Τα καλλιστεία της Τεχνητής Νοημοσύνης και η περίπλοκη αναζήτηση της “τέλειας” γυναίκας

Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη καλπάζει όλο και περισσότερο, με ταχύτατους ρυθμούς. Κι αυτό είναι κάτι που αποτυπώνεται και στον πρώτο διαγωνισμό ομορφιάς που θα γίνει αποκλειστικά με μοντέλα ΑΙ.

Το μοτίβο για τα παραδοσιακά καλλιστεία είναι πολύ συγκεκριμένο. Όμορφες κοπέλες, που “τηρούν” τα παραδοσιακά πρότυπα ομορφιάς, καλούνται να αποδείξουν ενώπιον πολλών ότι αξίζουν αυτό τον τίτλο. Έναν τίτλο που οι ίδιες μονάχα γνωρίζουν τι όφελος θα έχει στη ζωή τους.

Κι εδώ τελειώνουν όλες οι ομοιότητες των παραδοσιακών διαγωνισμών ομορφιάς με αυτά που θα γίνουν αποκλειστικά με μοντέλα ΑΙ.

Καμία από αυτές τις γυναίκες δεν είναι πραγματική – τα πάντα πάνω τους, ακόμη και τα συναισθήματα που αναβοσβήνουν στα πρόσωπά τους, δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη. Κάθε μία έχει έναν δημιουργό ή μια ομάδα δημιουργών, οι οποίοι χρησιμοποιούν προγράμματα για να δημιουργήσουν εικόνες των γυναικών.

Αυτές οι 10 διαγωνιζόμενες έχουν επιλεγεί από μια ομάδα περισσότερων από 1.500 συμμετεχόντων για να περάσουν στον τελικό του διαγωνισμού “Miss AI”, ο οποίος έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στα τέλη Ιουνίου και να μεταδοθεί διαδικτυακά από τους διοργανωτές του “The World AI Creator Awards”.

Για τους εμπλεκόμενους, η εκδήλωση είναι μια ευκαιρία να αναδειχθούν και να απομυθοποιηθούν οι εξαιρετικές ικανότητες της τεχνολογίας. Αλλά για άλλους, αντιπροσωπεύει έναν περαιτέρω πολλαπλασιασμό των μη ρεαλιστικών προτύπων ομορφιάς που συχνά συνδέονται με φυλετικά και έμφυλα στερεότυπα και τροφοδοτούνται από τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ψηφιακά βελτιωμένων εικόνων στο διαδίκτυο.

“Νομίζω ότι αρχίζουμε να χάνουμε όλο και περισσότερο την επαφή με το πώς μοιάζει ένα μη επεξεργασμένο πρόσωπο”, δήλωσε στο CNN ο Dr Kerry McInerney, ερευνητικός συνεργάτης στο Leverhulme Centre for the Future of Intelligence του Πανεπιστημίου του Cambridge, σε συνέντευξη μέσω βίντεο.

Τα “στάνταρ” της ομορφιάς ακολουθούν και το ΑΙ

Όλες είναι όμορφες. Αλλά, απηχώντας την πραγματικότητα των περισσότερων σύγχρονων νικητριών των καλλιστείων ομορφιάς Miss USA από την έναρξη του διαγωνισμού το 1921, οι περισσότερες είναι λευκές, αδύνατες και έχουν μακριά μαλλιά και συμμετρικά χαρακτηριστικά, ανέφερε λεπτομερώς η Hilary Levey Friedman – κοινωνιολόγος και συγγραφέας του βιβλίου “Here She Is: The Complicated Reign of the Beauty Pageant in America”.

Οι έμφυλες προκαταλήψεις που έχουν εδραιωθεί στα πρότυπα ομορφιάς εισχωρούν επίσης στα προγράμματα που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία εικόνων – δεδομένου ότι έχουν “μάθει” από τα δεδομένα στο Διαδίκτυο που περιέχουν ήδη αυτές τις προκαταλήψεις. Ως εκ τούτου, η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη αντανακλά αυτά τα έμφυλα και φυλετικά στερεότυπα κατά τη δημιουργία εικόνων, μειώνοντας την ομορφιά σε ένα ομοιογενές ιδεώδες.

Να αντικατοπτρίζει τα πρότυπα ή να τα αμφισβητεί;

Τα περισσότερα από τα μοντέλα στη λίστα των υποψήφιων για το βραβείο “Miss AI” είναι “πολύ πολύ ανοιχτόχρωμες και η συντριπτική πλειοψηφία εξακολουθεί να είναι λευκές γυναίκες, εξακολουθούν να είναι αδύνατες, εξακολουθούν πραγματικά να μην αποκλίνουν πολύ από αυτό το πρότυπο”.

“Αυτά τα εργαλεία είναι φτιαγμένα για να αναπαράγουν και να μεγεθύνουν τα υπάρχοντα πρότυπα στον κόσμο”, πρόσθεσε. “Δεν φτιάχνονται απαραίτητα για να τα αμφισβητήσουν, ακόμη και αν πωλούνται ως εργαλεία που ενισχύουν τη δημιουργικότητα, οπότε όταν πρόκειται για τα πρότυπα ομορφιάς… Καταγράφουν τα υπάρχοντα πρότυπα ομορφιάς που έχουμε, τα οποία είναι  σεξιστικά, λιποφοβικά, ρατσιστικά, και στη συνέχεια τα συμπληρώνουν και τα επαναλαμβάνουν”.

Η Open AI αναγνώρισε ότι θεωρεί ότι “το DALL-E 3 παράγει εικόνες ανθρώπων που ταιριάζουν με στερεότυπα και συμβατικά ιδανικά ομορφιάς”. Όμως, ενώ οι εικόνες AI μπορούν να διαιωνίσουν αυτά τα πρότυπα, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία δεν αντιπροσωπεύει ένα εντελώς νέο φαινόμενο λόγω του τεράστιου αριθμού ψηφιακά επεξεργασμένων εικόνων στο διαδίκτυο, ενισχυμένων με φίλτρα ή αερογράφο. “Όταν κοιτάμε τα πρότυπα ομορφιάς των influencers, δεν είναι και αυτά πραγματικά…”. δήλωσε στο CNN ο Furkan Sahin, ένας από τους δημιουργούς του Seren Ay, σε μια συνέντευξη με βίντεο. “Φαίνονται τέλειες, είναι σαν μια τεχνητή νοημοσύνη”.

Αν και η κριτής Sally-Ann Fawcett αναγνώρισε ότι “υπάρχει πολύς δρόμος να διανύσουμε”, δήλωσε στο CNN σε τηλεφωνική συνέντευξη ότι “θέλαμε γυναίκες που να είναι πιο διαφορετικές από κάθε άποψη, στο μέγεθος, στην ηλικία, στα ελαττώματα… Χρειάστηκαν 50 χρόνια για να φτάσουν τα καλλιστεία εκεί που είναι σήμερα, με την Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να γίνει σε fast forward“.

Η Fawcett, η οποία έχει γράψει τέσσερα βιβλία για τα καλλιστεία και είναι επικεφαλής κριτής στο διαγωνισμό Miss GB, πρόσθεσε ότι είχε “αμφιβολίες” όταν την προσέγγισαν για πρώτη φορά οι διοργανωτές του διαγωνισμού, αλλά ότι το είδε ως μια ευκαιρία να αλλάξει η δημόσια αντίληψη για τις γυναίκες που δημιουργούνται από την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Οι δημιουργοί αυτών των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης προσθέτουν ότι η ίδια η τεχνολογία δεν είναι απαραίτητα το πρόβλημα. “Η τεχνητή νοημοσύνη το κάνει τέλειο, αλλά το τέλειο είναι το πώς το θέλουν οι άνθρωποι”, δήλωσε ο Sahin, “και δεν αλλάζουμε πραγματικά κανένα πρότυπο ομορφιάς”.

Παρομοίως, η Sofía Novales, υπεύθυνη έργου στην εταιρεία The Clueless Press που δημιούργησε το δημοφιλές μοντέλο AI Aitana López, η οποία “κάθεται” στην κριτική επιτροπή των καλλιστείων, δήλωσε στο CNN μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ότι “δεν είμαστε εδώ για να λύσουμε αυτό το μακροχρόνιο πρόβλημα”.

“Στόχος μας όμως είναι να ενθαρρύνουμε τις προσωπικότητες της AI να είναι διαφορετικές και να αναγνωρίσουμε τα υπάρχοντα ζητήματα που αφορούν τα πρότυπα ομορφιάς”.

Η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική χρησιμοποιούνται εδώ και καιρό, συχνά από άνδρες, για να δημιουργήσουν την εικόνα μιας “τέλειας γυναίκας”, δήλωσε ο McInerney, αναφερόμενος στην ιστορία των συζύγων του Στέπφορντ και στην ταινία “Ex Machina” του 2014.

Καθώς η τεχνολογία περιπλέκεται όλο και περισσότερο με τη δημιουργία αυτής της εκδοχής της ιδανικής γυναίκας, ο κόσμος των προσωπικών καλλιστείων ανταποκρίθηκε με μια στροφή προς την έμφαση στην αυθεντικότητα, λέει η Levey Friedman. “Υπήρξε μια στροφή την τελευταία δεκαετία που επικεντρώθηκε πραγματικά στο να είσαι ο εαυτός σου, να είσαι αυθεντικός, να είσαι απόλυτα ατελής, όλα αυτά τα είδη των συνθημάτων”, πρόσθεσε.

Τέτοιες έννοιες έχουν βρει το δρόμο τους και στην ποπ κουλτούρα – η λέξη της χρονιάς 2023 του Merriam Webster ήταν “αυθεντική”, εν μέρει χάρη σε “ιστορίες και συζητήσεις σχετικά με την ΤΝ, την κουλτούρα των διασημοτήτων, την ταυτότητα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης”, ανέφερε τότε το λεξικό.