Ακόμα λιγότερες γυναίκες στη νέα Κομισιόν – Το χαμένο στοίχημα

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναμένεται να αποτύχει στην επίτευξη του στόχου που είχε θέσει για μια ισορροπημένη ομάδα αναφορικά με το φύλο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς οι κυβερνήσεις της ΕΕ αγνόησαν το αίτημά της να προτείνουν άνδρες και γυναίκες υποψήφιους.

Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, η οποία επανεξελέγη για μια ιστορική δεύτερη θητεία τον περασμένο μήνα, ετοιμάζει την ομάδα των επιτρόπων της. Αυτοί οι ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ επιβλέπουν τις πολιτικές για το κλίμα, την τεχνολογία και τη βιομηχανία, διαπραγματεύονται εμπορικές συμφωνίες, επιτηρούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, διαχειρίζονται δισεκατομμύρια επιδοτήσεων και συντάσσουν τον προϋπολογισμό της ένωσης.

Μετά την επανεκλογή της, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι στόχος της είναι «ίση εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών» στο ανώτατο επίπεδο. Ωστόσο, ο στόχος της κινδυνεύει να μην επιτευχθεί, καθώς τα κράτη μέλη αγνόησαν το αίτημά της να προτείνουν δύο υποψηφίους, έναν άνδρα και μια γυναίκα.

Πριν από την προθεσμία της 30ής Αυγούστου για την υποβολή των ονομάτων στις Βρυξέλλες, 14 άνδρες και 5 γυναίκες έχουν προταθεί ως υποψήφιοι, σύμφωνα με ανάλυση των ανακοινώσεων των κυβερνήσεων και των τοπικών μέσων ενημέρωσης. Από τις επτά χώρες που δεν έχουν ακόμη οριστικοποιήσει τις υποψηφιότητες, δύο (Λιθουανία και Ρουμανία) αναμένεται σύντομα να εγκρίνουν ανδρικές υποψηφιότητες, ενώ άλλες δύο (Βέλγιο, Δανία) αναμένεται ευρέως να προτείνουν επίσης άνδρες. Οι άνδρες είναι φαβορί σε δύο ακόμη χώρες που δεν έχουν ακόμη προτείνει (Ιταλία και Πορτογαλία), ενώ οι γυναίκες είναι φαβορί στη Βουλγαρία, αναφέρει ο Guardian.

Kατά το χειρότερο πιθανό σενάριο, η επόμενη επιτροπή – που αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα τον Δεκέμβριο – θα μπορούσε να έχει μόνο 22% ή 26% γυναίκες (συμπεριλαμβανομένης της φον ντερ Λάιεν), μια  αναλογία φύλου χειρότερη από την προηγούμενη επιτροπή, όταν ανέλαβε καθήκοντα το 2019 με 44% γυναικεία εκπροσώπηση.

Η πρόεδρος της επιτροπής ισότητας των φύλων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Λίνα Γκάλβες, κάλεσε την φον ντερ Λάιεν να επιμείνει ώστε οι κυβερνήσεις της ΕΕ να της προτείνουν γυναίκες υποψηφίους. «Δεν πετυχαίνουμε ποτέ τίποτα χωρίς να μετακινούμε τα όρια, χωρίς να ασκούμε πίεση», δήλωσε στην Guardian. «Ειδικά τώρα, όταν τα αντι-φεμινιστικά κινήματα είναι στον πυρήνα φασιστικών, αντιδημοκρατικών κινημάτων … δεν μπορούμε να δείξουμε ότι η δέσμευσή μας για την ισότητα των φύλων είναι αδύναμη».

Η προσπάθεια της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν γίνεται πιο δύσκολη λόγω μιας εξαίρεσης που επιτρέπει στις κυβερνήσεις να μην προτείνουν γυναίκες υποψήφιες όταν επαναπροτείνουν τον ήδη υπηρετούντα επίτροπό τους. Οι περισσότεροι από αυτούς που επιστρέφουν είναι άνδρες, όπως ο Τιερί Μπρετόν της Γαλλίας, που πρόσφατα είχε αντιπαράθεση με τον τεχνολογικό μεγιστάνα Έλον Μασκ, και ο Μαρός Σέφτσοβιτς, αντιπρόεδρος της Επιτροπής με εκτεταμένο χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει τις σχέσεις ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Λετονός Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Ολλανδός Βόπκε Χούκστρα και ο Ούγγρος Όλιβερ Βάρχεϊ είναι επίσης έτοιμοι να επιστρέψουν στις Βρυξέλλες. Η Ντουμπράβκα Σούιτσα, πρώην δήμαρχος της Κροατίας υπεύθυνη για την πολιτική δημογραφίας, είναι η μόνη γυναίκα που έχει προταθεί να επιστρέψει.

Αυτή η εξαίρεση έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια. «Γιατί θα πρέπει να έχουμε ξανά γυναίκα, όταν ο ιδανικός μας υποψήφιος είναι άνδρας και η Σλοβακία μπορεί να προτείνει τον Σέφτσοβιτς για πέμπτη φορά», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ με ελαφριά υπερβολή για κωμικό αποτέλεσμα. Η Σλοβακία, που ποτέ δεν είχε γυναίκα επίτροπο, έχει προτείνει ξανά τον Σέφτσοβιτς για τέταρτη θητεία.

Αρκετοί ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι δεν έχουν πρόθεση να προτείνουν γυναίκα, καθώς δεν υπάρχει νομική υποχρέωση να το κάνουν. «Με σεβασμό και σύμφωνα με τις συνθήκες, έχουμε λάβει την απόφαση να στείλουμε ένα όνομα», δήλωσε τον Ιούνιο ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Σάιμον Χάρις, επιβεβαιώνοντας την πρόθεσή του να προτείνει τον υπουργό Οικονομικών, Μάικλ ΜακΓκραθ.

Το αίτημα για δύο υποψήφιους δεν έγινε δεκτό θετικά από πολλές πρωτεύουσες της ΕΕ, καθώς η πολυπόθητη θέση του επιτρόπου της ΕΕ αποτελεί επίσης μέρος σύνθετων διαπραγματεύσεων μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων και/ή των πρωθυπουργών και προέδρων. Η πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Ινγκρίντα Σιμονίτε, περιέγραψε αυτή την εβδομάδα τη διαδικασία στη χώρα της ως «βαροκικά πολύπλοκη», καθώς η κυβέρνησή της ανακοίνωσε την πρόθεση να στείλει στις Βρυξέλλες έναν από τους προκατόχους της, τον Άντριους Κουμπίλιους, μετά από μια σκληρή μάχη για τη θέση.

Οι κυβερνήσεις που αγνόησαν το κάλεσμα της φον ντερ Λάιεν για ισορροπία φύλων μπορεί να δουν τους υποψηφίους τους να αναλαμβάνουν ασθενέστερα χαρτοφυλάκια, αντί για τις «μεγάλες οικονομικές θέσεις» που επιδιώκουν πολλές κυβερνήσεις. Σε προηγούμενα χρόνια, οι κυβερνήσεις που απογοήτευσαν την Επιτροπή είδαν τους υποψηφίους τους να αναλαμβάνουν το χαρτοφυλάκιο της πολυγλωσσίας ή της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.

«Κάθε επίτροπος θέλει πόρους, χρήματα [για πολιτικές], εξουσία, αρμοδιότητες και αυτό δεν είναι εφικτό για όλους», δήλωσε η Σοφία Ρουσάκ από το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλλες. «Δεν υπάρχουν 27 ή 26 σημαντικά χαρτοφυλάκια», πρόσθεσε, υποδεικνύοντας ότι αυτό θα μπορούσε να είναι μια μορφή πίεσης – «είτε μου στέλνεις γυναίκα είτε παίρνεις ένα από αυτά τα χαρτοφυλάκια που κανείς δεν θέλει».

Μια ανδροκρατούμενη κορυφαία ομάδα θα ήταν ένα ενοχλητικό πλήγμα για τη στρατηγική ισότητας των φύλων της ΕΕ, η οποία το 2020 κάλεσε για «ισορροπία φύλων 50% σε όλα τα επίπεδα διοίκησης [της Επιτροπής] μέχρι το τέλος του 2024».

Οι εσωτερικές πηγές προτείνουν ότι μια επιτροπή με λιγότερη ισορροπία φύλων αυξάνει τις πιθανότητες να απορριφθούν οι υποψήφιοι επίτροποι από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να παρουσιαστούν ενώπιον των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προτού η ολομέλεια ψηφίσει αν θα εγκρίνει ολόκληρη την επιτροπή. «Ένας ή άλλος θα στοχευτεί για την καταλληλότητά τους και το γεγονός ότι η κυβέρνησή τους δεν μπήκε στον κόπο να προτείνει γυναίκα», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ.

Ένας εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρνήθηκε να σχολιάσει τους υποψήφιους και την ισορροπία φύλων.