Καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΑΣΘ 

Στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και το ενιαίο αυτόματο σύστημα συλλογής κομίστρου στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ), έχουν προσφύγει πρώην στελέχη του οργανισμού. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Parallaxi, υποστηρίζουν ότι η σχετική σύμβαση θα ζημιώσει το ελληνικό Δημόσιο και συνακόλουθα την Ευρωπαϊκή Ένωση, με ποσό που αγγίζει τα 45 εκατομμύρια ευρώ.

Η υπόθεση που ξεκινά αρκετά χρόνια πίσω επανέρχεται με αυτό τον τρόπο στην επιφάνεια, την ώρα που ο ΟΑΣΘ, ακόμα, βρίσκεται σε καθεστώς εκκαθάρισης ενώ η κυβέρνηση, τον περασμένο Απρίλιο, ανακοίνωσε την πρόθεση της να καταργήσει τον ΟΑΣΘ, και να δημιουργήσει ένα νέο φορέα που θα παρέχει συγκοινωνιακό έργο και θα λειτουργεί ως «θυγατρική εταιρία» του ΟΣΕΘ.

Η εκκαθάριση του ΟΑΣΘ, παραμένει ανοιχτή από 2017 και σύμφωνα με εκτιμήσεις της κυβέρνησης, η διαδικασία της εκκαθάρισης – μετάβασης στον νέο ΟΑΣΘ, που θα λειτουργεί υπό την εποπτεία του ΟΑΣΕΘ, θα ολοκληρωθεί εντός του 2024. Την ίδια ώρα πάντως αξίζει να αναφέρουμε ότι στα της εκκαθάρισης εμπλέκονται και οι πρώην μέτοχοι του ΟΑΣΘ, που βρίσκονται σε διαμάχη με τον ΟΑΣΘ και το ελληνικό δημόσιο, διεκδικώντας μόνο από μισθώματα για το αμαξοστάσιο της Σταυρούπολης, γύρω στα 14 εκατ. ευρώ ενώ έχουν καταθέσει και αγωγή διεκδικώντας περιουσιακά στοιχεία και διαφυγόντα κέρδη που τα αποτιμούν κοντά στα 40 εκατ. ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι προσφεύγοντες στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θέλουν να καταδείξουν πως η εκκαθάριση του ΟΑΣΘ γίνεται κάτω από αδιαφανείς συνθήκες που στοχεύουν στο να αποκρύψουν ακόμα και παρατυπίες, φέρνοντας δε ως παράδειγμα την σύμβαση για την τηλεματική, η οποία θεωρούν ότι βλάπτει καταχρηστικά τα οικονομικά του ελληνικού κράτους αλλά και της Ε.Ε.

Προσέφυγαν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (www.eppo.europa.eu) διότι η συγκεκριμένη υπηρεσία «αποτελεί ανεξάρτητη και αποκεντρωμένη εισαγγελική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αρμοδιότητα να διερευνά, να διώκει και να παραπέμπει στη δικαιοσύνη εγκλήματα κατά του προϋπολογισμού της ΕΕ, όπως εγκλήματα απάτης, διαφθοράς ή σοβαρής διασυνοριακής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ».

Μάλιστα, επικαλούνται και την Αρχή Διαφάνειας, που φέρεται να έχει εκφράσει επιφυλάξεις για την εγκυρότητα της σύμβασης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΑΣΘ. Η προσφυγή στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατατέθηκε πριν από 9 ημέρες.

Ερώτηση από το ΠΑΣΟΚ που υπογράφουν 29 βουλευτές

Το θέμα σχετικά πρόσφατα τέθηκε και στη Βουλή από το ΠΑΣΟΚ, με ερώτηση προς τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σταϊκούρα, την οποία υπογράφουν 29 βουλευτές του κόμματος.

Η περιγραφή των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ για την πορεία της υπόθεση της εν λόγω σύμβασης είναι περιεκτική: Τον Δεκέμβριο του 2018 ετέθη σε διαγωνιστική διαδικασία το έργο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΟΑΣΘ», που περιλάμβανε ψηφιακό μετασχηματισμό, τηλεματική και ενιαίο αυτόματο σύστημα συλλογής κομίστρου. Τον Φεβρουάριο του 2019 ο εν λόγω διαγωνισμός ακυρώνεται διότι «ο ΟΑΣΘ τελούσε υπό εκκαθάριση», ενώ θεσμοθετείται η εταιρεία «Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης» (ΑΣΥΘ) υπό τον Οργανισμό Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ) η οποία θα αντικαθιστούσε τον ΟΑΣΘ.

Τον Ιούνιο του 2019 προκηρύσσεται από την «Κοινωνία της πληροφορίας» (ΚτΠ) ως αναθέτουσα αρχή, εκ νέου ο παραπάνω διαγωνισμός για ψηφιακό μετασχηματισμό της ΑΣΥΘ με εποπτεύον φορέα τον ΟΣΕΘ. Ο διαγωνισμός ολοκληρώνεται τον Ιούλιο του 2019 με ανάδοχο την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ-INDIGITAL-AMCO. Το διάστημα 2018 με 2019 κατατέθηκαν τρείς ερωτήσεις στη Βουλή από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας ως αξιωματικής αντιπολίτευσης, τόσο για τους όρους του διαγωνισμού όσο και για το μέγεθος του κόστος που ήταν της τάξης των 38εκ.

Εντός του 2019, η νέα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, καταργεί την ΑΣΥΘ. Παρόλα αυτά και παρότι η ΑΣΥΘ, δεν υπάρχει πλέον, η σύμβαση του εν λόγω διαγωνισμού, μετά από δύο απορρίψεις, εγκρίνεται από την ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου και υπογράφεται στις 17/02/2021 μεταξύ της Κοινωνίας της Πληροφορίας και της κοινοπραξίας του έργου. Η σύμβαση αφορά παροχή υπηρεσίας στην ΑΣΥΘ ως αρμόδια για το συγκοινωνιακό έργο της Θεσσαλονίκης, το οποίο προσωρινά ανατίθεται στον ΟΑΣΘ.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου (Φεβρουάριος – Μάρτιος 2024) για τη συγκεκριμένη σύμβαση η Εθνική αρχή διαφάνειας εξέδωσε πόρισμα με το οποίο αποκαλύπτεται ότι ενώ το έργο προοριζόταν για την ΑΣΥΘ, συντάχθηκε μνημόνιο μεταξύ ΟΣΕΘ – ΟΑΣΘ και ΚτΠ, ώστε οι εργασίες του αντικειμένου της σύμβασης να υλοποιηθούν για τον ΟΑΣΘ εφόσον δεν υπάρχει πλέον η ΑΣΥΘ. Η ενέργεια αυτή φαίνεται να ισοδυναμεί με τροποποίηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, διότι αλλάζει τον δικαιούχο της σύμβασης που είναι πλέον ο ΟΑΣΘ, ο οποίος επιπλέον βρίσκεται και σε καθεστώς εκκαθάρισης.

Φαίνεται επίσης, ότι ένα σημαντικό μέρος του έργου που περιλαμβάνεται στη σύμβαση ο ΟΑΣΘ δεν τα χρειάζεται αφού τα έχει και τα λειτουργεί. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα ως το πλέον κατηγορηματικό στοιχείο του πορίσματος, φαίνεται να είναι ότι δεν αφήνει κανένα περιθώριο συνέχισης της αμφιλεγόμενης σύμβασης».

Έχει προτείνει η Εθνική Αρχή Διαφάνειας να διακοπεί η σύμβαση;

Μάλιστα οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ρωτούν την κυβέρνηση και τον υπουργό Μεταφορών αν η Αρχή Διαφάνειας έχει ζητήσει να διακοπεί η σύμβαση. Όπως αναφέρουν:

• Δεδομένου ότι, η έγκριση της σύμβασης από το ελεγκτικό συνέδριο αναφερόταν στην ΑΣΥΘ και όχι στον ΟΑΣΘ, με ποια νομική διαδικασία έγινε η μεταφορά του φορέα λειτουργίας από την ΑΣΥΘ στον ΟΑΣΘ, ειδικά όταν ο τελευταίος βρίσκεται σε εκκαθάριση;
• Αληθεύει ότι το πόρισμα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας προτείνει να διακοπεί η συγκεκριμένη σύμβαση;
• Ποια είναι η συνολική οικονομική απορρόφηση της σύμβασης μέχρι σήμερα;
• Έχουν γίνει επενδύσεις συστημάτων ψηφιακού μετασχηματισμού τα τελευταία χρόνια στον ΟΑΣΘ; Αν ναι, έχουν αφαιρεθεί από το αντικείμενο της εν λόγω σύμβασης;.

Η σύμβαση υλοποιείται κανονικά

Στο μεταξύ σύμφωνα με πληροφορίες της Parallaxi, η εν λόγω σύμβαση υλοποιείται κανονικά, χωρίς να υφίσταται κανένα πρόβλημα ενώ προχωρά και η νομοθέτηση για τις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης που θα κινείται σε τρείς βασικούς άξονες: α) ο νέος ΟΑΣΘ και το νέο καθεστώς λειτουργίας του, β) ο ρόλος του ΟΣΕΘ και οι αρμοδιότητες του και γ) η εκκαθάριση του «παλιού» ΟΑΣΘ.

Σε ότι αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η σύμβαση με την ΤΕΡΝΑ, σύμφωνα με πληροφορίες προχωρά και η υλοποίηση της έχει ξεπεράσει το 50%. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο εξοπλισμός παραδίδεται και σταδιακά εγκαθίσταται όπως και οι καλωδιώσεις στα λεωφορεία.

Να σημειωθεί ότι η προκήρυξη του έργου «Ψηφιακός Μετασχηματισμός Τηλεματική και Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ΟΣΕΘ)» έθετε αφορούσε την υλοποίηση δύο βασικών έργων: Το πρώτο αφορούσε την ανάπτυξη ενός συστήματος έκδοσης ηλεκτρονικού εισιτηρίου σε φορέα με στόλο τουλάχιστον 500 λεωφορείων και το δεύτερο την ανάπτυξη ενός συστήματος τηλεματικής ενημέρωσης των επιβατών σε οργανισμό με διαθεσιμότητα τουλάχιστον 500 οχημάτων.

Τι υποστηρίζουν οι προσφεύγοντες

Οι προσφεύγοντες στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θεωρούν ότι στην υπόθεση ενδεχομένως υπάρχει το στοιχείο της διασπάθισης δημόσιου χρήματος. Όπως αναφέρουν στην Parallaxi:

Έχει υποβληθεί καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για την ποινική διερεύνηση πιθανής διασπάθισης δημόσιου χρήματος και ευρωπαϊκών κονδυλίων σε σχέση με το έργο για τον Ψηφιακό μετασχηματισμό και την τηλεματική για τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ στη Θεσσαλονίκη.

Ειδικότερα για το εν λόγω έργο υπεγράφη την 17.2.2021 σύμβαση μεταξύ του μοναδικού (! λόγω φωτογραφικών διατάξεων) συμμετέχοντος στο διαγωνισμό και “αναδόχου” ΤΕΡΝΑ από τη μια μεριά και της Κοινωνίας της Πληροφορίας από την άλλη. Ο ΟΣΕΘ που εποπτεύει τον ΟΑΣΘ παρείχε τη “σύμφωνη γνώμη του” παρά το γεγονός ότι ήδη από το 2020 είχε υλοποιηθεί μεγάλο μέρος της ψηφιακής αναβάθμισης των λεωφορείων του ΟΑΣΘ και είχε μάλιστα επιδειχθεί και στον ίδιο τον Πρωθυπουργό στο πλαίσιο της διεθνούς εκθέσεως Θεσ/νίκης από τον τότε υπουργό μεταφορών κ. Κ Καραμανλή.

Το σύνολο του ψηφιακού μετασχηματισμού που υλοποίησε ο ΟΑΣΘ το 2020-21 είναι πιο προηγμένο από το έργο που ανέλαβε να υλοποιήσει η ΤΕΡΝΑ και το οποίο ακόμη και σήμερα και μετά από 9 τροποποιήσεις της σύμβασης (καθ υπέρβασιν της αρχής της νομιμότητας) παραμένει ανολοκλήρωτο. Το δε κόστος του έργου (αχρείαστου σύμφωνα με τα ανωτέρω) υπερβαίνει τα 40,000,000 ευρώ.

Μερικά σημεία της καταγγελίας:

Για το μέγεθος της πιθανής “κατάχρησης”

Για τον φορέα υλοποίηση του έργου

Για τη μεταφορά του έργου του ΟΑΣΘ

Τι απάντησε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην απάντηση της προς τους προσφεύγοντες, βεβαίωσε ότι παρέλαβε την καταγγελία και πως θα εξετάσει την υπόθεση και αν προκύψουν αξιόποινες πράξεις ή παρατυπίες θα μεταβιβάσει την υπόθεση στις αρμόδιες αρχές. Η απάντηση:

07/05/2024 – 16:07, Λουξεμβούργο – Αξιότιμη κυρία/Αξιότιμε κύριε,

Σας ευχαριστούμε για την καταγγελία της εικαζόμενης αξιόποινης πράξης που υποβάλατε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO). Μας βοηθάτε να προστατεύσουμε τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ενισχύσουμε τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης της.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία βεβαιώνει την παραλαβή της καταγγελίας σας και θα την εξετάσει δεόντως σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου. Επισημαίνεται ότι η παρούσα απόδειξη παραλαβής δεν σημαίνει ότι έχει κινηθεί ούτε ότι θα κινηθεί έρευνα από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα υποβάλλονται σε επεξεργασία με πλήρη σεβασμό του ισχύοντος νομικού πλαισίου, ιδίως των διατάξεων του κεφαλαίου VIII του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου.

Σας πληροφορούμε ότι εάν περιέλθει σε γνώση μας ότι έχουν πιθανώς διαπραχθεί αξιόποινες πράξεις ή παρατυπίες εκτός του πεδίου αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διαβιβάζει τις σχετικές πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, σύμφωνα με το άρθρο 24 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου.

Κάθε καταγγελία που έχει αποδειχθεί εκ προθέσεως ψευδής ή παραπλανητική ή αποστέλλεται σκοπίμως για παράνομο σκοπό μπορεί να έχει νομικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, διοικητικών και/ή ποινικών κυρώσεων σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο. Δεν αναμένεται να λάβετε καμία άλλη ενημέρωση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία σε αυτό το στάδιο. Θα επικοινωνήσουμε μαζί σας σε περίπτωση που χρειαστεί να υποβάλετε συμπληρωματικές πληροφορίες. Παρακαλούμε να αναγράφετε τον αριθμό αναφοράς που παρέχεται ανωτέρω σε κάθε ενδεχόμενη μελλοντική επικοινωνία μαζί μας.

Με εκτίμηση, Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.