Ξαπλώστρα vs ακτοπλοϊκά εισιτήρια – Τελικά τι “καίει’ περισσότερο την τσέπη;

Παραμένει ενεργή η συζήτηση για τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων στο δημόσιο χώρο, όπως και κάθε καλοκαίρι, “κατ΄ αναλογία με ό,τι συμβαίνει τα Χριστούγεννα με τη γαλοπούλα και το Πάσχα με τον οβελία”, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ναυτιλιακός παράγων.

Ουσιαστικά, αποτυπώνει τη βαρύτητα που έχει στο “εθνικό συνειδέναι” η ακτοπλοΐα, ένεκα της νησιωτικότητας, ένεκα του ότι έναντι της αεροπορίας αποτελεί ένα πιο “λαϊκό μέσο”, ειδικά εν μέσω θέρους, αλλά και ένεκα της σημασίας που έχει στην επιλογή προορισμών για τις διακοπές.

Βέβαια, πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει από την παλιά εικόνα, ακόμη και ό,τι ίσχυε πριν λίγα χρόνια, αλλά συχνά εκφεύγουν της προσοχής, παράμετροι με κρισιμότητα.

Π.χ. οι δεσμεύσεις για συμβατικά πλοία για σταθερή σύνδεση σε 12μηνη βάση με τα νησιά είναι δεδομένες και άκρως κοστοβόρες με τη σημερινή σχεδίαση των γραμμών, οι ανάγκες της πράσινης μετάβασης, πολλές, (π.χ. μόνο η Attica φέτος θα “μαζέψει” για το κράτος, μέσω των εισιτηρίων περίπου 25 εκατ, ευρώ, ένεκα του πράσινου τέλους), οι απαιτήσεις για νέες επενδύσεις μεγάλες, ακόμη και για τις συνδέσεις των άγονων γραμμών, αλλά και τα κόστη εργασίας και καυσίμων σε έντονη διακύμανση και κυρίως άνοδο.

Κι έτσι ακόμη κι αν η αεροπορία έχει αυξανόμενο ρόλο στη μεταφορά, με δυναμική λογική στη διαμόρφωση των τιμών, με προσφορές για έγκαιρες κρατήσεις, αλλά “τσιμπημένες”  τις τιμές στην κορύφωση της σεζόν, τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια είναι εκείνα, που βρίσκονται στη δημοσιότητα συνεχώς, χωρίς συχνά να “φωτίζεται” επαρκώς το όλο ζήτημα.

Ειδικά, μάλιστα, όταν εκφεύγει της προσοχής το “δέον γενέσθαι” με τις άγονες γραμμές, όπου ναι μεν αυξάνονται οι επιδοτήσεις, αλλά θα πρέπει να προωθηθεί ένας νέος σχεδιασμός, που να εξυπηρετεί τα νέα δεδομένα για κάλυψη δρομολογίων με σύγχρονα πλοία, ή όταν ξεχνάμε ότι σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν “ρυθμισμένες τιμές” από το κράτος, αλλά με διαγωνισμούς με χαμηλό διεθνές ενδιαφέρον, ή όταν η ακτοπλοϊα είναι εκτός των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων ανάλογων χρηματοδοτήσεων.

Το εισόδημα

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως συμβαίνει με όλα τα αγαθά το ζήτημα των τιμών έχει να κάνει με το διαθέσιμο εισόδημα και όχι ενδεχομένως per se με το κόστος ενός εκάστου του εισιτηρίου. Αυτό άλλωστε, πριν λίγες μέρες το παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, στη συνέντευξή του στον Τ/Σ Σκάι.

Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε την στόχευση της κυβέρνησης, που είναι η απάντηση στην ακρίβεια να δοθεί μέσω της στήριξης του διαθέσιμου εισοδήματος. “Τα έσοδα είναι το εισόδημα, ο μισθός ο οποίος κάθε μήνα μπαίνει στο νοικοκυριό. Όσο αυξάνονται οι πραγματικοί μισθοί, τόσο βελτιώνεται το διαθέσιμο εισόδημα.

Όσο μειώνονται οι φόροι και οι ασφαλιστικές εισφορές, τόσο αυξάνεται το πραγματικό εισόδημα. Η πολιτική μας εξ αρχής, κεντρικός στόχος της πολιτικής μας, ήταν η σημαντική αύξηση των μισθών. Ήδη βλέπουμε τέτοιες ενδείξεις, ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί 28% -θέλω να το θυμίσω-, από τότε που ήρθαμε στα πράγματα” σημείωσε.

Η τιμή εισιτηρίων και ξαπλώστρας

Ουσιαστικά εκεί είναι το “πυρηνικό ζήτημα” για το θέμα του κόστους εισιτηρίων. Προφανώς, έχουν ανέβει, αλλά το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν το πορτοφόλι του Έλληνα και της Ελληνίδας αντέχουν για τις τιμές, όπως έχουν διαμορφωθεί. Και βέβαια συμπλήρωση του ερωτήματος έρχεται με μια σύγκριση των τιμών που έχουν υπηρεσίες και αγαθά σε τουριστικούς προορισμούς.

Άραγε, τι είναι πιο ακριβό, λοιπόν, ένα σετ ξαπλώστρας σε έναν “προσιτό” νησιωτικό προορισμό ή το εισιτήριο πλοίου για τη μετάβαση στον προορισμό αυτό. Μια τυπική τιμή, πλέον ξεκινά για δυο ξαπλωστρες με ομπρελα, δηλαδή ένα σετ, ξεκινά π.χ. στα Χανιά Κρήτης, από 14 ευρώ. Ουσιαστικά η ξαπλώστρα παρέχεται δωρεάν αλλά η ελάχιστη κατανάλωση  είναι στα 7 ευρώ. Να σημειωθεί ότι π.χ. σε χερσαίους προορισμούς η ελάχιστη κατανάλωση είναι στα 4 ευρώ. Από εκεί και πέρα οι τιμές πάνε στα 20 ευρώ το σετ, κι ανεβαίνουν φτάνοντας ή και ξεπερνώντας τα 100 ευρώ, το σετ, σε δημοφιλείς και κοσμικές παραλίες. 

Συγκριτικά να αναφέρουμε ότι ένα εισιτήριο με οικονομική, δηλαδη κατάστρωμα για το ταξίδι με Χανιά, χωρίς εκπτώσεις, είναι στα 49 ευρώ, ενώ στα 54 ευρώ με ταχύπλοο. Δηλαδή όσο μια “θέση πρώτο τραπέζι πίστα” σε κοσμική παραλία. Εναλλακτικά στη Σύρο, οι τιμές σε μια “μουράτη” παραλία (υπάρχουν και τέτοιες στη Σύρο), ξεκινούν, για την πρώτη σειρά, από 35 ευρώ το σετ και πάνε προς τα πάνω, ανάλογα το Beach bar. Ένα εισιτήριο, με δεδομένο, ότι ήδη τρέχουν προσφορές, με συμβατικό πλοίο, ξεκινά από τα 36,5 ευρώ, για τη γραμμή Πειραιάς – Σύρος, ενώ με ταχύπλοο, η τιμή είναι από 54 ευρώ και πάνω.

Σε Νάξο και Πάρο η εικόνα παραπέμπει σε μια σχετική”υπεροχή”  στις τιμές  των εισιτηρίων έναντι της ξαπλώστρας . Πχ. ένα εισιτήριο οικονομικής  για τη Νάξο με συμβατικό πλοίο, είναι στα 51,50 ευρώ με το ταχύπλοο να κοστίζει 64,70 ευρώ. Ουσιαστικά λίγο πιο πάνω από μια “καλή ξαπλώστρα” σε κάποιες από τις χρυσαφένιες και συνάμα κοσμικές παραλίες του νησιού. Ούτε, λόγος, βέβαια, για τα ανάλογα “μουράτα” στέκια της Μυκόνου ή της Πάρου. Πάντως, πάντα υπάρχει η λύση του… myCoast και του… αράγματος με το προσωπικό εξοπλισμό σκίασης στο ελεύθερο τμήμα της παραλίας, που σε πολλά νησιά, πλέον, είναι κατοχυρωμένο.

Οι διακοπές

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το εάν το σπορ των διακοπών είναι προσιτό πλέον, για τους πολλούς, είναι μια άλλη συζήτηση, πέρα από τα κόστη μεταφοράς και κυρίως έχει να κάνει με το πώς, με δεδομένη την τόνωση της διεθνούς ζήτησης, η χώρα “δομεί’ το προϊόν της. Όπως, δε, τόνισε, ο Πρωθυπουργός, στον Τ/Σ Σκάι, είναι “ένα ζήτημα το οποίο μας απασχολεί για δύο λόγους: ο πρώτος είναι διότι θέλουμε οι συμπολίτες μας να μπορούν να πάνε να κάνουν διακοπές όσο το δυνατόν πιο οικονομικές.

Και όταν διαβάζω δημοσιεύματα ότι υπάρχει ένα κομμάτι του πληθυσμού, δεν ξέρω πόσο είναι αλλά είναι ένα κομμάτι του πληθυσμού, που δυσκολεύεται σήμερα να πάει διακοπές…” τόνισε και συμπλήρωσε σε σχετική παρατήρηση για την αδυναμία των μισών Ελλήνων να κάνουν διακοπές, ότι “τουλάχιστον υπάρχει ευτυχώς και η επιλογή” άλλων τόπων, των χωριών και των τόπων καταγωγής ή των χερσαιων προορισμών.

“Και ευτυχώς η χώρα μας έχει και πάρα πολλούς προορισμούς οι οποίοι παραμένουν πολύ οικονομικοί και ποιοτικοί. Δεν είναι όλη η χώρα οι ακριβοί τουριστικοί προορισμοί. Το δεύτερο προφανώς έχει να κάνει και με την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος μας, του τουριστικού μας προϊόντος, και την αξιοπιστία της ακτοπλοΐας, η οποία για τη χώρα μας είναι απολύτως…”.

Μειώσεις ΦΠΑ;

Πάντως, προς μείωση του ΦΠΑ στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια των ΙΧ εξετάζει η κυβέρνηση όπως σημείωσε, μιλώντας, χθες, στη Βουλή ο Υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Ουσιαστικά, το όλο θέμα με τη μείωση του ΦΠΑ στα ΙΧ έχει τεθεί στο “τραπέζι”. Μένει, βέβαια, να φανεί και η πρόθεση του Υπουργείου Οικονομικών, που έχει και τον πρώτο ρόλο, κρατώντας “το δημοσιονομικό ζύγι” αλλά και έχοντας μια “συστολή” σε τέτοιες κινήσεις μειώσεων εμμέσων φόρων.

Όπως, χαρακτηριστικά,  δήλωσε, ο κ. Στυλιανίδης “γίνεται παράλληλα διαπραγμάτευση με το Υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να εναρμονιστεί ο ΦΠΑ που επιβάλλεται στα Ιδιωτικής Χρήσης οχήματα και στις μηχανές, με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/542”.

Υπενθυμίζεται ότι ο ΦΠΑ στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια των ΙΧ είναι στο 24% και η συζήτηση που γίνεται σύμφωνα με πληροφορίες είναι να μειωθεί στο 13%. Να σημειωθεί επίσης ότι το Υπουργείο Ναυτιλίας μπορεί να ελέγξει εάν αυτή η μείωση θα περάσεις το εισιτήριο καθώς οι ακτοπλοϊκές εταιρείες υποχρεούνται εντός τριών ημερών να ενημερώνουν για κάθε αναπροσαρμογή του εισιτηρίου τους.

Εκπτώσεις και μειώσεις

Αναλυτικά, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή ο κ. Στυλιανίδης εκτίμησε ότι οι τιμές στα στα εισιτήρια των συμβατικών πλοίων είναι σταθερές και ελαφρά μειούμενες και αυξημένες στα ταχύπλοα και στις ενδονησιωτικές συνδέσεις.

Να σημειωθεί, ότι με βάση πηγές της ακτοπλοΐας, το 35% των εισιτηρίων που διατίθενται, ειδικά σε συμβατικά πλοία, είναι σε διαδικασία εκπτώσεων (κοινωνικά κριτήρια, πρόγραμμα πιστότητας, προσφορές κτλ).

Πάντως, ο κ. Στυλιανίδης ανακοίνωσε ότι είναι σε επαφή με τις ακτοπλοϊκές εταιρείες προκειμένου να επεκτείνουν τις ειδικές εκπτώσεις και προσφορές. Αναφέρθηκε μάλιστα και στην πρόσφατη επιστολή που απηύθυνε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, με την οποία ζήτησε στενότερη συνεργασία και τη διερεύνηση συγκεκριμένης καταγγελίας για ενδεχόμενη παράνομη συμπεριφορά (εναρμονισμένες πρακτικές κ.α.).

Και πρόσθεσε: “Την ίδια στιγμή με την ιδιότητα μου ως πρώην Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανα κρούσεις στην DG Competition και σας ομολογώ ότι είναι απογοητευτικές οι ενδείξεις για να μπορέσω να προχωρήσω ή εγώ ή ο Υπουργός Οικονομικών σε πλαφόν”.

Ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής χαρακτήρισε ως καθοριστική τη συμβολή του Παρατηρητηρίου Τιμών, το οποίο σχεδιάζεται προσεκτικά και τις προσεχείς ημέρες θα λειτουργήσει πλήρως και δημόσια. Κατέθεσε μάλιστα στα Πρακτικά και πρόσφατη Έκθεση, που έχει τη μορφή Εβδομαδιαίου Δελτίου Τύπου, στην οποία καταγράφονται οι μέσες εβδομαδιαίες τιμές ναύλων και οι μέγιστες τιμές αυτών σε ενδεικτικές συνδέσεις, για το διάστημα από 03.06.2024 έως 09.06.2024.

Στο πλαίσιο δε του ελέγχου της υποχρέωσής τους αυτής από 01/06/24 έως 19/07/24 έγιναν 1.456 έλεγχοι και βεβαιώθηκαν 21 περιπτώσεις αντικανονικότητας.  Ο Υπουργός παρατήρησε πάντως πως από πλευράς συνθηκών ανταγωνισμού η ελληνική αγορά δεν ανήκει ακόμα στις ώριμες αγορές. Όπως επισήμανε “είναι παρατηρημένο εδώ και πολλά χρόνια πως σε όλους τους διαγωνισμούς δεν προσέρχονται ξένες εταιρείες. Αυτό συμβαίνει λόγω μικρών περιθωρίων για κέρδος, αλλά και λόγω της ιδιαιτερότητας και των απαιτήσεων των ελληνικών θαλασσών”.

Παράλληλα απάντησή του σε ερώτηση βουλευτή στη Βουλή ο κ. Στυλιανίδης τόνισε ότι λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τη σύνδεση ακόμα και του τελευταίου νησιού καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, η συνολική δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού αυξήθηκε από 90 εκατομμύρια το 2019 σε 154 φέτος.

Και κατέληξε: “Οφείλουμε να λειτουργούμε μέσα στα πλαίσια των ευρωπαϊκών οδηγιών και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Είμαι μιας γενιάς που έζησε τι σημαίνει σοβιετικό μοντέλο και υπαρκτός σοσιαλισμός. Υπάρχει ενδεχόμενο αν περάσουμε σε μια τέτοια λογική και να έχουμε πλαφόν για όλα, να καταλήξουμε να ελέγχουμε την αισχροκέρδεια αλλά να μην έχουμε προϊόντα. Κι εγώ ως Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής δεν θέλω ποτέ να δω νησιά να μην έχουν διασυνδεσιμότητα ούτε με την ηπειρωτική Ελλάδα αλλά ούτε και με τα άλλα νησιά”.