Μούμια που μοιάζει με την “Κραυγή” μπορεί να πέθανε ουρλιάζοντας

Η μούμια της “Γυναίκας που Ουρλιάζει”, μια εξαιρετικά διατηρημένη αρχαία Αιγύπτια, έχει εδώ και χρόνια προκαλέσει απορία στους ερευνητές λόγω της ασυνήθιστης και δραματικής έκφρασης του προσώπου της, που φαίνεται να είναι γεμάτη πόνο ή τρόμο. Σύμφωνα όμως με πρόσφατες μελέτες, η γυναίκα αυτή, μπορεί πράγματι να βίωσε έναν επώδυνο θάνατο.

Μοιάζει απίστευτα με τον πίνακα “Η Κραυγή” του Έντβαρτ Μουνκ, αλλά το γιατί ακριβώς μια αρχαία αιγυπτιακή μούμια έχει μια τόσο εκπληκτική έκφραση έχει προβληματίσει εδώ και καιρό τους ερευνητές. Τώρα, σύμφωνα με τον Guardian, λένε ότι μπορεί να έχουν την απάντηση – υποδηλώνοντας ότι η γυναίκα πέθανε φωνάζοντας από αγωνία.

Η γυναίκα πιστεύεται ότι θάφτηκε πριν από περίπου 3.500 χρόνια και ανακαλύφθηκε το 1935 σε ένα ξύλινο φέρετρο κάτω από τον τάφο του Σενμούτ – ενός σημαντικού αρχιτέκτονα κατά τη διάρκεια της βασιλείας της γυναίκας φαραώ Χατσεπσούτ. Δεν ήταν η μόνη: οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν επίσης έναν ταφικό θάλαμο για τη μητέρα του Σενμούτ, Χατ-Νουφέρ, στην τοποθεσία κοντά στο Λούξορ, καθώς και μεμονωμένες ταφές συγγενών του.

“Παρόλο που δεν καταγράφεται κανένα όνομα που να συνοδεύει αυτή τη μούμια, ήταν πιθανότατα ένα στενό μέλος της οικογένειας που θα ταφεί και θα μοιραστεί την αιώνια ανάπαυση της οικογένειας”, δήλωσε η δρ Σαχάρ Σαλίμ, καθηγήτρια ακτινολογίας στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου.

Γράφοντας στο περιοδικό Frontiers in Medicine, η Σαλίμ, και η συν-συγγραφέας της, δρ Σάμια Ελ Μεργκάνι, αναφέρουν πώς χρησιμοποίησαν την τεχνολογία της αξονικής τομογραφίας (CT) για να “τεμαχίσουν εικονικά” τη μούμια, καθώς και τεχνικές όπως η ανάλυση με ακτίνες Χ-διάθλαση-ανάλυση για να διερευνήσουν το δέρμα, τα μαλλιά και τη μακριά μαύρη περούκα.

Τα πλούσια ευρήματα των ερευνητών

Η ομάδα λέει ότι η μούμια ήταν καλά διατηρημένη, εκτιμώντας ότι η γυναίκα θα είχε ύψος περίπου 1,55 μέτρα όταν ήταν ζωντανή. Οι αξονικές τομογραφίες πρόσφεραν περαιτέρω πληροφορίες, αποκαλύπτοντας ότι πέθανε περίπου 48 ετών και είχε ήπια αρθρίτιδα – μεταξύ άλλων και στη σπονδυλική της στήλη.

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν βρήκαν κανένα σημάδι τομής ταρίχευσης και όλα τα όργανα βρίσκονταν ακόμη μέσα στη μούμια.

“Αυτό ήταν μια έκπληξη για μένα, καθώς η κλασική μέθοδος μουμιοποίησης στο Νέο Βασίλειο – 1550-1069 π.Χ. – περιελάμβανε την αφαίρεση όλων των οργάνων εκτός από την καρδιά”, δήλωσε η Σαλίμ.

Ενώ η μελέτη σημειώνει ότι μια τέτοια παράλειψη οφειλόταν συχνά στην κακή τεχνική της μουμιοποίησης των μεσαίων και φτωχότερων τάξεων, η Σαλίμ είπε ότι αυτό δεν φαίνεται να συνέβαινε στην περίπτωση της γυναίκας που ούρλιαζε.

Όχι μόνο θάφτηκε φορώντας δύο δαχτυλίδια σκαραβαίου από ασήμι και χρυσό, αλλά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα υλικά ταρίχευσης περιλάμβαναν ρητίνη αρκεύθου και λιβάνι – ακριβά εισαγόμενα συστατικά που μπορεί να βοήθησαν στη διατήρηση του σώματος.

Οι αναλύσεις αποκάλυψαν άρκευθο, καθώς και χέννα, στα μαλλιά της γυναίκας, ενώ η περούκα ήταν φτιαγμένη από πλεγμένες ίνες χουρμαδιάς και παρουσίαζε ίχνη άρκευθου και λιβανιού, καθώς και διάφορα μέταλλα – πιθανώς, όπως πιθανολογεί η Σαλίμ, για να σκληρύνει τις ίνες και να τους δώσει ένα νεανικό μαύρο χρώμα.

Πιθανή αιτία της έκφρασης του προσώπου η νεκρική ακαμψία

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα ευρήματα όχι μόνο προσφέρουν πληροφορίες για τη μουμιοποίηση, την κατασκευή περούκας και το αρχαίο εμπόριο υλικών ταρίχευσης, αλλά δείχνουν ότι το ανοιχτό στόμα της γυναίκας δεν ήταν πιθανό να οφείλεται σε απρόσεκτους ταριχευτές που παρέλειψαν να το κλείσουν.

Αντιθέτως, η ομάδα προτείνει ότι η έκφραση της γυναίκας μπορεί να οφείλεται σε μια σπάνια, άμεση μορφή νεκρικής ακαμψίας.

“Προτείναμε ότι ο λόγος [για] αυτό το ανοιχτό στόμα θα μπορούσε να οφείλεται σε [έναν] επώδυνο θάνατο ή σε συναισθηματικό στρες και ο σπασμός του πτώματος έκανε το πρόσωπό της να παγώσει στην εμφάνιση κατά τη στιγμή του θανάτου”, δήλωσε η Σαλίμ. “Οι ταριχευτές δεν μπόρεσαν να κλείσουν το στόμα και μουμιοποίησαν το συρρικνωμένο σώμα πριν αυτό αποσυντεθεί ή χαλαρώσει, διατηρώντας το ανοιχτό στόμα της μετά θάνατον”.

Ωστόσο, η αιτία του θανάτου παραμένει ασαφής, ενώ οι ερευνητές σημειώνουν ότι άλλοι ειδικοί έχουν προτείνει ότι η κραυγαλέα έκφραση θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα των διαδικασιών ταφής ή των αλλαγών μετά το θάνατο.

Οι διαφωνίες

Η Σαλίμα Ικράμ, διακεκριμένη καθηγήτρια πανεπιστημίου στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου, δεν πείστηκε από την πρόταση της ομάδας.

“Δεν νομίζω πραγματικά ότι αυτός ο σπασμός θα ήταν κάτι που ο ταριχευτής θα προσπαθούσε να διατηρήσει για την αιωνιότητα. Συνεπώς, νομίζω ότι [η έκφραση] [οφείλεται] σε κάτι άλλο”, είπε, προσθέτοντας ότι η διαδικασία αποξήρανσης κατά τη μουμιοποίηση διαρκεί 40 ημέρες. “Σίγουρα θα μπορούσαν να αναδιατάξουν τα χαρακτηριστικά της [σε αυτό το διάστημα]”, δήλωσε.

Ο δρ Στιούαρτ Χάμιλτον, εγγεγραμμένος στο Υπουργείο Εσωτερικών ιατροδικαστής, δήλωσε ότι υπάρχει συζήτηση σχετικά με τους σπασμούς των πτωμάτων, προσθέτοντας ότι δεν έχει δει ποτέ πειστική περίπτωση.

“Είμαι ανοιχτόμυαλος στην ιδέα ότι υπάρχει, αν και είναι σίγουρα αμφιλεγόμενο”, είπε. Πρόσθεσε όμως ότι δεν απαιτείται μια περίπλοκη εξήγηση: “Θα πίστευα ότι το στόμα απλά έπεσε ανοιχτό και κατέληξε να μείνει έτσι”.

Αν και σπάνια, η γυναίκα δεν είναι η μόνη μούμια που “ουρλιάζει”. Η Σαλίμ και οι συνάδελφοί της έχουν προηγουμένως μελετήσει το πτώμα αυτού που πιστεύεται ότι ήταν ο πρίγκιπας Πενταούερ, ο γιος του Φαραώ Ραμσή Γ’, ο οποίος είχε εμπλακεί σε μια συνωμοσία για να σκοτώσει τον πατέρα του.

“Το σώμα του ήταν μόλις ταριχευμένο, γεγονός που μπορεί να υποδηλώνει ότι οι βαλσαμωτές παρέλειψαν να κρατήσουν το στόμα του κλειστό πιθανότατα ως τιμωρία με αποτέλεσμα να ουρλιάζει για πάντα”, δήλωσε η Σαλίμ. Το λείψανο της πριγκίπισσας Μεριταμούν, έχει επίσης μια τέτοια έκφραση.

Η Σαλίμ και οι συνάδελφοί της λένε ότι η προηγούμενη εργασία τους υποδηλώνει ότι πέθανε από ξαφνική καρδιακή προσβολή. “Το ευρέως ανοιχτό στόμα ήταν πιθανότατα φυσική μεταθανάτια πτώση του σαγονιού που διατηρήθηκε λόγω μιας μεταθανάτιας μυϊκής σύσπασης – δηλαδή της νεκρικής ακαμψίας – που εμπόδισε τους ταριχευτές να κλείσουν το στόμα της”, δήλωσε.