Γιατί ο Ζελένσκι προχώρησε σε σαρωτικό ανασχηματισμό – Τα πρόσωπα “κλειδιά”

Στον μεγαλύτερο ανασχηματισμό της κυβέρνησης από την έναρξη του πολέμου προχωρά ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε μια συγκυρία ιδιαίτερα κρίσιμη για την έκβαση της σύγκρουσης, με την Ρωσία να προχωρά στην ανατολική Ουκρανία εξαπολύοντας σφοδρές επιθέσεις, έπειτα από την αιφνιδιαστική εισβολή των ουκρανικών δυνάμεων σε ρωσικά εδάφη και την κατάληψή τους.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, επιφανής υπουργός της κυβέρνησης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν μια από τις πιο ηχηρές παραιτήσεις, σε έναν σαρωτικό ανασχηματισμό.

Ο ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι το κύμα παραιτήσεων των υπουργών αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας για «να δοθεί νέα δύναμη» στους θεσμούς της Ουκρανίας.

Φήμες κυκλοφορούσαν για μήνες στο Κίεβο σχετικά με την πιθανή αποχώρηση του Κουλέμπα. Πρόκειται για έναν διπλωμάτη με καριέρα ετών που υπηρετεί ως υπουργός Εξωτερικών από τον Μάρτιο του 2022 και του οποίου η επικοινωνία με τους δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας θεωρούνταν συχνά υπερβολικά… ανεξάρτητη για τα γούστα του Ζελένσκι, όπως σημειώνουν οι Financial Times.

Ο ανασχηματισμός έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή στον πόλεμο που εξελίσσεται εδώ και 30 μήνες, καθώς το Κίεβο προσπαθεί να αποκρούσει την κλιμακούμενη επίθεση της Μόσχας στην ανατολική Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα σπεύδει να εδραιώσει τον έλεγχο του σε περίπου 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους που έχει καταλάβει μέσα στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας.

«Το φθινόπωρο θα είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ουκρανία. Και οι κρατικοί μας θεσμοί πρέπει να είναι διαμορφωμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε η Ουκρανία να πετύχει όλα τα αποτελέσματα που χρειαζόμαστε – για όλους μας», δήλωσε ο Ζελένσκι στην απογευματινή του ομιλία την Τρίτη. «Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να ενισχύσουμε ορισμένους τομείς στην κυβέρνηση – και οι αποφάσεις για το προσωπικό έχουν ήδη προετοιμαστεί».

Ο ίδιος ανέφερε ότι πιθανόν να γίνουν και άλλες αλλαγές στο γραφείο του και ότι «ορισμένοι τομείς της εξωτερικής και εσωτερικής μας πολιτικής θα έχουν μια ελαφρώς διαφορετική έμφαση».

Το Κίεβο ελπίζει να αλλάξει την πορεία του πολέμου υπέρ του με την τολμηρή διείσδυσή του στη Ρωσία τον περασμένο μήνα και να ενισχύσει τη θέση του εν όψει πιθανών ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Οι κινήσεις αυτές ωστόσο, έρχονται μετά από αρκετούς δύσκολους μήνες για την Ουκρανία κατά τους οποίους έχασε αρκετά εδάφη στο πεδίο της μάχης στην περιοχή του Ντονέτσκ, ενώ παράλληλα σημειώθηκαν και αλλεπάλληλες διακοπές ρεύματος σε όλη τη χώρα λόγω των ρωσικών αεροπορικών επιδρομών στην ενεργειακή υποδομή της χώρας.

Ο αντίκτυπος του ανασχηματισμού στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία

Στη Μόσχα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι ο ανασχηματισμός δεν θα επηρεάσει τις προοπτικές για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με το Κίεβο.

«Όχι, δεν θα έχει καμία επίπτωση», δήλωσε ο Πεσκόφ στους δημοσιογράφους σε τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη. «Βλέπετε τη στάση απέναντι στις προοπτικές της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Ειδικά τις τελευταίες ημέρες, μπορείτε να δείτε πόσο τεταμένη είναι η κατάσταση. Αλλά φυσικά, παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις».

Επτά άτομα, μεταξύ των οποίων τρία παιδιά, σκοτώθηκαν και άλλα 47 τραυματίστηκαν όταν ρωσικοί βαλλιστικοί πύραυλοι έπληξαν το ιστορικό κέντρο του Λβιβ πριν από την αυγή της Τετάρτης, σύμφωνα με τις αρχές της δυτικής ουκρανικής πόλης.

Από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, έχουν γίνει πολλές αλλαγές στο δυναμικό της ουκρανικής κυβέρνησης, όπως η αντικατάσταση του υπουργού Άμυνας, του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων, καθώς και των επικεφαλής των υπηρεσιών εξωτερικών και εσωτερικών πληροφοριών και του γραφείου εθνικής ασφάλειας.

Ωστόσο, ο Ντέιβιντ Αραχαμία, επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος “Υπηρέτης του Λαού” του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο κοινοβούλιο, έγραψε στο Telegram ότι πάνω από το μισό του τρέχοντος υπουργικού συμβουλίου της Ουκρανίας θα μετακινηθεί ή θα αντικατασταθεί τις επόμενες ημέρες.

«Όπως υποσχέθηκα, μπορεί να αναμένεται μια μεγάλη ανανέωση της κυβέρνησης αυτή την εβδομάδα», δήλωσε αργά την Τρίτη. Η Τετάρτη θα είναι «η μέρα των απολύσεων και η επόμενη μέρα… η μέρα των διορισμών», πρόσθεσε.

Τα πρόσωπα – κλειδιά του ανασχηματισμού

Ο ανασχηματισμός σχεδιάζεται εδώ και μήνες, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους που μίλησαν στους Financial Times υπό τον όρο της ανωνυμίας. Δεν αποτέλεσε έκπληξη για την πολιτική ελίτ της Ουκρανίας και τους δυτικούς διπλωμάτες στο Κίεβο.

Η ανανέωση στοχεύει εν μέρει στο να μετατρέψει το υπουργικό συμβούλιο της Ουκρανίας, που αυτή τη στιγμή έχει πέντε αναπληρωτές υπουργούς, σε πλήρως λειτουργικό κυβερνητικό σώμα. «Η κυβέρνηση μόλις που έχει απαρτία», σημείωσε ένας βουλευτής. Οι αναπληρωτές υπουργοί δεν μπορούν να ψηφίσουν στο υπουργικό συμβούλιο.

Κάποιοι από τους υπουργούς που υπέβαλαν παραιτήσεις είναι πιθανό να παραμείνουν στην κυβέρνηση, αλλά θα αναλάβουν νέους ρόλους ή διευρυμένα χαρτοφυλάκια, είπαν αρκετοί από τους αξιωματούχους που παραιτήθηκαν στους FT.

Η Όλγα Στεφανίσινα, αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ουκρανίας για την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική ολοκλήρωση, ήταν μεταξύ αυτών που υπέβαλαν παραιτήσεις το βράδυ της Τρίτης, όπως επιβεβαίωσε στους FT.

Η Στεφανίσινα, η οποία διορίστηκε το 2020, ηγήθηκε της προσπάθειας της Ουκρανίας για ένταξη στην ΕΕ. Ήλπιζε ότι θα λάμβανε διευρυμένη εντολή στον ανασχηματισμό που πιθανότατα θα περιλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Δικαιοσύνης. «Αλλά τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν στην πορεία, όπως πάντα στην πολιτική. Ειδικά στην [Ουκρανία]», είπε.

Η Ιρίνα Βερεστσούκ, αναπληρώτρια πρωθυπουργός για την επανένταξη των προσωρινά κατεχόμενων εδαφών της Ουκρανίας, ακολούθησε με τη δική της παραίτηση.

Νωρίτερα την Τρίτη, ο Πρόεδρος της Βουλής Ρουσλάν Στεφαντσούκ δημοσίευσε στο Facebook μια φωτογραφία της επιστολής παραίτησης του Κουλέμπα. Ο υπουργός Εξωτερικών δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχολιασμό της απόφασής του.

Ο Στεφαντσούκ ανέφερε επίσης ότι είχε λάβει επιστολές παραίτησης από τον υπουργό Στρατηγικών Βιομηχανιών Ολεξάντρ Καμίσιν, τον υπουργό Δικαιοσύνης Ντένις Μαλιούσκα, τον υπουργό Προστασίας Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Ρουσλάν Στριλέτς και τον Βιτάλι Κόβαλ, επικεφαλής του Ταμείου Κρατικής Περιουσίας.

Είπε ότι τα αιτήματά τους θα εξεταστούν από τους βουλευτές σε μια από τις επόμενες κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις.

Ένα άτομο κοντά στον Καμίσιν ανέφερε ότι αναμένεται να διοριστεί σε άλλη θέση στην κυβέρνηση ή στη διοίκηση του Ζελένσκι. Ο Καμίσιν είχε προηγουμένως ηγηθεί της κρατικής σιδηροδρομικής εταιρείας της Ουκρανίας και είχε πιστωθεί για τη συνέχιση της λειτουργίας των τρένων παρά τον πόλεμο. Έκτοτε, έχει ηγηθεί της αναβίωσης της εγχώριας παραγωγής όπλων.

Ο Ζελένσκι απέπεμψε επίσης τον Ροστισλάβ Σούρμα, αναπληρωτή επικεφαλής του προεδρικού του γραφείου που ήταν υπεύθυνος για την οικονομική και ενεργειακή πολιτική.

Οι αλλαγές αυτές έγιναν μετά την απομάκρυνση του επικεφαλής ενέργειας της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Κουντρίτσκι, αλλά ακολούθησαν παράπονα ότι η αποχώρησή του ήταν «πολιτικά υποκινούμενη».

Η κίνηση αυτή αύξησε τους φόβους για το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, καθώς ο Κουντρίτσκι, που ηγούνταν της κρατικής εταιρείας διαχείρισης του δικτύου Ukrenergo από το 2020, ήταν μια σεβαστή προσωπικότητα στη βιομηχανία ενέργειας.

Τι αναμένεται να αλλάξει στην ασκούμενη πολιτική

Παρά το γεγονός ότι αρκετά μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Προέδρου Ζελένσκι έχουν προσφέρει τις παραιτήσεις τους, οι πολιτικοί αναλυτές θεωρούν απίθανες μεγάλες αλλαγές στην ουκρανική πολιτική, σύμφωνα με τους New York Times.

Ο Ζελένσκι έχει αποπέμψει μόνο πέντε υπουργούς κατά τη διάρκεια του πολέμου, και οι σημερινές κινήσεις είχαν συζητηθεί εδώ και καιρό, δήλωσε ο Ουκρανός πολιτικός αναλυτής Βολοντίμιρ Φεσένκο. Ο ίδιος ανέφερε ότι ο πρόεδρος προσπαθεί να καταπολεμήσει την «στασιμότητα» σε βασικά υπουργεία: «Πιστεύει ότι νέα πρόσωπα θα είναι πιο κινητοποιημένα και θα φέρουν νέες ιδέες».

Ωστόσο, οι επικριτές ανησυχούν ότι οι αλλαγές θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν περαιτέρω εξουσία στο γραφείο του Ζελένσκι, ανάλογα με το ποιος θα οριστεί για να καλύψει τις κενές θέσεις. Ο Ουκρανός ηγέτης έχει αποπέμψει μόνο μια χούφτα ανώτερων αξιωματούχων κατά τη διάρκεια του πολέμου, κάτι που έχει δημιουργήσει σταθερότητα αλλά έχει οδηγήσει και σε κατηγορίες για έναν κλειστό και αντιδραστικό προς τις αλλαγές τρόπο διοίκησης. «Στην πράξη, βλέπουμε ότι όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από το γραφείο του προέδρου», δήλωσε ο Φεσένκο.