσαν το ακριβό κόστος της κλιματικής κρίσης και της απουσίας κρατικής πολιτικής πρόληψης και αντιμετώπισης των φαινομένων. Το δε οικονομικό κόστος από τα φαινόμενα που προκάλεσε η κλιματική κρίση ξεπέρασε, σύμφωνα με πρωθυπουργική παραδοχή, τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ. Στην Ελλάδα μας επίσης, στα πλαίσια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η έκθεση των πολιτών σε ατμοσφαιρικούς ρύπους ευθύνεται για 13 χιλιάδες πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο.

Γενικά στον κόσμο μας σήμερα οι απώλειες ζωής λόγω ρύπανσης είναι τρεις φορές περισσότερες από τις απώλειες που οφείλονται στην πείνα και τα ναρκωτικά και λίγο μεγαλύτερες από αυτές που σχετίζονται με το κάπνισμα. Η δε απώλεια βιοποικιλότητας έχει ήδη φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ και η συνέχεια προβλέπεται εξαιρετικά δυσοίωνη, με το 40% των αμφίβιων και το 35% των θαλάσσιων θηλαστικών να απειλούνται με αφανισμό, μεταξύ πολλών άλλων αρνητικών επιπτώσεων σε όλα τα επίπεδα.

Τα απτά αποτελέσματα της τριπλής περιβαλλοντικής κρίσης είναι και πολλά άλλα και σημαντικότατα και συνεχίζουν και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν παρότι έχουν προβλεφθεί από την επιστημονική κοινότητα εδώ και δεκαετίες, καθώς παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις και τα επιστημονικά καμπανάκια που ακούγονται όλο και περισσότερο, συνεχίζουμε σα να μην τρέχει τίποτε, ακολουθώντας την πρακτική του “business as usual”. Συνεχίζουμε με φορολογική ανισότητα και άκρατη κερδοσκοπία στηριζόμενοι σε μοντέλα «ανάπτυξης» που στηρίζονται αποκλειστικά στην ανισόρροπη οικονομική μεγέθυνση όπου οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες γίνονται ολοένα και πιο δυσθεώρητες. Αυτό πρέπει να αλλάξει, η μετάβαση πρέπει να είναι δίκαιη και να μας συμπεριλαμβάνει όλους.

Η πρόταση του Κόσμου, η Ελληνική Πράσινη Συμφωνία είναι μία ρεαλιστική πρόταση που βασίζεται στην πρόταση του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, προσαρμοσμένη στην Ελληνική πραγματικότητα, εκφράζοντας τις αξίες του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος, του ανθρωπισμού, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης.