Μέση Ανατολή: Η ύστατη προσπάθεια για να αποτραπεί το χτύπημα του Ιράν

Από μία κλωστή κρέμεται η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, με τον φόβο για γενικευμένη σύρραξη στην περιοχή να εντείνεται υπό τις απειλές του Ιράν για εκδίκηση σε βάρος του Ισραήλ, μετά τη τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη.

Μία ύστατη προσπάθεια για εκτόνωση φαίνεται ότι πραγματοποιείται τις τελευταίες ώρες με πρωτοβουλία της Ιορδανίας, σε μία επιχείρηση για να κατευνάσει τα πνεύματα και να αποτρέψει ένα χτύπημα που μπορεί να φέρει ισχυρή ανάφλεξη.

Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αϊμάν Σαφάντι, πραγματοποίησε μια σπάνια επίσκεψη στο Ιράν σε μια τελευταία προσπάθεια να το πείσει να μην επιτεθεί στο Ισραήλ.

Πρόκειται για μία χώρα με μεγάλο παλαιστινιακό πληθυσμό, η οποία μάλιστα βρίσκεται σε δύσκολη θέση γεωπολιτικά αλλά και εσωτερικά, καθώς αντιμετωπίζει πιέσεις για να διακόψει τις σχέσεις της με το Τελ Αβίβ και να σταματήσει να το προστατεύει, όπως έγινε νωρίτερα φέτος με την κατάρριψη ιρανικών πυραύλων που στόχευαν το Ισραήλ.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Guardian, η επίσκεψη φαίνεται καταδικασμένη να αποτύχει, αφού ότι το Ιράν επέμενε και σήμερα ότι δεν υπάρχει περιθώριο για συμβιβασμό και ότι θα δώσει αποφασιστική απάντηση στη δολοφονία του Χανίγια.

Στην προηγούμενη ιρανική επίθεση στο Ισραήλ τον Απρίλιο, η Ιορδανία κατέρριψε ιρανικούς πυραύλους που πετούσαν πάνω από τον εναέριο χώρο της, επιμένοντας ότι δεν θα επιτρέψει στη χώρα να γίνει πεδίο μάχης σε άλλες συγκρούσεις. Επίσης, έδωσε άδεια στο γαλλικό ναυτικό να αναπτύξει ραντάρ.

Οι εσωτερικές πιέσεις, το οριακό σημείο και η εμπλοκή της Δύσης

Την ίδια ώρα, όμως, στην Ιορδανία πραγματοποιούνται μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της Γάζας και στο εσωτερικό της χώρας υπάρχει οργή για τον πρωθυπουργό του Ισραήλ μετά τη δολοφονία του Χανίγια. Να σημειωθεί πως περισσότεροι από τους μισούς Ιορδανούς είναι Παλαιστίνιοι ή παλαιστινιακής καταγωγής.

Το Ιράν επιμένει ότι η δολοφονία έχει ξεπεράσει πάρα πολλές κόκκινες γραμμές και ζητά συνάντηση του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, όπου η Τεχεράνη θα πιέσει τα αραβικά κράτη του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, να υιοθετήσουν κυρώσεις κατά του Ισραήλ.

Η επίσκεψη του Σαφάντι στο Ιράν είναι η πρώτη επίσκεψη Ιορδανού υπουργού Εξωτερικών εδώ και δύο δεκαετίες, αντικατοπτρίζοντας την αποτυχία μιας τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ των δύο πλευρών προκειμένου να βρουν διπλωματική λύση.

Παράλληλα, στην Τεχεράνη διεξάγεται διάλογος μεταξύ πρώην διπλωματών και πολιτικών για το πώς θα αντιδράσουν με τρόπο που να μην εξυπηρετεί τα σχέδια του Νετανιάχου. Η τελική απόφαση ανήκει στον ανώτατο ηγέτη Χαμενεΐ και στις συμβουλές που του δίνουν οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC).

Η επίθεση του Νετανιάχου αποδίδεται από την Τεχεράνη στην προσπάθειά του να υπονομεύσει τη νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του Μασούντ Πεζεσκιάν στη χώρα και την επιθυμία να διερευνήσει το ενδεχόμενο καλύτερων σχέσεων με τη Δύση. Παράλληλα, όπως αναφέρει ο Guardian, το ενδιαφέρον της Τεχεράνης κέντρισαν και τα ρεπορτάζ των αμερικανικών μέσων σχετικά με την φημολογούμενη επικοινωνία του Τζο Μπάιντεν με τον τον Νετανιάχου, μεταφέροντας τον σκεπτικισμό στο εσωτερικό της ιρανικής κυβέρνησης σχετικά με τη στάση του Αμερικανού προέδρου.

Ο Πεζεσκιάν είναι ακόμα στη διαδικασία σχηματισμού της κυβέρνησής του, αλλά έχει διορίσει τον Τζαβάντ Ζαρίφ ως αντιπρόεδρο του για στρατηγική θέση, ο οποίος υποστηρίζει έντονα την μεγαλύτερη επαφή με τη Δύση και βοήθησε να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν το 2015.

Οι αντικρουόμενες εξηγήσεις για τον θάνατο του Χανίγια και οι ευάλωτες μυστικές υπηρεσίες

Ο εσωτερικός διάλογος στο Ιράν γύρω από την ορθή στρατιωτική αντίδραση εστιάζει και στο αν οι μυστικές υπηρεσίες του Ιράν έχουν παραβιαστεί από τις αντίστοιχες ισραηλινές, τη Μοσάντ. Η επίσημη εξήγηση των Φρουρών της Επανάστασης είναι ότι ο Χανίγια σκοτώθηκε από «βλήμα μικρής εμβέλειας» που εκτοξεύτηκε έξω από τη διαμονή του στη βόρεια Τεχεράνη, η οποία διαφέρει από τον ισχυρισμό ότι μια βόμβα τοποθετήθηκε στο υπνοδωμάτιο του Χανίγια πριν από δύο μήνες και στη συνέχεια πυροδοτήθηκε όταν έφτασε στην Τεχεράνη για την τελετή ανάληψης καθηκόντων του Πεζεσκιαν.

Η Τεχεράνη κατακλύζεται από φήμες προδοσίας από τις υπηρεσίες πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των διαψευσμένων αναφορών ότι ο Χασάν Καρμί, ο διοικητής των ειδικών μονάδων Φαράτζα, είχε συλληφθεί για κατασκοπεία. Ο Αμπολφάζλ Ζαχραβάντ, μέλος της εθνικής επιτροπής ασφαλείας του ιρανικού κοινοβουλίου, δήλωσε: “Οι Ισραηλινοί έχουν δίκτυο επιρροής μέσα στην Τεχεράνη και το Ιράν. Κακοί παράγοντες συνεργάζονται μαζί τους, έχοντας αυτοχαρακτηριστεί ως ‘δίκτυο της Μοσάντ’.”

Η ακρίβεια των αντικρουόμενων και συχνά παράξενων “αποκλειστικών” εξηγήσεων για τα αίτια του θανάτου του Χανίγια επηρεάζεται από την πρόθεση διάφορων υπηρεσιών πληροφοριών, δυτικών και ιρανικών, καθώς και ορισμένων εφημερίδων, να υπονομεύσουν τους αντιπάλους τους.