Μεγάλη Βρετανία: Πώς τα fake news πυροδότησαν την ακροδεξιά βία

Λίγες ώρες μετά από την επίθεση με μαχαίρι στο Σάουθπορτ που κόστισε τη ζωή σε τρία νεαρά κορίτσια και τραυμάτισε αρκετά ακόμη παιδιά, ένα ψεύτικο όνομα ενός υποτιθέμενου υπόπτου κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Λίγες ώρες αργότερα, βίαιοι διαδηλωτές συγκρούονταν με την αστυνομία έξω από ένα κοντινό τζαμί στη Βρετανία.

Η αστυνομία δήλωσε ότι το όνομα ήταν ψεύτικο, όπως και οι φήμες ότι ο 17χρονος ύποπτος ήταν αιτούντας άσυλο που είχε φτάσει πρόσφατα στη Βρετανία. Οι ντετέκτιβ αναφέρουν ότι ο ύποπτος που κατηγορείται για δολοφονία και απόπειρα δολοφονίας γεννήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, και τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης -συμπεριλαμβανομένου του BBC- έχουν αναφέρει ότι οι γονείς του κατάγονται από τη Ρουάντα.

Ωστόσο, παρόλο που η παραπάνω πληροφορία ήλθε από επίσημα “χείλη”, δεν σταμάτησε τους ακροδεξιούς από το να βγουν στους δρόμους και να ρίξουν -για ακόμη μια φορά- την ευθύνη στους μετανάστες και στους μουσουλμάνους.

Οι ακροδεξιοί διαδηλωτές πέταξαν γυάλινα μπουκάλια και τούβλα κατά της αστυνομίας, έβαλαν φωτιά σε αστυνομικό βαν και βανδάλισαν ένα τζαμί. Η βία, από την οποία τραυματίστηκαν 39 αστυνομικοί, καταδικάστηκε ευρέως, μεταξύ άλλων και από τη μητέρα ενός από τα θύματα.

«Υπάρχει ένα παράλληλο σύμπαν όπου αυτά που ισχυρίζονται αυτές οι φήμες είναι τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης», δήλωσε ο Σούντερ Κατγουάλα, διευθυντής του think tank British Future που ασχολείται με θέματα ένταξης και εθνικής ταυτότητας. «Και αυτό θα είναι ένα δύσκολο πράγμα να διαχειριστούμε».

Ο τοπικός βουλευτής Πάτρικ Χάρλεϊ δήλωσε ότι το αποτέλεσμα ήταν «εκατοντάδες άνθρωποι να κατακλύζουν την πόλη, κατακλύζοντας το Σάουθπορτ από περιοχές εκτός της περιοχής, με σκοπό να προκαλέσουν ταραχές – είτε επειδή πιστεύουν αυτά που έγραψαν, είτε επειδή είναι κακόπιστοι ηθοποιοί που τα έγραψαν εξ αρχής, με την ελπίδα να προκαλέσουν διαίρεση στην κοινότητα».

Ένα από τα πρώτα μέσα που διέσπειρε τα fake news ήταν το Channel 3 Now, ένας λογαριασμός στο Twitter που υποστηρίζει ότι είναι κανάλι ειδήσεων. Μια σελίδα στο Facebook με το ίδιο όνομα δηλώνει ότι διαχειρίζεται από ανθρώπους στο Πακιστάν και στις ΗΠΑ. Ένας σχετικός ιστότοπος έδειχνε έναν συνδυασμό από πιθανώς AI-γεννημένες ειδήσεις και ψυχαγωγικές ιστορίες, καθώς και μια συγγνώμη για «την παραπληροφόρηση» στο άρθρο του για τις επιθέσεις με μαχαίρι στο Σάουθπορτ.

Μέχρι τη στιγμή που αναρτήθηκε η συγγνώμη, η λανθασμένη ταυτοποίηση είχε ήδη αναπαραχθεί ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Μερικοί από τους βασικούς παράγοντες πιθανώς απλά δημιουργούν κίνηση, πιθανώς για κερδοσκοπία», είπε ο Κατγουάλα. Η παραπληροφόρηση διαδόθηκε περαιτέρω από «ανθρώπους δεσμευμένους στην ακροδεξιά του Ηνωμένου Βασιλείου», πρόσθεσε.

Ο Τόμι Ρόμπινσον, ιδρυτής της ακροδεξιάς English Defense League, κατηγόρησε την αστυνομία ότι «παραπλανεί» το κοινό. Ο Νάιτζελ Φάρατζ, γνωστός για τις ακροδεξιές πεποιθήσεις του, δημοσίευσε βίντεο στο X εικάζοντας «κατά πόσον η αλήθεια μας αποκρύπτεται» σχετικά με την επίθεση.

Ο Μπρένταν Κοξ, του οποίου η σύζυγος βουλευτής Τζο Κοξ δολοφονήθηκε από επίθεση ακροδεξιού το 2016, δήλωσε ότι τα σχόλια του Φάρατζ έδειχναν ότι «δεν είναι τίποτα καλύτερο από έναν Τόμι Ρόμπινσον με κοστούμι».

Γιατί έχουν ειπωθεί τόσο λίγα για την ταυτότητα του υπόπτου

Στην Αγγλία και την Ουαλία, κάθε άτομο κάτω των 18 ετών που υπόκειται σε ποινική δίωξη, έχει αυτομάτως δικαίωμα ανωνυμίας βάσει του άρθρου 49 του νόμου περί παιδιών και νέων του 1933. Αυτό μπορεί να αρθεί μόνο από δικαστή και συνήθως αυτό δεν συμβαίνει πριν από το τέλος της ποινικής διαδικασίας – δηλαδή την ολοκλήρωση της δίκης και την επιτυχή καταδίκη του ατόμου.

Είναι επίσης συνήθης πρακτική των μέσων ενημέρωσης να μην κατονομάζουν ένα άτομο οποιασδήποτε ηλικίας που έχει συλληφθεί αλλά δεν έχει απαγγελθεί κατηγορία, εκτός εάν υπάρχει συγκεκριμένη δημόσια έκκληση από την αστυνομία ή τα δικαστήρια για το άτομο ή το άτομο αποκαλύπτει την ταυτότητά του, τις περισσότερες φορές μέσω δημόσιας διάψευσης.