Γιατί οι Ισπανοί θα ζουν περισσότερο απ’ όλους μας

Το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας της Ουάσιγκτον εξέδωσε πρόσφατα τις προβλέψεις του για τη μακροζωία ανά χώρα με γνώμονα το 2050.

Μεταξύ των κορυφαίων 20 κρατών που εξασφαλίζουν συνθήκες μακροζωίας για τους πολίτες τους είναι η Ελβετία και η Σιγκαπούρη. Η Ανατολική Ασία εκπροσωπείται επίσης από τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία.

Ωστόσο, συνθήκες μακροζωίας εστιάζονται και σε κράτη όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Πορτογαλία (ο Άγιος Μαρίνος, η Μάλτα και η Ανδόρα, βρίσκονται επίσης στις 20 πρώτες θέσεις). Η υγεία και η μακροζωία συσχετίζονται με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Το “παράδοξο” εδώ σε σχέση με την Ισπανία, αιτιολογείται εν μέρει από τη λεγόμενη “μεσογειακή διατροφή” που τηρεί η χώρα, καθώς η μέση διάρκεια ζωής στη χώρα εκτιμάται πως το 2050 θα φτάσει στα 85,5 χρόνια. Αντιστοίχως η πρόβλεψη για τη Δανία, που βρίσκεται σε οικονομικά καλύτερη κατάσταση, φτάνει στα 83,5 έτη ζωής.

Ωστόσο ρόλο δεν παίζει μόνο η διατροφή.

Επικριτές της λεγόμενης “μεσογειακής διατροφής” αναφέρουν σύμφωνα με τον Economist πως υπάρχουν διαφορές στη διατροφή ανάμεσα στην Ισπανία και άλλα νότια κράτη όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα. Ερευνητές επισημαίνουν πως οι λεγόμενοι “μεσογειακοί λαοί” δεν ακολουθούν τη “μεσογειακή διατροφή” όπως την ξέραμε.

Παρά τις προβλέψεις, ο Economist επισημαίνει πως οι Ισπανοί καταναλώνουν περισσότερο αλκοόλ και καπνίζουν ελαφρώς περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και είναι από τους μεγαλύτερους χρήστες κοκαΐνης στην Ευρώπη. Από την άλλη όμως, οι Ισπανοί περπατούν περισσότερο από κάθε άλλον ευρωπαίο πολίτη, κάνοντας 5.936 βήματα την ημέρα. Αντιθέτως, σε κράτη όπως οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία, σημειώνονται τα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας λόγω έλλειψης άσκησης.

Ο Dan Buettner, ο οποίος έχει γράψει πολλά βιβλία για τις περιοχές όπου οι άνθρωποι ζουν πολύ, σημειώνει ότι για να καταλάβουμε γιατί οι άνθρωποι φτάνουν στα βαθιά γεράματα, πρέπει να δούμε όχι τις σημερινές συνήθειες αλλά αυτές πριν από μισό αιώνα, όταν οι άνθρωποι έτρωγαν “αγροτικό φαγητό”, στο οποίο κυριαρχούσαν τα δημητριακά και τα όσπρια. Σε αυτό το φαγητό εδράζει ο ίδιος τη μακροζωία, στοιχεία του οποίου επιβιώνουν στην ισπανική κουζίνα.

Η άσκηση σώζει

Αυτό το ποιμαντικό παρελθόν δείχνει όμως και έναν άλλο παράγοντα: την κίνηση.

Οι πόλεις στον ευρωπαϊκό Νότο είναι χτισμένες γύρω από πλατείες όπου οι φίλοι, η οικογένεια και οι συνάδελφοι κάθονται, τρώνε, πίνουν και συζητούν.

Γιατί όμως οι Ισπανοί περπατούν τόσο πολύ;

Η απάντηση είναι πως οι ισπανικές πόλεις και χωριά είναι πυκνοκατοικημένες. Οι πόλεις είναι χτισμένες γύρω από πλατείες όπου φίλοι, οικογένειες, συνάδελφοι, κάθονται, τρώνε, πίνουν και συζητούν. Οι μετακινήσεις τους γίνονται με τα πόδια, κάτι που είναι ευνοϊκό για την υγεία ακόμη κι αν στα εργασιακά τους διαλείμματα τρώνε… πατατάκια. Επίσης, οι έρευνες αποδεικνύουν πως η κοινωνική επαφή είναι κρίσιμη για τη σωματική και ψυχολογική ευεξία, μειώνοντας το στρες.

Όπως αναφέρει ο Economist, η ίδια μελέτη που εξέτασε την “ανισότητα δραστηριότητας”, ερεύνησε και την αστική Αμερική, διαπιστώνοντας ότι πυκνοκατοικημένες πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη και η Βοστώνη, είχαν μεγαλύτερα (και πιο ομοιόμορφα κατανεμημένα) επίπεδα δραστηριότητας από τις μεγάλες σε έκταση, αλλά με χαμηλότερο πληθυσμό, πόλεις, όπως η Ατλάντα και το Φίνιξ.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του Gallup αλλά και της Meta, οι Ισπανοί απαντούν σε ποσοστό 76% πως αισθάνονται “πολύ” ή “αρκετά” κοινωνικά υποστηριζόμενοι. Κάτι που τους φέρνει στην κορυφή του σχετικού παγκόσμιου πίνακα. Ωστόσο, σε μια αντίστροφη αναλογία, οι Ισπανοί δηλώνουν απογοητευμένοι από την εργασία τους. Ο Jon Clifton, επικεφαλής του ινστιτούτου Gallup, δήλωσε σχετικά πως η “Ισπανία είναι η καλύτερη χώρα για να ζεις και η χειρότερη για να εργαστείς”.

Οικογένεια, μακροζωία αλλά όχι και απόλυτη “ευτυχία”

Οι Ισπανοί είναι τέταρτοι στον κόσμο στην απάντηση στην ερώτηση σχετικά με το αν έχουν δει φίλους ή την οικογένειά τους μέσα στην εβδομάδα που πέρασε, με την Ελλάδα να έρχεται στη δεύτερη θέση. Οι οικογενειακοί δεσμοί παραμένουν στενοί, στα κράτη που περνούν μεγαλύτερες οικονομικές δυσκολίες, καθώς οι νέοι δυσκολεύονται περισσότερο να αποδεσμευθούν από τις πατρικές εστίες τους. Οι δεσμοί αυτοί όμως στάθηκαν “λυτρωτικοί” στην περίοδο της πανδημίας.

Πάντως, οι χώρες της νοτίου Ευρώπης δεν βρίσκονται ψηλά στους δείκτες ευτυχίας, εκεί που κυριαρχούν εδώ και πολλά χρόνια η Δανία και η Φινλανδία, κάτι που σχετίζεται και με άλλους καίριους δείκτες, όπως το κατά κεφαλή εισόδημα και το κράτος πρόνοιας.