Γιατί ήχησε το “κόκκινο τηλέφωνο” ΗΠΑ – Ρωσίας

Μία περίεργη ιστορία φέρνουν στο φως της δημοσιότητας οι New York Times. Όπως αναφέρει σε εκτενές ρεπορτάζ η αμερικανική εφημερίδα, νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν έλαβε ένα ασυνήθιστο αίτημα από έναν συνομιλητή που δεν περίμενε: ο Ρώσος ομόλογός του ήθελε να τού μιλήσει στο λεγόμενο «κόκκινο τηλέφωνο», όρος που καθιερώθηκε για τις υψηλού επιπέδου εμπιστευτικές επαφές επείγουσας φύσης μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας.

Από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ο Όστιν είχε μιλήσει τηλεφωνικά με τον υπουργό Άμυνας της Ρωσίας μόνο άλλες πέντε φορές, σχεδόν πάντα με πρωτοβουλία του Πενταγώνου, και συχνά σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν λανθασμένοι υπολογισμοί που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τη σύγκρουση.

Στην πραγματικότητα, ο Όστιν επικοινώνησε με τον νέο υπουργό Άμυνας της Ρωσίας, Αντρέι Μπελούσοφ, μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα, στις 25 Ιουνίου, σε μια προσπάθεια να κρατήσει τις «γραμμές επικοινωνίας ανοιχτές», υποστήριξε το Πεντάγωνο. Ήταν το πρώτο τηλεφώνημα μεταξύ των δύο ανδρών από τότε που ο κ. Μπελούσοφ, οικονομολόγος, αντικατέστησε τον Σεργκέι Σοϊγκού, τον επί μακρόν υπουργό Άμυνας της Ρωσίας.

Τώρα, στις 12 Ιουλίου, ο Μπελούσοφ καλούσε για να μεταβιβάσει μια προειδοποίηση, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους και έναν ακόμη που ενημερώθηκε για το τηλεφώνημα: Οι Ρώσοι είχαν εντοπίσει μια ουκρανική μυστική επιχείρηση στα σκαριά εναντίον της Ρωσίας, για την οποία πίστευαν ότι είχαν τις ευλογίες των Αμερικανών. Ήταν το Πεντάγωνο ενήμερο για την επιχείρηση, ρώτησε ο Μπελούσοφ τον Όστιν, και την πιθανότητα να κλιμακωθούν οι εντάσεις μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον;

Σύμφωνα με τους New York Times, οι αξιωματούχοι του Πενταγώνου αιφνιδιάστηκαν από τον ισχυρισμό και δεν γνώριζαν για κάποιου είδους επιχείρηση, δήλωσαν οι δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσουν την εμπιστευτική τηλεφωνική συνομιλία. Αλλά ό,τι κι αν ισχυρίστηκε ο Μπελούσοφ, είπαν και οι τρεις αξιωματούχοι, λήφθηκε αρκετά σοβαρά υπόψη, ώστε οι Αμερικανοί επικοινώνησαν με τους Ουκρανούς και είπαν, ουσιαστικά, “αν σκέφτεστε να κάνετε κάτι τέτοιο, μην το κάνετε”.

Παρά τη μεγάλη εξάρτηση της Ουκρανίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες για στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι δεν είναι πάντα διαφανείς με τους Αμερικανούς ομολόγους τους σχετικά με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις τους, ιδίως εκείνες κατά ρωσικών στόχων. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν απογοητεύσει τους Αμερικανούς αξιωματούχους, οι οποίοι πιστεύουν ότι δεν έχουν βελτιώσει τη θέση της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης, αλλά έχουν διακινδυνεύσει να επεκτείνουν τον πόλεμο.

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι επιχειρήσεις που έχουν εκνευρίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες περιλάμβαναν ένα χτύπημα σε μια ρωσική αεροπορική βάση στη δυτική ακτή της Κριμαίας, μια βομβιστική επίθεση με φορτηγό που κατέστρεψε μέρος της γέφυρας του στενού του Κερτς, η οποία συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία, και επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη βαθιά μέσα στη Ρωσία.

Το αν η υποτιθέμενη ουκρανική επιχείρηση αυτόν τον μήνα ήταν πραγματική παραμένει ακόμη ασαφές, όπως και το ποια μορφή θα μπορούσε να έχει πάρει. Αξιωματούχοι του Πενταγώνου και του Λευκού Οίκου λένε ότι δεν έχει συμβεί τίποτα – ακόμη. Αρνήθηκαν, δε, να περιγράψουν λεπτομερώς το τηλεφώνημα, αλλά τόνισαν την ανάγκη για διάλογο μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. «Κατά τη διάρκεια της κλήσης, ο υπουργός τόνισε τη σημασία της διατήρησης των γραμμών επικοινωνίας εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» δήλωσε η Σαμπρίνα Σινγκ, εκπρόσωπος του Πενταγώνου, λίγες ώρες μετά τη συνομιλία στις 12 Ιουλίου.

Αξιωματούχοι του Πενταγώνου αρνήθηκαν να πουν αν ο Όστιν έθεσε το ζήτημα σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Τρίτη με τον Ουκρανό ομόλογό του, Ρουστέμ Ουμέροφ.

Μια ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, μετά την κλήση της 12ης Ιουλίου, επιβεβαίωσε ότι έγινε με πρωτοβουλία του Μπελούσοφ, προσθέτοντας ότι «συζητήθηκε το θέμα της πρόληψης των απειλών για την ασφάλεια και της μείωσης του κινδύνου πιθανής κλιμάκωσης». Αλλά η δήλωση δεν έκανε καμία αναφορά σε μια ύποπτη ουκρανική μυστική αποστολή.

Όπως αναφέρουν οι New York Times, η σπάνια κλήση μεταξύ υπουργών Άμυνας καταδεικνύει πόσο σημαντικότερες πληροφορίες διακινούνται στις ιδιωτικές συνομιλίες μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων αξιωματούχων, από αυτά που αποκαλύπτονται στο κοινό. Και πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία προσπαθούν να διαχειριστούν παρασκηνιακά τους κινδύνους κλιμάκωσης.