Οι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου στην Αντίσταση και το μπλόκο των νοσοκομείων

Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου στα αλβανικά βουνά, χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες έμειναν ανάπηροι λόγω πολεμικών τραυμάτων, αλλά και επειδή δεν είχαν τον κατάλληλο εξοπλισμό (μάλλινες κάλτσες και γάντια, άρβυλα κ.α.) για να προστατευτούν από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Μεγάλος αριθμός στρατιωτών υπέφερε από κρυοπαγήματα, κάτι που οδήγησε στον ακρωτηριασμό μελών τους.

Οι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου συγκρότησαν ένα από τα πλέον δυναμικά τμήματα του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος. Η Κατοχή τους βρήκε νοσηλευόμενους στα νοσοκομεία της Αθήνας. Εκεί οργανώθηκαν στην Αντίσταση. Οι περισσότεροι εντάχθηκαν στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) την οργάνωση που είχε ιδρυθεί με πρωτοβουλία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και τη συμμετοχή τριών μικρών σοσιαλιστικών κομμάτων. Οι ανάπηροι συμμετείχαν σε διαδηλώσεις, απεργίες και εξέδιδαν την παράνομη εφημερίδα «Φωνή των Αναπήρων». Ήταν οι άνθρωποι που είχαν νικήσει τον φασισμό στα βουνά της Αλβανίας και συνέχιζαν των αγώνα τους εναντίον του μέσα από το αντιστασιακό κίνημα.

Η τρίτη ελληνική κυβέρνηση δωσίλογων του Ιωάννη Ράλλη ανέλαβε να θέσει τέρμα στην αντιστασιακή δράση των ηρώων του αλβανικού μετώπου. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη μεγάλη επιχείρηση των Ταγμάτων Ασφαλείας στράφηκε κατά των αναπήρων πολέμου. Στις 30 Νοεμβρίου 1943, χωρίς τη συμμετοχή Γερμανών, τα ελληνικά Τάγματα και Σώματα Ασφαλείας, πραγματοποίησαν το περίφημο μπλόκο των νοσοκομείων.

Ο Αλέξανδρος Αυδής συμμετείχε στο μπλόκο. Υπηρετούσε στο Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων, γνωστό ως «Μπουραντάδες». Η μαρτυρία του είναι χαρακτηριστική του σφοδρού αντικομμουνισμού με τον οποίο είχαν γαλουχηθεί οι άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας πολύ πριν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και ιδιαίτερα στα χρόνια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά. Στην αφήγηση του Αυδή, μέσα σε λίγες γραμμές, οι ένδοξοι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου μετατρέπονται σε αυτοτραυματισθέντες προδότες και λιποτάκτες:

«Από την πρώτη ημέρα του πολέμου, σεβόμουν βαθύτατα τους ενδόξους αναπήρους μας, που έχασαν την αρτιμέλειά τους, για το μεγαλείο της Πατρίδας. Αλλά μετά ένα – δυό χρόνια, άρχισα εξίσου βαθύτατα, να περιφρονώ, να απεχθάνομαι, και να συχαίνομαι ορισμένους τύπους, που επειδή έτυχε στον πόλεμο να γίνουν ανάπηροι, απαιτούσαν από το σκλαβωμένο και ρημαγμένο Έθνος, να σκύβη διαρκώς τον αυχένα, σε κάθε βρώμικη, ή απλώς παράλογη απαίτησή τους. Αρκετές εκατοντάδες από εκείνα τα συχαμερά όντα – κυρίως αυτοτραυματισθέντες προδότες και λιποτάκτες του Αγώνος – είχαν με το νταηλίκι τους καταλάβει, όλα ανεξαιρέτως τα ελληνικά νοσοκομεία, και δεν εννοούσαν να το κουνήσουν από εκεί! Επειδή δε, το είχαν ρίξει και στην πολιτική, άρχισαν από εκείνη την ημέρα να μπερδεύονται στα πόδια των Δυνάμεων Ασφαλείας. Ώσπου με τον καιρό φάγανε το κεφάλι τους».

Στο μπλόκο των νοσοκομείων, οι ελληνικές αρχές συνέλαβαν περίπου 1.300 ανάπηρους, που νοσηλεύονταν σε 11 νοσοκομεία της Αθήνας. Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στο κτίριο του Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα στην οδό Πειραιώς, το οποίο είχε μετατραπεί σε φυλακές υπό τη διοίκηση της ελληνικής χωροφυλακής. Από αυτή τη «μεγάλη δεξαμενή» αντλούσαν κρατούμενους οι Έλληνες χωροφύλακες και τους παρέδιδαν στους Γερμανούς προς εκτέλεση. Περισσότεροι από 250 ανάπηροι πολέμου, μέλη του ΕΑΜ, εκτελέστηκαν το 1944. Η μεγάλη πλειονότητα από τους Γερμανούς, αλλά και περίπου 25 από την ελληνική χωροφυλακή.

Ο Λευτέρης Αναστασιάδης γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μ. Ασίας το 1918. Ήρθε πρόσφυγας στην Αθήνα, σπούδασε στη Νομική Σχολή και εργάστηκε ως δικηγόρος. Κατοικούσε στην οδό Λομβάρδου 2 στου Γκύζη. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου τραυματίστηκε στο αλβανικό μέτωπο. Μεταφέρθηκε προς νοσηλεία στο 3ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών στους Αμπελόκηπους, όπου την περίοδο της Κατοχής ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δράση. Ήταν μέλος του ΚΚΕ και Πρόεδρος της Νοσοκομειακής Επιτροπής Αναπήρων. Κατά τη διάρκεια του μπλόκου των νοσοκομείων τον συνέλαβε η ελληνική χωροφυλακή. Δύο μήνες μετά τον παρέδωσε στους Γερμανούς. Ο Αναστασιάδης εκτελέστηκε την Πρωτομαγιά του 1944 με τους 200 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Ο Ηλίας Καραγιώργος, γεννήθηκε το 1918 στη Μουσουνίτσα Φωκίδας. Ήταν οικοδόμος και κατοικούσε στον Περισσό. Κατά την εισβολή του γερμανικού στρατού στη χώρα, ήταν ένας από τους ηρωικούς υπερασπιστές των οχυρών Ρούπελ, όπου και τραυματίστηκε. Νοσηλεύτηκε στο 1ο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών και οργανώθηκε στο ΕΑΜ. Κατά τη διάρκεια του μπλόκου των νοσοκομείων τον συνέλαβε η ελληνική χωροφυλακή. Αργότερα τον παρέδωσε στους Γερμανούς. Ο Καραγιώργος εκτελέστηκε στις 16 Μαΐου 1944 στη Ριτσώνα.

_{Photo Credits: Έπεσαν για τη Ζωή, Έκδοση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, Αθήνα 2002, τόμος 4γ.}

 

Ακούστε την ιστορία “Οι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου στην Αντίσταση και το μπλόκο των νοσοκομείων” σε αφήγηση Μάρθας Φριντζήλα στον Αθήνα 9,84: