Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ SARDAR HASEMI ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΦΑΓΗΤΑ ΠΟΥ ΜΑΓΕΙΡΕΨΕ

Πέμπτη μεσημέρι και ανηφορίζω την πολύβουη Πανόρμου για να βρεθώ στο δροσερό, καταπράσινο και ήσυχο πάρκο ΚΑΠΑΨ, εκεί που βρίσκεται το πολύχρωμο καφέ Myrtillo. Για όσους δεν γνωρίζουν, το Myrtillo, είναι μια κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση στην οποία περίπου το 90% των εργαζόμενων που απασχολεί είναι άτομα με κάποιου είδους αναπηρία.

Εκεί με υποδέχεται εγκάρδια η Ισιδώρα, γέννημα θρέμμα Πειραιώτισσα, που συντονίζει τα πάντα και τους πάντες στο Myrtillo. Πίσω από το πάσο της κουζίνας, o Θωμάς Αυλακιώτης και η Sardar Hasemi προετοιμάζουν τις νοστιμιές που θα απολαύσουν οι επισκέπτες του πολιτιστικού φεστιβάλ Refugee Week Greece, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Παρατηρώ την Sardar και τον Θωμά να συνεργάζονται με ηρεμία, λες και το κάνουν εδώ και χρόνια. “Η σύμπνοια των δύο μαγείρων ένωσαν τις κουζίνες μας και τις καρδιές μας. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτή η σύμπραξη, αλλά σίγουρα δεν θα είναι η τελευταία. Με την Sardar θα συνυπάρξουμε ξανά και εκτος της ημέρας των προσφύγων” μου λέει η Ισιδώρα.

Μου προσφέρει την γνήσια πορτοκαλόπιτα για την οποία φημίζεται ο Θωμάς και το αρωματικό γλυκό με κάρδαμο της Sardar.

Οι επισκέπτες πάντως “τιμούν” τα αφγανικά πιτάκια με κιμά της Sardar και τις χειροποίητες σπανακόπίτες.

“ΈΠΡΕΠΕ ΝΑ ΠΑΡΩ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ. ΕΙΠΑ Ή ΘΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ Ή ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ”

Μου μιλάει σε άπταιστα ελληνικά και την φιλοφρονώ για αυτό. Γελάει και σπεύδει να μου πει πως μπορεί να μην μιλάει τόσο καλά, αλλα προσπαθεί να μιλάει σωστά. Ζει στην Ελλάδα 18 χρόνια. Προσφύγισσα από το Αφγανιστάν, έφυγε από την Περσία το 2006 με δύο μωρά στην αγκαλιά. Το όνομα της Sardar.

“Στο Αφγανιστάν, όπως θα ξέρετε, έχουμε χρόνια πόλεμο και για αυτό έφυγα. Ακόμα και σήμερα υπάρχει πόλεμος, δεν είναι μια ασφαλής χώρα και δεν μπορούμε να επιστρέψουμε”. 

Δεν υπήρχε καμία ελπίδα για εμάς εκεί. Ο άντρας μου ήδη ζούσε στην Ελλάδα. Έπρεπε να πάρω τη ζωή στα χέρια μου. Και είπα “άντε να πάμε”. Ή θα φτάσουμε ή θα πεθάνουμε”.

Ένα δίλημμα που ακούγεται από τα χείλη των απανταχού εκτοπισμένων από κάθε γωνιά της γης, που έρχονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο στην πατρίδα τους, που δεν μπορούν να επιβιώσουν και πρέπει να αναζητήσουν την ασφάλεια και την ελπίδα στη “γη της επαγγελίας”, στην Ευρώπη.

“Κι όμως φτάσαμε. Δόξα τον θεό. Ήμασταν από τους τυχερούς. Ήταν μεγάλο ταξίδι, δύσκολο. Δεν είχαμε χαρτιά. Όταν ταξιδεύεις παράνομα, είναι ακόμα πιο δύσκολο και υπάρχει κίνδυνος. Αλλά δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Δεν έχει άλλη επιλογή”.

18 χρόνια μετά, η Sardar δεν έχει ξεχάσει το Αφγανιστάν και ας γνωρίζει ότι οι πιθανότητες να γυρίσει στην πατρίδα της με την οικογένεια της, είναι μηδαμινές. Το “στοίχημα” για εκείνους που έχουν φύγει χρόνια από τον τόπο τους είναι να μεταδώσουν στα παιδιά τους τα έθιμα και την κουλτούρα τους.

“Χαίρομαι πολύ όταν μας δίνονται ευκαιρίες να συστήνουμε την κουζίνα μας και τις γεύσεις μας από το Αφγανιστάν.

“ΕΙΜΑΣΤΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ”

Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε τα έθιμά μας, την κουζίνα μας, να κάνουμε εκδηλώσεις για τις γιορτές μας, όχι μόνο για να θυμόμαστε εμείς, αλλά για να μαθαίνουν και τα παιδιά μας”. 

Και ενώ εκφράζει την ευγνωμοσύνη της για όλους εκείνους που έχουν αγκαλιάσει την αφγανική κοινότητα και. δείχνουν την αλληλεγγύη τους όλα αυτά τα χρόνια, συζητάμε και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ως προσφύγισσα στην Ελλάδα.

“Εγώ αυτό που θέλω να πω είναι πως, ναι, έχουμε πολύ διαφορετική κουλτούρα, αλλά δεν είμαστε κακοί άνθρωποι και επικίνδυνοι επειδή είμαστε Αφγανοί. Υπάρχουν στερεότυπα απέναντί μας. Το νιώθουμε αυτό που και που. Όταν λέμε ότι είμαστε από το Αφγανιστάν, υπάρχουν αρκετοί που μας κοιτούν περίεργα, που αλλάζουν συμπεριφορά. Αυτό για μένα πονάει λίγο. Θα ήθελα να μας γνωρίζουν πρώτα και μετά να αποφασίζουν. Παντού υπάρχουν καλοί και κακοί άνθρωποι, δεν είναι είμαστε όλοι κακοί επειδή είμαστε Αφγανοί. 

Σαφώς και έχει διαφορά που προέρχομαι από μια μουσουλμανική χώρα. Αλλά εγώ, ως Αφγανή που ζω στην Ελλάδα, προσπαθώ πάρα πολύ για να μην νιώσουν οι γύρω μου ότι τους “βαραίνω”, κάνω ότι μπορώ. Το ότι είμαστε διαφορετικοί, μπορεί να μην σημαίνει κάτι, αλλά δεν το σκέφτονται όλοι έτσι”. 

ΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Όταν οι Ταλιμπάν ανέλαβαν τον έλεγχο της Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021, η προηγούμενη κυβέρνηση κατάρρευσε αμέσως. Οι φόβοι για το τι επρόκειτο να φέρει το νέο καθεστώς, επιβεβαιώθηκαν.

Το Αφγανιστάν βρίσκεται σε δεινή κατάσταση. Γρήγορα επιταχύνθηκε η οικονομική ύφεση, με την αφγανική οικονομία να μην έχει χρήματα για να πληρώσει ούτε μισθούς αλλά και ούτε για να αγοράσει τρόφιμα, με την επισιτιστική κρίση να επιδεινώνεται διαρκώς.

Σε ότι αφορά τα δικαιώματα στο Αφγανιστάν, η κατάσταση συνέχισε να χειροτερεύει το 2023, καθώς οι Ταλιμπάν διέπραξαν εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως κατά των γυναικών και των κοριτσιών.

Το Αφγανιστάν παραμένει η μόνη χώρα όπου οι γυναίκες και τα κορίτσια δεν έχουν πρόσβαση στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση και απαγορεύεται η απασχόληση στις περισσότερες διεθνείς ΜΚΟ και στα Ηνωμένα Έθνη.

Μάλιστα, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μοτίβο των καταχρήσεων κατά των γυναικών και των κοριτσιών στο Αφγανιστάν ισοδυναμεί με το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας της δίωξης λόγω φύλου.

Η βοήθεια από τη Δύση έχει ανασταλεί, λόγω της κυβέρνησης των Ταλιμπάν.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, συνολικά 7,300 πρόσφυγες και μετανάστες διαμένουν επί του παρόντος στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές Νήσων (σ.σ. Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως, Λέρος), με τους περισσότερους από αυτούς να είναι από το Αφγανιστάν (ένα ποσοστό της τάξης του 43%).

Κατά τη διάρκεια του 2024, 4,152 άνθρωποι από το Αφγανιστάν έφτασαν στην Ελλάδα μέσω θαλασσής.

Περισσότεροι από 28 εκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν τα δύο τρίτα του πληθυσμού, χρειάζονταν ανθρωπιστική βοήθεια στο Αφγανιστάν το 2023, 14,7 εκατομμύρια εκ των οποίων για τη στοιχειώδη επιβίωσή τους, καθιστώντας την κρίση μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο.