Αυτοψία στη Νάξο: Πέρα από το όριο του νόμου

Κατά το περσινό καλοκαίρι, η Νάξος αναδείχθηκε ως ένα από τα νησιά στα οποία άνθησε το “κίνημα της πετσέτας”. Κάτοικοι κινητοποιήθηκαν, βγήκαν μπροστά και οργάνωσαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας με έναν κύριο στόχο. Να τηρείται η νομιμότητα στις παραλίες και να σταματήσει η οικολογική καταστροφή που προξενείται από την ανεξέλεγκτη εμπορική χρήση τους.

Ένα χρόνο μετά, και ενώ η Εισαγγελία του νησιού ενημερώθηκε αναλυτικά για σειρά παρανομιών (χωρίς μέχρι στιγμής να έχει αντιδράσει με κάποιον τρόπο), η εικόνα που παρουσιάζουν οι τουριστικές παραλίες της Νάξου δεν διαφέρει σε τίποτα από την περίοδο προ του “κινήματος της πετσέτας”. Ο νόμος παραβιάζεται, συχνά μαζί με την κοινή λογική.

Το NEWS 24/7 επισκέφθηκε τρεις από τις πλέον πολυσύχναστες παραλίες του μεγαλύτερου νησιού των Κυκλάδων. Τον Άγιο Προκόπιο, την Πλάκα και το Πυργάκι. Η εικόνα είναι απογοητευτική και συνάμα εξοργιστική. Τα πάντα έχουν αφεθεί στο έλεος των επιχειρηματιών (του κέρδους δηλαδή) ενώ κρατικές και δημοτικές αρχές συμπεριφέρονται σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Κάτι σαν το business as usual που λένε οι Αμερικανοί σε παρόμοιες περιπτώσεις. Και στο κάτω-κάτω γιατί όχι θα αναρωτηθεί κάποιος κυνικός. Οι επιχειρηματίες είναι ευχαριστημένοι, οι τουρίστες το ίδιο, οπότε who cares;

Η παραλία του Αγίου Προκοπίου είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές της Νάξου. Καταγάλανα τα νερά της, εξαιρετικής ποιότητας η άμμος της, το κολύμπι εκεί αποτελεί μία εμπειρία ζωής για κάθε επισκέπτη του νησιού που σέβεται τον εαυτό του.

Φτάνοντας στην παραλία, διαπιστώνουμε ότι ο χώρος παρκαρίσματος για αυτοκίνητα αναπήρων είναι γεμάτος. Κανένα, όμως, από τα οχήματα δεν διαθέτει την ειδική σήμανση. Κακή αρχή… Έχει γίνει κατάληψη στο χώρο που προορίζεται για τα αυτοκίνητα των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες.

Δεν χρειάζεται παρά μία απλή βόλτα για να φτάσει κανείς στο συμπεράσματα ότι ο νόμος που σχετίζεται με την εμπορική χρήση της παραλίας παραβιάζεται. Τι προβλέπει ο νόμος; Κάλυψη με ξαπλώστρες του 30% του παραχωρούμενου χώρου (όχι του συνόλου της παραλίας). Τι έχουμε πρακτικά; Κάλυψη που ξεπερνά το 50% του συνόλου της παραλίας, με λίγα λόγια παντού ξαπλώστρες οι οποίες μάλιστα είναι ξύλινες, θυμίζουν δηλαδή κρεβάτια και θεωρούνται βαριές κατασκευές.

Οι ξαπλώστρες, που πολλές φορές συνοδεύονται από κουνουπιέρες και άλλα …καλούδια, είναι εκατοντάδες και εκτείνονται σε όλο το πλάτος της παραλίας. Τι και αν ο νόμος προβλέπει πρακτικά 6 ξαπλώστρες ανά 100 τετραγωνικά παραχώρησης; Όλα αυτά αποτελούν ψιλά γράμμα που δεν συγκινούν ούτε τους επιχειρηματίες ούτε τις δημοτικές αρχές. Πληροφορηθήκαμε, δε, ότι ανά σημεία οι ξαπλώστρες αντικαθίστανται το βράδυ από τραπεζοκαθίσματα έτσι ώστε τα μαγαζιά να μετατρέπονται σε μπιτς μπαρ (ή και εστιατόρια) με δυνατή μουσική, φώτα και όλα τα συμπαρομαρτούντα.

Και σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των λουομένων; Αυτή επαφίεται στην ατομική ευθύνη. Τι και αν οι ξαπλώστρες στοιχίζουν πανάκριβα (ακόμα και 40 ευρώ το ζευγάρι όπως μπορεί να διαπιστώσετε στην παρακάτω φωτογραφία). Ναυαγοσώστες δεν υπάρχουν. Το ξαναγράφουμε: Ναυαγοσώστες δεν υπάρχουν. Υπάρχει βέβαια ο σχετικός πυργίσκος αλλά προσωπικό πουθενά. Και αυτό, όπως πληροφορούμαστε, δεν αφορά μόνο την παραλία του Αγίου Προκοπίου αλλά όλες τις παραλίες του νησιού, “εμπορικές” ή μη. Στη Νάξο, ακόμα και όταν πληρώνετε χρυσάφι για δύο ξαπλώστρες, κολυμπάτε, εσείς και τα παιδιά σας, με δική σας ευθύνη.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα πάσης φύσεως πλεούμενα (μεγάλα ή μικρότερα γιοτ) αγκυροβολούν όπου βρουν αφού οι ιδιοκτήτες τους εκμεταλλεύονται και το σχετικό νομικό κενό που υπάρχει. Πάντως μέσα σε περιοχή η οποία περικλείεται από σημαδούρες, το αγκυροβόλιο απαγορεύεται. Όταν δεν υπάρχουν σημαδούρες, η αυθαιρεσία βασιλεύει. Πρακτικά δεν υπάρχει περιορισμός, αρκεί να ειδοποιείται το λιμενικό το οποίο υποτίθεται ότι παρέχει τη σχετική άδεια. Στην παραλία του Αγίου Προκοπίου είδαμε πλεούμενα αγκυροβολημένα ακόμα και πάνω σε λειβάδια ποσειδωνίας, φυτικά συμπλέγματα ιδιαίτερα πολύτιμα για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας στο βυθό. Λιμενικό όχι, δεν είδαμε.

Η παραλία της Πλάκας, ελάχιστα χιλιόμετρα μακριά από αυτήν του Αγίου Προκοπίου, είναι πραγματικά…απέραντη. Ως περιοχή Νatura (όπως και ο Άγιος Προκόπιος) υποτίθεται ότι προστατεύεται από την ειδική νομοθεσία. Στην πράξη όμως η εμπορευματοποίηση της παραλίας αλλοιώνει χρόνο με το χρόνο το φυσικό της κάλλος. Οι χαρακτηριστικοί αμμόλοφοι σιγά-σιγά διαλύονται ενώ πάνω στις αμμοθίνες στήνονται διάδρομοι κάτι που απαγορεύεται.

Ο χωμάτινος δρόμος συνεχώς καταβρέχεται, έτσι ώστε να μην σηκώνεται σκόνη. Και αυτό γίνεται το καλοκαίρι του 2024 κατά το οποίο η λειψυδρία στο νησί χτυπάει κόκκινο, όπως και οι τιμές κατανάλωσης του νερού από το δίκτυο. Οι ομπρελοξαπλώστρες, και εδώ εκατοντάδες, και εδώ θυμίζουν κρεβάτια (οι…παραδοσιακές κρατούνται, ως εφεδρεία, σε διάφορες αυτοσχέδιες αποθήκες για παν ενδεχόμενο). Μέχρι και κατασκευή με διαδοχικούς πασσάλους εντοπίσαμε στην Πλάκα τη χρησιμότητα της οποίας κανείς δεν έχει προσδιορίσει μέχρι στιγμής. Ίσως να πρόκειται για εικαστικό δρώμενο…

Αφού αφήνουμε στα δεξιά μας κομμάτια της παραλίας του Ορκού τα οποία έχουν μετατραπεί σε χώρο κάιτ σέρφινγκ (τύπου σερφ εξαιρετικά δημοφιλούς και στην Ελλάδα πλέον) ακόμα και σε απόσταση αναπνοής από την ακτή, κάτι που σαφώς απαγορεύεται, κατευθυνόμαστε στην παραλία Πυργάκι εκεί που συντελείται ένα περιβαλλοντικό έγκλημα διαρκείας.

Το Φεβρουάριο είχαμε αναφερθεί στο γεγονός ότι από την παραλία (που εντάσσεται και αυτή στο δίκτυο Natura) “σηκώθηκαν” παράνομα τόνοι άμμου με ειδικό όχημα, με εντολή του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων. Τον Ιούλιο πια είναι φανερό ότι το σπάνιο τοπίο (που θυμίζει έρημο) έχει αρχίσει σιγά-σιγά και αλλοιώνεται χαρακτηριστικά.

Στον κοινοτικό χωμάτινο δρόμο (ο οποίος άνοιξε παράνομα μέσα στους αμμόλοφους αλλά νομιμοποιήθηκε το 2011) μπορεί να εντοπίσει κανείς… οικοδομικό χαλίκι, υλικό εντελώς ξένο για την περιοχή και την περιβαλλοντική του σημασία. Το πλέον όμως εξοργιστικό είναι άλλο. Οι λιγοστές, είναι αλήθεια, ξαπλώστρες, περικλείονται από ξύλινο φράχτη. Το γιατί δύσκολο να το καταλάβει κανείς…