ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες συνδυάζουν την αθλητική αριστεία με την πολιτιστική λάμψη. Ωστόσο, πίσω από τα βάθρα και τις επιτυχίες, κρύβονται ζητήματα που συχνά μένουν στη σκιά.

Ένα από αυτά είναι η ανισότητα στην ενδυμασία μεταξύ γυναικών και ανδρών αθλητών, φαινόμενο που αντανακλά κοινωνικές πιέσεις και εμπορικές στρατηγικές εις βάρος των γυναικών.

Οι γυναικείες ενδυμασίες στις μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις είναι συχνά πιο αποκαλυπτικές από αυτές των ανδρών, όχι λόγω στιλιστικής επιλογής, αλλά εξαιτίας βαθύτερων κοινωνικών και εμπορικών παραγόντων.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Στις πρώτες διοργανώσεις, η συμμετοχή των γυναικών ήταν είτε περιορισμένη είτε ανύπαρκτη, υποδεικνύοντας τις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής.

Χαρακτηριστικό είναι πως στη διοργάνωση του 1896 στην Αθήνα δεν συμμετείχαν γυναίκες αθλήτριες, στη διοργάνωση του 1900 το ποσοστό της συμμετοχής των γυναικών ήταν στο 2,2%, ενώ το 1992 είχε ανέβει μόλις στο 28,9%.

Η ιστορία της γυναικείας ενδυμασίας στους Ολυμπιακούς καταγράφει σημαντικές αλλαγές στο πέρασμα των χρόνων, μετά από μεγάλους αγώνες που κατέβαλαν οι ίδιες, ώστε τα σώματά τους να μην καταπιέζονται, αλλά και να μην εμπορευματοποιούνται.

Όταν οι γυναίκες αγωνίστηκαν για πρώτη φορά στους σύγχρονους Ολυμπιακούς, φορούσαν φαρδιά t-shirts και σορτσάκια, σχεδιασμένα κυρίως για λόγους άνεσης και όχι για λόγους αποδοτικότητας. Αυτές οι πρώιμες στολές ήταν φαρδιές, λιτές και δεν είχαν τη λειτουργική τεχνολογία που ενσωματώνουν οι σύγχρονες αθλητικές ενδυμασίες.

Στις γυναίκες επετράπη για πρώτη φορά να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1900, αλλά μόνο σε περιορισμένο αριθμό αγώνων. Συγκεκριμένα, σε τένις, κροκέ, γκολφ και ιππασία.

Αυτά τα αθλήματα κρίθηκαν “κατάλληλα”, επειδή οι αθλήτριες μπορούσαν να ντύνονται “σεμνά” ενώ αγωνίζονται. Τότε, οι κορσέδες, οι μακριές φούστες, τα φορέματα και οι μπλούζες που κάλυπταν πλήρως το σώμα τους από το λαιμό και κάτω ήταν ο κανόνας.

Τα “σεμνά” ρούχα, όπως φάνηκε, εξασφάλιζαν ότι δεν θα αποσπούσαν την προσοχή των “πραγματικών” αθλητών (δηλαδή, των ανδρών), διατηρώντας παράλληλα την “κομψότητα” των γυναικών.

Μόλις το 1919 επαναστάτησε η Suzanne Lenglen, Γαλλίδα τενίστρια. Αρνήθηκε να φορέσει κορσέ και αντ’ αυτού φόρεσε ένα κοντομάνικο top μαζί με μια ελαφριά, φαρδιά φούστα με στρίφωμα μέχρι τη γάμπα. Με πολύ περισσότερη ελευθερία κινήσεων, η Lenglen μπορούσε να τρέξει στο γήπεδο με ευκολία και να χτυπήσει τη μπάλα με μεγαλύτερη δύναμη. Το 1920 κέρδισε τρία Ολυμπιακά μετάλλια, αλλά το ντύσιμό της εξακολουθούσε να χαρακτηρίζεται “απρεπές” από τον βρετανικό Τύπο.

Μέχρι το 1928, οι γυναίκες άρχισαν να αγωνίζονται στον στίβο και οι στολές τους έμοιαζαν πολύ με τις ανδρικές, με φαρδιά σορτς και κοντομάνικα top.

Με την πάροδο του χρόνου, οι γυναίκες άρχισαν να φορούν σορτς και φανελάκια, αλλά το 1984 ήρθε η δραστική αλλαγή. Η Florence Griffith Joyner, Αμερικανίδα σπρίντερ που σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ, γνωστή ως “Flo-Jo”, έφερε επανάσταση στην τυπική ενδυμασία για τις αθλήτριες του στίβου, φορώντας spandex και εμφανιζόμενη με περίτεχνα περιποιημένα μακριά νύχια.

Με την πάροδο των δεκαετιών, οι ενδυμασίες των γυναικών έχουν εξελιχθεί για να εναρμονίζονται με τις απαιτήσεις του σύγχρονου πρωταθλητισμού. Οι στολές περιλαμβάνουν στενές εφαρμογές από υλικά όπως το spandex και υψηλά κοψίματα, σχεδιασμένα για να μειώσουν την τριβή και να ενισχύσουν την αθλητική απόδοση. Ωστόσο, η μετάβαση αυτή έχει οδηγήσει σε πιο αποκαλυπτικές ενδυμασίες, που προκαλούν αντιδράσεις από μερίδα αθλητριών.

Αυτή η εξέλιξη στην ενδυμασία, ενώ είναι προοδευτική από άποψη λειτουργικότητας, αναδεικνύει την ανάγκη για μια ισορροπημένη προσέγγιση που συνδυάζει την τεχνολογική πρόοδο στον πρωταθλητισμό, με την ευαισθησία προς την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα των αθλητριών.

ΕΜΠΟΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΙΕΣ

Η κοινωνική πίεση και οι κοινωνικές προσδοκίες που προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης συχνά επηρεάζουν τις αποφάσεις σχετικά με την ενδυμασία των γυναικών αθλητριών. Τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν συχνά εικόνες γυναικών με αποκαλυπτικές στολές, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι αθλήτριες αντιλαμβάνονται την εικόνα τους και τη θέση τους στον αθλητισμό.

Η εμπορική διάσταση της αθλητικής ενδυμασίας για τις αθλήτριες συνδέεται στενά με στρατηγικές που αποσκοπούν στην αύξηση της τηλεθέασης και της επικοινωνιακής επίδρασης των αγώνων.

Ωστόσο, αυτή η στρατηγική μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα και την ψυχολογία των αθλητριών. Η έμφαση στην προώθηση των σωμάτων τους μπορεί να μετατρέψει την αθλητική επιτυχία σε εμπορικό θέαμα, παραμερίζοντας την αναγνώριση των ικανοτήτων και της σκληρής δουλειάς τους.

21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ: OI ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ

Το 2021, η νορβηγική ομάδα beach handball διαμαρτυρήθηκε φορώντας σορτσάκια αντί για τα παραδοσιακά μπικίνι, ζητώντας αλλαγές στους ενδυματολογικούς κανονισμούς. Ωστόσο, αυτή η διαμαρτυρία οδήγησε στην επιβολή προστίμου από την Ευρωπαϊκή Ένωση Χάντμπολ (IHF).

Μετά τον σάλο, η IHF άλλαξε αθόρυβα τους κανονισμούς για το χάντμπολ παραλίας, ορίζοντας ότι «οι αθλήτριες πρέπει να φορούν κοντά σορτς με στενή εφαρμογή». Οι άντρες αθλητές θα μπορούσαν ακόμα να φορούν κανονικά σορτς μέχρι 10 εκατοστά πάνω από το γόνατο «αν δεν είναι πολύ φαρδύ».

Η αλλαγή ήρθε μετά την καμπάνια της Talitha Stone, ακτιβίστριας στη Νορβηγία, που συγκέντρωσε 61.000 υπογραφές.

«Ελπίζω να είναι η αρχή του τέλους του σεξισμού και της αντικειμενοποίησης γυναικών και κοριτσιών στον αθλητισμό. Και ότι στο μέλλον όλες οι γυναίκες και τα κορίτσια θα είναι ελεύθερες να συμμετέχουν στον αθλητισμό χωρίς φόβο για “ατυχήματα” της γκαρνταρόμπας και σεξουαλική παρενόχληση», είχε δηλώσει σχετικά.

Η τραγουδίστρια Pink είχε στηρίξει δημοσίως την νορβηγική ομάδα, δηλώνοντας περήφανη που «διαμαρτυρήθηκαν για τους άκρως σεξιστικούς κανόνες», ενώ προσφέρθηκε επίσης να πληρώσει το πρόστιμο.

Την ίδια περίοδο, η γερμανική ομάδα ενόργανης, επίσης, προχώρησε σε μια αντίστοιχη διαμαρτυρία με την χρήση ολόσωμων στολών για να καταδείξει τη σεξουαλικοποίηση και να απαιτήσει μια νέα προσέγγιση στη σχεδίαση των στολών. Οι αθλήτριες – ανάμεσά τους η τρεις φορές Ολυμπιονίκης Elisabeth Seitz, η δις Ολυμπιονίκης Pauline Schäfer, οι Sarah Voss και Kim Bui – φόρεσαν ολόσωμες μακρυμάνικες φόρμες και πέρασαν στην επόμενη φάση.

«Θέλαμε να δείξουμε πως κάθε γυναίκα, καθένας, θα πρέπει να αποφασίζει τι να φορέσει», είχε δηλώσει η Seitz, μιλώντας στο Reuters. «Αυτό δε σημαίνει πως δε θέλουμε να φοράμε το συνηθισμένο κορμάκι. Είναι μία απόφαση που εξαρτάται από την κάθε μέρα, από το πώς νιώθουμε και το τι θέλουμε. Την ημέρα του αγώνα, θα αποφασίσουμε τι θα βάλουμε».

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ 2024: Η ΠΟΛΥΣΥΖΗΤΗΜΕΝΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ

Το 2024, η Nike παρουσίασε τα νέα σχέδια για την Ολυμπιακή ομάδα των ΗΠΑ που προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις λόγω του ψηλού κοψίματος των γυναικείων στολών. Αν και η Nike υποστήριξε ότι προσέφερε 50 διαφορετικά σχέδια για τις αθλήτριες, ένα συγκεκριμένο σχέδιο επικρίθηκε για την υπερβολική αποκαλυπτικότητα του.

Οι αντιδράσεις από σπουδαίες αθλήτριες όπως η Tara Davis-Woodhall και η Katie Moon επανέφεραν το ζήτημα της ευαισθησίας στην επιλογή των ενδυμασιών, προβάλλοντας την ανάγκη για σεβασμό της προσωπικής ευημερίας και της αξιοπρέπειας των αθλητριών.

Η πρώην αθλήτρια του στίβου Lauren Fleshman υποστήριξε ότι η σεξουαλικοποίηση και η αντικειμενοποίηση των γυναικών αθλητριών συνδέονται με ευρύτερες κοινωνικές και πολιτιστικές δυναμικές που επηρεάζουν τη δημόσια αντίληψη για την αθλητική τους ικανότητα και τη θέση τους στην κοινωνία.

Η Fleshman, συγγραφέας του “Good for a Girl: A Woman Running in a Man’s World”, είχε μια ξεκάθαρη άποψη για το ζήτημα, όταν αντίκρισε μια από τις δώδεκα στολές που θα μπορούσαν να επιλέξουν οι Ολυμπιονίκες στίβου των ΗΠΑ για τους Αγώνες του Παρισιού: «Αυτό είναι ένα κοστούμι γεννημένο από πατριαρχικές δυνάμεις που δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτες ή δεν χρειάζονται πια γυναικείο αθλητισμό».

H Colleen Quigley, Αμερικανίδα Ολυμπιονίκης, αιφνιδιάστηκε από τις παραπάνω στολές. «Ξέρω ότι υπάρχουν και άλλες ομοιόμορφες επιλογές για να διαλέξετε», υποστήριξε η Quigley, «Είναι αυτή μια φωτογραφία που είστε ενθουσιασμένοι να μοιραστείτε με τον κόσμο;», τόνισε.

Από την άλλη, οι αθλήτριες του beach volley, Marwa Abdelhady και Doaa Elghobashy εκπροσώπησαν την Αίγυπτο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, φορώντας χιτζάμπ, μακριά μαύρα μανίκια και μαύρα κολάν μέχρι τον αστράγαλο σε έναν αγώνα μπιτς βόλεϊ γυναικών εναντίον της Ισπανίας.

Αν έπαιζαν για τη Γαλλία, δεν θα τους επιτρεπόταν να φορούν χιτζάμπ . Η οικοδέσποινα των φετινών Ολυμπιακών Αγώνων απαγόρευσε στους αθλητές της να φορούν «θρησκευτικά σύμβολα» ενώ αγωνίζονται.

Μιλώντας στο σουηδικό δίκτυο Expressen, η Abdelhady δήλωσε ότι «δεν της αρέσει καθόλου» η απαγόρευση του χιτζάμπ για τους Γάλλους αθλητές.

Μάλιστα είπε ότι θα πρέπει να είναι εντάξει για τους αθλητές να φορούν ό,τι θέλουν, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Θέλω να παίξω με το χιτζάμπ μου, εκείνη θέλει να παίξει με μπικίνι. Όλα είναι εντάξει, αν θέλεις να είσαι γυμνός ή να φοράς χιτζάμπ. Απλώς σεβαστείτε όλους τους διαφορετικούς πολιτισμούς και θρησκείες». «Δεν σου λέω να φοράς χιτζάμπ και δεν μου λες να φοράω μπικίνι. Κανείς δεν μπορεί να μου πει πώς να ντυθώ. Είναι μια ελεύθερη χώρα, πρέπει να επιτρέπεται στον καθένα να κάνει ό,τι θέλει», ανέφερε.

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ (ΚΑΙ) ΑΠΟ ΤΑ ΡΟΥΧΑ ΠΟΥ ΦΟΡΟΥΝ

Η ψυχολογική επίδραση που έχουν τα ρούχα στις αθλήτριες είναι ένας τομέας που έχει αποκτήσει αυξανόμενο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Έρευνες δείχνουν ότι οι αθλήτριες που φορούν στολές που τις κάνουν να μην νιώθουν άνετα, συχνά βιώνουν αυξημένα επίπεδα άγχους και στρες.

H αίσθηση άνεσης με την ενδυμασία σχετίζεται άμεσα με την ψυχολογική ευεξία και την αθλητική απόδοση. Οι αθλήτριες που αισθάνονται άβολα με τις στολές τους είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα συγκέντρωσης και αυτοπεποίθησης, κάτι που επηρεάζει την ικανότητά τους να αποδώσουν σε υψηλό επίπεδο.

Η ψυχολογική επίδραση της ενδυμασίας είναι καθοριστική για τη συνολική απόδοση των αθλητριών και η ενσωμάτωση της άνεσης και του σεβασμού στις ενδυματολογικές επιλογές μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της αθλητικής τους απόδοσης και της ψυχικής τους ευημερίας.

ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Η ενδυμασία των γυναικών στους αθλητικούς αγώνες επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως η μόδα, η πολιτική, τα χρήματα, η εξουσία και η πατριαρχία. Ο αθλητισμός αντικατοπτρίζει τις πατριαρχικές κοινωνίες μας.

Ο φεμινισμός υποστηρίζει την ελευθερία της επιλογής και οι αθλήτριες έχουν αγωνιστεί για το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιες τι θα φορούν. Η αναθεώρηση των κανονισμών για την ενδυμασία είναι κρίσιμη για την προώθηση της ισότητας και της δικαιοσύνης στον αθλητισμό.

Ορισμένες ομοσπονδίες, όπως η Διεθνής Ομοσπονδία Χειροσφαίρισης, έχουν χαλαρώσει τους κανονισμούς τους, επιτρέποντας μεγαλύτερη ποικιλία στην ενδυμασία. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) ενθαρρύνει επίσης τις ομοσπονδίες να αναθεωρήσουν τις πολιτικές τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των αθλητριών.

Οι προτεινόμενες αλλαγές περιλαμβάνουν μεγαλύτερη ευελιξία στις επιλογές ενδυμασίας, επιτρέποντας στις αθλήτριες να φορούν άνετα και λειτουργικά ρούχα που δεν τις αντικειμενικοποιούν. Η αναθεώρηση των κανονισμών είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας στον αθλητισμό, με έμφαση στην απόδοση και όχι στην εμπορική εκμετάλλευση.

Οι αθλητικές οργανώσεις πρέπει να προωθήσουν την ισότητα μέσω της αναθεώρησης των ενδυματολογικών κανονισμών και να ενσωματώσουν την προοπτική των αθλητριών στις διαδικασίες σχεδίασης στολών. Η κατανόηση των ψυχολογικών και κοινωνικών επιπτώσεων της ενδυματολογικής καταπίεσης είναι κρίσιμη για τη δημιουργία ενός δίκαιου και υποστηρικτικού αθλητικού περιβάλλοντος.

Περιορισμοί που αφορούν τις (αποκαλυπτικές) ενδυμασίες ή τη μαντίλα που φορούν μουσουλμάνες αθλήτριες μπορεί να θίξουν τις ελευθερίες τους. Τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να φορούν τα ρούχα με τα οποία νιώθουν άνετα. Εντός και εκτός σταδίων.