Ο ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ+ ΑΤΟΜΑ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ

Σήμερα η Αθήνα “ντύνεται” στα χρώματα του Pride, με την πρωτεύουσα να γεμίζει με συνθήματα, τραγούδια και γκλίτερ!

Ακτιβιστές -με διάφορα μέσα- δεν σταματούν να μάχονται και να κρατούν “ζωντανό” το σύνθημα της προάσπισης των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων.

Γιατί Pride σημαίνει διεκδίκηση, αντίδραση, εξέγερση και αδιάκοπος αγώνας για ίσα δικαιώματα και ελευθερίες.

ΟΛΑ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΣΤΟ STONEWALL

Η Εξέγερση του Stonewall ήταν μια σειρά από αυθόρμητες, βίαιες διαδηλώσεις από τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας εναντίον μιας επιδρομής της αστυνομίας, που πραγματοποιήθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Ιουνίου 1969, στο Stonewall Inn, που βρίσκεται στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, γειτονιά του Μανχάταν, στη Νέα Υόρκη.

Αυτές οι διαδηλώσεις κατά πολλούς αποτέλεσαν το πιο σημαντικό γεγονός που οδήγησε στο απελευθερωτικό κίνημα των queer και στον σύγχρονο αγώνα για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα.

Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950 και του 1960 αντιμετώπιζαν ένα εχθρικό νομικό σύστημα. Οι πρώτες ομοφυλοφιλικές ομάδες προσπάθησαν να αποδείξουν ότι οι ομοφυλόφιλοι θα μπορούσαν να αφομοιωθούν στην κοινωνία, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1960 ήταν πολύ ταραγμένα, καθώς πολλά κοινωνικά/πολιτικά κινήματα ήταν ενεργά, συμπεριλαμβανομένου του Κινήματος για τα Πολιτικά Δικαιώματα των Αφρό-Αμερικάνων και του κινήματος ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Αυτές οι επιρροές, σε συνδυασμό με το φιλελεύθερο περιβάλλον του Γκρίνουιτς Βίλατζ ήταν καταλυτικοί παράγοντες για την εξέγερση του Stonewall.

Κατά τις δεκαετίες 1950 και 1960, πολύ λίγοι χώροι επέτρεπαν την πρόσβαση σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Την εποχή εκείνη το Stonewall ανήκε στην Αμερικάνικη Μαφία. Η πελατεία του αφορούσε περιθωριοποιημένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, drag queens και αστέγους.

Οι επιδρομές της αστυνομίας σε queer χώρους διασκέδασης ήταν μια τραγική πραγματικότητα στη δεκαετία του 1960 και οι αξιωματικοί έχασαν τον έλεγχο της κατάστασης στο Stonewall Inn. Πολύ σύντομα θα ξεκινούσαν σοβαρά επεισόδια.

Η ένταση μεταξύ της αστυνομίας της Νέας Υόρκης και γκέι κατοίκων του Γκρίνουιτς Βίλαταζ οδήγησε σε περισσότερες διαμαρτυρίες το επόμενο βράδυ, αλλά και κατά τις επόμενες νύχτες.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, οι κάτοικοι του περιοχής άρχισαν γρήγορα να οργανώνονται σε ομάδες ακτιβιστών, αναζητώντας χώρους που ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα θα μπορούσαν να είναι αποδεκτά και δε θα είχαν το φόβο να συλληφθούν.

Μετά την εξέγερση του Stonewall και συγκεκριμένα μέσα σε έξι μήνες σχηματίστηκαν στη Νέα Υόρκη δύο ακτιβιστικές οργανώσεις, ενώ ιδρύθηκαν τρεις εφημερίδες για την προώθηση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων. Μέσα σε λίγα χρόνια, οργανώσεις για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ είχαν ιδρυθεί στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου.

Η ΜΑΡΣΑ Π. ΤΖΟΝΣΟΝ

Η Μάρσα Π. Τζόνσον (24 Αυγούστου 1945 – 6 Ιουλίου 1992) ήταν μια Αφρο-αμερικανή drag queen, σεξεργάτρια και ακτιβίστρια.

Η Τζόνσον γεννήθηκε στο Νιου Τζέρσεϊ και υπήρξε δημοφιλής φιγούρα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας της Νέας Υόρκης από τη δεκαετία του 1960 μέχρι τη δεκαετία του 1990. Μετέπειτα η Τζόνσον έγινε ακτιβίστρια για το AIDS με το ACT UP.

Η Τζόνσον υπήρξε μια από τις πιο γνωστές drag queens της πόλης και βασίλισσες του δρόμου. Η ίδια είχε αναγνωριστεί ως μια από τις πρώτες που αντεπιτέθηκαν στις συγκρούσεις με την αστυνομία, εν μέσω των ταραχών στο Stonewall.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Τζόνσον και η στενή φίλη της Σύλβια Ριβέρα, ίδρυσαν από κοινού το κίνημα “Επαναστάτες Δράσης Τρανς Δρόμου” (STAR) και έδιναν το παρών σε παρελάσεις Υπερηφάνειας και πολιτικές δράσεις.

Κατά τη δεκαετία του 1980 η Τζόνσον συνέχισε τον ακτιβισμό στους δρόμους ως βασική διοργανώτρια με την ACT UP. Μαζί με την Ριβέρα, η Τζόνσον υπήρξε “μητέρα” του οίκου της οργάνωσης Star, συγκεντρώνοντας τρόφιμα και είδη ένδυσης, με σκοπό να βοηθήσει και να υποστηρίξει τους απόρους της Νέας Υόρκης.

Τον Ιούλιο του 1992, το σώμα της Τζόνσον βρέθηκε να επιπλέει στον ποταμό Χάντσον στα ανοικτά της δυτικής Βίλατζ Πίερς λίγο μετά το Pride του Μαρτίου του 1992. Η αστυνομία υποστήριξε ότι ήταν αυτοκτονία. Οι φίλοι και υποστηρικτές της Τζόνσον δήλωσαν ότι δεν είχε τάσεις αυτοκτονίας και ύστερα από μια καμπάνια με αφισοκόλληση, έγινε γνωστό ότι η Τζόνσον είχε νωρίτερα παρενοχληθεί κοντά στο σημείο όπου βρέθηκε το πτώμα της.

Οι αρχικές προσπάθειες για να πεισθεί η αστυνομία να ερευνήσει περαιτέρω τα αίτια του θανάτου της ήταν ανεπιτυχείς. Μετά από πιέσεις της ακτιβίστριας Μαράια Λόπεζ, τον Νοέμβριο του 2012, το αστυνομικό τμήμα της Νέας Υόρκης άνοιξε εκ νέου την υπόθεση ως πιθανή ανθρωποκτονία.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ PRIDE

Στις 28 Ιουνίου του 1970, τα πρώτα Pride έλαβαν χώρα στη Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, το Σαν Φρανσίσκο και στο Σικάγο, για τον εορτασμό της επετείου της εξέγερσης. Παρόμοιες πορείες διοργανώθηκαν σιγά σιγά και σε άλλες πόλεις. Υπό τη στενή έννοια του όρου, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η πρώτη μορφή LGBTQI+ Pride που υπήρξε ποτέ.

Πολλοί θεωρούν ότι το Stonewall οδήγησε στη γέννηση του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος απελευθέρωσης και στη δημιουργία των σημερινών Pride.

Ο Ντέιβιντ Κάρτερ, στο άρθρο του “Αυτό που έκανε το Stonewall διαφορετικό”, εξήγησε ότι παρόλο που υπήρξαν αρκετές εξεγέρσεις πριν από το Stonewall, ο λόγος για τον οποίο το Stonewall ήταν τόσο ιστορικό ήταν ότι συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι, η ταραχή διήρκεσε πολύ (έξι ημέρες), ήταν η πρώτη που έλαβε μεγάλη κάλυψη από τα ΜΜΕ και πυροδότησε τη δημιουργία πολλών ομάδων προάσπισης των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων.

 

Στην 30η επέτειο των γεγονότων της Νέας Υόρκης, το 1999, το μπαρ Stonewall ανακηρύχθηκε Μνημείο Εθνικής Κληρονομιάς, ενώ στην 40η επέτειο ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακήρυξε τον Ιούνιο του 2009 μήνα υπερηφάνειας των ΛΟΑΤΚΙ+.

Το Εθνικό Μνημείο του Stonewall ιδρύθηκε στην περιοχή το 2016.

Να σημειωθεί ότι το 2019, 50 χρόνια μετά από εκείνη την επιχείρηση των αρχών στο Stonewall Inn, η αστυνομία της Νέας Υόρκης ζήτησε επισήμως συγγνώμη για την επιδρομή.

Σήμερα, εκδηλώσεις ΛΟΑΤΚΙ+ υπερηφάνειας πραγματοποιούνται κάθε χρόνο σε πολλές χώρες του κόσμου, τον μήνα Ιούνιο, με στόχο να τιμηθούν οι πρωταγωνιστές του Stonewall.

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ATHENS PRIDE

Η πρώτη απόπειρα διοργάνωσης Pride στην Ελλάδα επιχειρήθηκε από το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) στις 28 Ιουνίου 1980 στην Αθήνα, οριοθετώντας την κυρίως ως πολιτική εκδήλωση και επαναλήφθηκε δειλά 2 χρόνια αργότερα στο χώρο του Ζαππείου.

Έπρεπε να περάσουν 10 χρόνια για να διοργανωθούν αντίστοιχες εκδηλώσεις (Λόφος Στρέφη 1992, 1994, 1995, Πεδίον του Άρεως 1993, 1996 και σε κλειστούς χώρους 1998 και 1999). Την ίδια εποχή στην παραλία της Θεσσαλονίκης γίνονται οι αντίστοιχες διοργανώσεις από την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης).

Η αρχή του Athens Pride, σηματοδοτείται το 2005 με τη δημιουργία του “Φεστιβάλ Περηφάνειας Αθήνας – Athens Pride”.

Συγκεκριμένα, το 2005, η τότε δήμαρχος Αθηναίων Ντόρα Μπακογιάνη υποστήριξε την διεξαγωγή της παρέλασης υπερηφάνειας στην Αθήνα, αλλά ο επόμενος δήμαρχος, ο Νικήτας Κακλαμάνης, αρνήθηκε την παροχή επίσημης υποστήριξης στην εκδήλωση από τον δήμο.

Το σύνθημα του πρώτου Athens Pride ήταν: “Όλη η ζωή και η αγάπη αξίζουν σεβασμό”. Στην πρώτη αυτή γιορτή βρέθηκαν τα περίπτερα 15 οργανώσεων της κοινότητας. Η δημοτική σύμβουλος Υβέτ Τζάρβις απηύθυνε χαιρετισμό.

Περίπου 1000 άτομα πέρασαν από την πλατεία κατά την διάρκεια της ημέρας, για να ενημερωθούν και να γλεντήσουν στο πάρτι το βράδυ. 500 άτομα παρέλασαν μαζί, γύρω από το Σύνταγμα και μπροστά από τη Βουλή.

Από το 2005, οργανώσεις και σύλλογοι ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ελλάδα διοργανώνουν από κοινού την ετήσια παρέλαση υπερηφάνειας στο κέντρο της Αθήνας, η μαζικότητα της οποίας έχει φτάσει σε τεράστια νούμερα.

Χαρακτηριστικό το γεγονός πως στο Pride του 2023 συμμετείχαν περισσότερα από 170.000 άτομα.

ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ATHENS PRIDE

• Athens Pride 2005 – “Όλη η ζωή και η αγάπη αξίζουν σεβασμό”
• Athens Pride 2006 – “Ανοιχτά, Δυνατά, Περήφανα”
• Athens Pride 2007 – “Ο έρωτας δεν κάνει διακρίσεις – κάνει τη διαφορά!”
• Athens Pride 2008 – “Δικαίωμά μας!”
• Athens Pride 2009 – “100% Ισότητα”
• Athens Pride 2010 – “Είμαστε παντού”
• Αthens Pride 2011 – “Φίλα Με Παντού”
• Athens Pride 2012 – “Αγάπα με, είναι δωρεάν”
• Athens Pride 2013 – “Η Αθήνα δικιά μας”
• Athens Pride 2014 – “Οικογενειακή Υπόθεση”
• Athens Pride 2015 – “Πάρε Θέση”
• Athens Pride 2016 – “ΓΥΝΑΙΚΑ δε γεννιέσαι, ΓΙΝΕΣΑΙ”, “ΑΝΔΡΑΣ δε γεννιέσαι, ΓΙΝΕΣΑΙ”
• Athens Pride 2017 – “Θέμα Παιδείας”
• Athens Pride 2018 – “Παρούσα”
• Athens Pride 2019 – “Ο δρόμος έχει την δική μας ιστορία”
• Athens Pride 2020 – “Ως εδώ”
• Athens Pride 2021 – “Αυτό που μας ενώνει”
• Athens Pride 2022 – “Άνευ όρων”
• Athens Pride 2023 – “Μια φορά κι έναν καιρό”
• Athens Pride 2024 – “Ένας νόμος δεν αρκεί”

ΓΙΑΤΙ ΕΝΑΣ ΝΟΜΟΣ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ;

Στις 15 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, το Athens Pride και η LGBTQI+ Κοινωνία των Πολιτών γιόρτασαν τη νομιμοποίηση της ισότητας στον Γάμο και στην Τεκνοθεσία για ομόφυλα ζευγάρια (Ν.4089/2024).

Αυτός ο νομός-ορόσημο αποτελεί το επιστέγασμα πολλών ετών σκληρών προσπαθειών για μια προστατευτική νομοθεσία για τα LGBTQI+ άτομα στην Ελλάδα. Ωστόσο, η πραγματική κοινωνική αλλαγή δεν επέρχεται απλώς και μόνο επειδή μια κυβέρνηση ψηφίζει έναν νόμο.

Με το σύνθημα, ΕΝΑΣ ΝΟΜΟΣ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ, το Athens Pride 2024 υπογραμμίζει τις ανεπάρκειες των διαφόρων νόμων που αφορούν την LGBTQI+ κοινότητα, καθώς και τα εμπόδια στην κοινωνική ένταξη που τα LGBTQI+ άτομα αντιμετωπίζουν συστηματικά στην οικογένεια, στον εργασιακό χώρο, στο δημόσιο χώρο, στην υγεία, στην εκπαίδευση και σε όλες τις πτυχές του καθημερινού βίου.

Παρά τους νόμους που διασφαλίζουν την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (Ν.4491/2017), την ισότητα (Ν.4604/2019) και την απαγόρευση ιατρικά μη αναγκαίων χειρουργικών επεμβάσεων σε ίντερσεξ παιδιά (Ν.4958/2022), η απουσία της τρίτης καταχώρισης φύλου – που εφαρμόζεται ευρέως στην Ευρώπη – έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική, σωματική και κοινωνική ευημερία και δημιουργεί γραφειοκρατικά εμπόδια για τα άτομα που δεν ταυτίζονται με το δίπολο άνδρας-γυναίκα. Αν και τα τρανς άτομα μπορούν να αλλάξουν επίσημα τα ονόματα και τους δείκτες φύλου τους, η διαδικασία είναι χρονοβόρα και δαπανηρή. Μεταξύ των πολλών εμποδίων για την τεκνοθεσία στο νέο νόμο περί γονικής μέριμνας, η μη αναγνώριση της τρανς-γονεϊκότητας διατηρεί τα νεκρά προσωπικά στοιχεία του γονέα στο πιστοποιητικό γέννησης του παιδιού του.

Η απουσία ολοκληρωμένης και συμπεριληπτικής σεξουαλικής εκπαίδευσης στα σχολεία δεν επιτρέπει στα παιδιά να ενημερωθούν κατάλληλα, με αποτέλεσμα να νιώθουν μπερδεμένα ή/και ότι δεν χωράνε σε αυτή την κοινωνία, ενώ οξύνονται τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού, παρά πρωτοβουλίες όπως ο Ν. 5029. Η έλλειψη εκπαίδευσης ευαισθησίας στον τομέα της υγείας εμποδίζει πολλές λεσβίες, τρανς, ίντερσεξ και μη δυαδικά άτομα να αναζητήσουν κρίσιμη ιατρική περίθαλψη, επειδή φοβούνται παρεμβατικές, ενοχλητικές και ακατάλληλες ερωτήσεις και εξετάσεις. Τα άτομα που ζουν με τον HIV εξακολουθούν ν’ αντιμετωπίζουν το στίγμα στην πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας και στην καθημερινότητά τους, παρά κάποιες θετικές πρωτοβουλίες, όπως οι αλλαγές στους όρους της αιμοδοσίας (ΥΑ 2022). Ο αντιρατσιστικός νόμος (Ν.4285/2014) δεν έχει αποτρέψει τις βίαιες επιθέσεις ή έκφραση ρητορικής μίσους στο δημόσιο λόγο, ακόμα και από ισχυρά πρόσωπα της πολιτικής και του κλήρου.

ΓΙΑΤΙ ΤΟ PRIDE ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

Σήμερα, εκδηλώσεις ΛΟΑΤΚΙ+ Υπερηφάνειας πραγματοποιούνται κάθε χρόνο σε πολλές χώρες του κόσμου, με στόχο να τιμηθούν οι “ήρωες” του Stonewall, ωστόσο κάθε φορά δεν λείπουν οι μισαλλόδοξες φωνές.

Η μειωμένη ορατότητα, η περιθωριοποίηση, ο στιγματισμός, ο εκφοβισμός και η άσκηση σωματικής βίας, είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα καθημερινά τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.

Εντούτοις, η κλασσική ερώτηση που ακούγεται κάθε χρόνο, με αφορμή το Pride είναι: “Γιατί να μην κάνουν και οι Straight ένα Pride;”

Για όσους, λοιπόν, αναρωτιούνται γιατί το Pride στην Ελλάδα είναι ένα “προνόμιο” των ΛΟΑΤΚΙ+:

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά υποφέρουν στο ελληνικό σχολείο, καθώς πέφτουν θύματα μπούλινγκ, ενώ την ίδια στιγμή δεν υφίσταται συμπεριληπτική εκπαίδευση

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα διώκονται από το σπίτι τους και αναγκάζονται να μένουν στον δρόμο, μετά το coming out τους.

• Γιατί πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα αναγκάζονται να παρουσιάζουν φανταστικές σχέσεις και να “χτίζουν” ψεύτικες ζωές.

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα διστάζουν να εκφράσουν δημόσια την αγάπη τους προς τα ταίρια τους, φοβούμενα μήπως υποστούν βία και παρενόχληση.

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ συνεχίζουν να έχουν περιορισμούς στο δικαίωμα στην τεκνοθεσία.

• Γιατί υπάρχουν πολιτικοί εντός Βουλής που στρέφονται κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων

• Γιατί ένα στα τρία ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ελλάδα έχει δεχτεί έστω και μια φορά στη ζωή του προσβολές σε δημόσια υπηρεσία.

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δέχονται ομο-τρανσφοβικά σχόλια στον χώρο εργασίας, ενώ κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους σε περίπτωση που κάνουν coming out.

• Γιατί μέλη της Εκκλησίας διακηρύττουν το μίσους απέναντι στα “αμαρτωλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα”.

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δέχονται επιθέσεις από ομοφοβικά στοιχεία που βρίσκονται εντός του σώματος της ελληνικής αστυνομίας.

• Γιατί τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ελλάδα υποβάλλονται από ψευτογιατρούς στην εγκληματική πρακτική των θεραπειών μετατροπής της σεξουαλικότητας, μια πρακτική με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, που βασίζεται στην πεποίθηση ότι η ετεροφυλοφιλία είναι ο κανόνας και οτιδήποτε άλλο είναι ασθένεια ή ανωμαλία.

• Γιατί τα intersex άτομα στη χώρα υποβάλλονται σε “κανονικοποιητικές” επεμβάσεις, μια πρακτική που υποστηρίζεται από πολλά μέλη του επιστημονικού χώρου, με αποτέλεσμα τα άτομα αυτά να υφίστανται ψυχολογική βλάβη από τις παραβιαστικές και οδυνηρές παρεμβάσεις, οι οποίες είναι αρκετά συχνά ανεπανόρθωτες.

• Γιατί τα τρανς πρόσωπα στην Ελλάδα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα στερεοτύπων, προκαταλήψεων, παρενοχλήσεων, διακρίσεων και βίας.

• Γιατί ο Ζακ, ο Νικόλας, ο Βαγγέλης, η Δήμητρα και πολλ@ ακόμη είναι στον τάφο.

Για τους παραπάνω -και πολλούς ακόμη- λόγους, το Pride παραμένει ένα σημαντικό όπλο για διεκδίκηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Γιατί το Pride δεν γεννήθηκε από επιλογή για να εορταστεί ότι κάποι@ είναι ΛΟΑΤΚΙ+. Το Pride γεννήθηκε με στόχο όλα τα μέλη της κοινωνίας να είναι σε θέση να ζουν χωρίς φόβο, βία και προκαταλήψεις.