Η BEILI LIU ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΦΤΕΡΑ ΨΑΛΙΔΙΑ ΤΗΣ

Φανταστείτε να μπαίνετε σε ένα δωμάτιο, μέσα στο οποίο μια γυναίκα κάθεται σιωπηλά, υφαίνοντας με τα χέρια της. Τώρα, φανταστείτε πως ακριβώς πάνω από το κεφάλι της αιωρούνται 1.500 κοφτερά ψαλίδια, κρεμασμένα από το ταβάνι, με τις αιχμηρές τους άκρες να είναι στραμμένες προς τα κάτω, προς το σώμα της γυναίκας.

Πώς θα αισθανόσασταν;

Δεν πρόκειται για κάποιο αλλόκοτο όνειρο, αλλά για τον εικαστικό πυρήνα του έργου The Mending Project της Beili Liu, μια εντυπωσιακή εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας που παρουσιάστηκε την Άνοιξη του 2011 στη γκαλερί Women and Their Work στο Όστιν του Τέξας.

Η BEILI LIU ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΦΤΕΡΑ ΨΑΛΙΔΙΑ ΤΗΣ

Σε αυτή την εξαιρετικά έντονα φορτισμένη ατμόσφαιρα, η Liu δημιούργησε έναν χώρο που συνδύαζε τόσο την ομορφιά όσο και τον κίνδυνο, βυθίζοντας τους θεατές σε ένα περιβάλλον που μπορούσε να δημιουργήσει αισθήματα φόβου και απειλής.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ίδια η Liu καθόταν για ώρες κάτω από τα κοφτερά ψαλίδια, με το πρόσωπό της να είναι γεμάτο ηρεμία και γαλήνη.

Μέσα από αυτό το έργο, η Liu ερεύνησε τη δύναμη της απλής, ταπεινής πράξης της “επιδιόρθωσης”.

Οι επισκέπτες, μόλις έμπαιναν στον χώρο, καλούνταν να κόψουν ένα κομμάτι λευκού υφάσματος που κρεμόταν κοντά στην είσοδο και να το προσφέρουν στην καλλιτέχνιδα. Το ύφασμα αυτό, καθώς εκείνη το επιδιόρθωνε με τα χέρια της, άρχισε να μεγαλώνει σε όγκο καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, καταλαμβάνοντας τελικά το πάτωμα της αίθουσας.

Η Beili Liu είναι εικαστικός με καταγωγή από την Κίνα, που ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ. Γεννήθηκε το 1974 στην Κίνα, όπου μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον γεμάτο παραδόσεις. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Κίνας πριν μετακομίσει στις ΗΠΑ, όπου απέκτησε το μεταπτυχιακό της στις Καλές Τέχνες από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Η ίδια δημιουργεί μεγάλης κλίμακας καλλιτεχνικά περιβάλλοντα, στα οποία εξετάζονται θέματα όπως η μετανάστευση, η πολιτισμική μνήμη, η υλικότητα, η εργασία, καθώς και κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Μέσα από την ασυνήθιστη χρήση καθημερινών υλικών και στοιχείων, όπως νήμα, βελόνα, ψαλίδι, κερί και τσιμέντο, η Liu αναπτύσσει σύνθετες πολιτιστικές αφηγήσεις, δημιουργώντας ένα υβριδικό έργο που συνδυάζει την εγκατάσταση, τη γλυπτική και την αντισυμβατική τέχνη.

Μιλώντας για το έργο της, η Liu έχει πει: “…δουλεύω με βελόνες και κλωστή ως υλικά για τις εγκαταστάσεις μου. Φαίνεται πως η φυσική εξέλιξη ήταν να περάσω στη χρήση ψαλιδιών και υφάσματος”. “Μεγάλωσα στην Κίνα. Αυτά τα παραδοσιακά ψαλίδια χρησιμοποιούνται σχεδόν σε κάθε σπίτι. Είναι κάτι οικείο και ζεστό για μένα“, έχει αναφέρει η Liu, περιγράφοντας τη σύνδεσή της με τα εργαλεία που χρησιμοποίησε στην έκθεση. “Τα ψαλίδια αυτά αποτελούνται από τρία μέρη: δύο κομμάτια σιδήρου και έναν χάλκινο σύνδεσμο που τα ενώνει. Έχουν μια κομψή, αλλά απλή μορφή. Από την άλλη, δεν είναι τα ‘ευγενικά’ ψαλίδια που έχουμε συνηθίσει στη Δύση. Είναι κοφτερά και δυνατά, ικανά να κόψουν ή ακόμη και να τρυπήσουν.”

Επιπλέον, η καλλιτέχνιδα έχει αναφερθεί και στην πολιτισμική σημασία αυτών των εργαλείων: “Στην κινέζικη κουλτούρα, τα ψαλίδια δεν πρέπει ποτέ να δείχνουν κάποιον, καθώς αυτό θεωρείται πως φέρνει κακή τύχη. Αυτά τα ψαλίδια μπορούν να ακονιστούν και να διαρκέσουν μια ζωή, αλλά ταυτόχρονα είναι εργαλεία των γυναικών, ακριβώς όπως και η ραπτική, η οποία θεωρείται παραδοσιακά γυναικεία εργασία στον οικιακό χώρο”.

Η αντίδραση του κοινού – Φόβος και ανησυχία για τα ψαλίδια

Ποια ήταν, όμως, η αντίδραση των επισκεπτών;

“Κατά την είσοδό τους στον χώρο, οι θεατές περπατούσαν γύρω από έναν κυρτό τοίχο, πριν βρεθούν αντιμέτωποι με την εγκατάσταση και το performance που καταλάμβανε όλη την αίθουσα”, έχει αναφέρει η Liu. “Η αρχική τους αντίδραση ήταν πιθανώς σοκ και δυσπιστία, που στη συνέχεια μετατράπηκε σε περιέργεια, φόβο και ανησυχία“.

Όπως τονίζει η ίδια, σταδιακά το ενδιαφέρον των ανθρώπων γινόταν πιο στοχαστικό. “Επιβράδυναν το βήμα τους, παρατηρούσαν προσεκτικά, περπατούσαν γύρω από το έργο σιωπηλά και συγχρονίζονταν με τον ρυθμό της ραπτικής.”

Η διπλή θέση της Liu, τόσο ως performer όσο και ως παρατηρήτρια των αντιδράσεων του κοινού, της παρείχε μια μοναδική οπτική για τη δύναμη που είχε το έργο της, ώστε να επηρεάζει συναισθηματικά τους θεατές. Αυτή η εναλλαγή των συναισθημάτων από τη στιγμή της εισόδου στον χώρο μέχρι τη συμμετοχή στη διαδικασία της επιδιόρθωσης ήταν για την καλλιτέχνιδα ιδιαίτερα σημαντική.

Η σημασία της πράξης της επιδιόρθωσης

Η επιδιόρθωση, το “mending”, ήταν πάντα ένα από τα κεντρικά μοτίβα στο έργο της Beili Liu. Μέσα από το The Mending Project, εμβαθύνει σε αυτήν την απλή πράξη, προσδίδοντάς της έναν ισχυρό συμβολισμό. Για την Liu, η επιδιόρθωση δεν είναι απλώς μια χειροτεχνική δεξιότητα που συνδέεται με την παράδοση, αλλά και μια διαδικασία θεραπείας και επανόρθωσης σε ένα βαθύτερο επίπεδο.

Το λευκό ύφασμα που προσφέρεται από τους θεατές και στη συνέχεια επιδιορθώνεται από την καλλιτέχνιδα, αναπαριστά την εμπειρία του τραύματος και της αποκατάστασης. Η πράξη της Liu γίνεται μεταφορά για την ανθεκτικότητα και τη δύναμη που απαιτείται για να θεραπευτούν οι πληγές, είτε αυτές είναι προσωπικές, είτε συλλογικές.

Ο κίνδυνος που υπονοείται από τα κοφτερά ψαλίδια που αιωρούνται πάνω από την καλλιτέχνιδα και το κοινό, ενισχύει αυτή την ένταση ανάμεσα στην καταστροφή και την επανόρθωση, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που προκαλεί τον στοχασμό για την ανθρώπινη ευθραυστότητα και τη δύναμη της επιβίωσης.

Ο ρόλος της κοινότητας στο έργο

Το γεγονός ότι οι επισκέπτες συμμετείχαν ενεργά στην έκθεση, κόβοντας κομμάτια υφάσματος και προσφέροντάς τα στην καλλιτέχνιδα, ενισχύει την έννοια της συλλογικότητας. Το έργο δεν είναι απλώς μια performance που παρατηρείται παθητικά από το κοινό. Αντιθέτως, οι θεατές γίνονται συνεργοί στη δημιουργία του, συμβάλλοντας στη συνεχή ανάπτυξη του υφάσματος που καταλαμβάνει το πάτωμα. Αυτή η συλλογική εμπειρία προσδίδει στο έργο μια αίσθηση ενότητας και κοινής ευθύνης για τη διαδικασία της επιδιόρθωσης.

Η Beili Liu με το The Mending Project καταφέρνει να δημιουργήσει ένα πολυεπίπεδο έργο που εξερευνά τις αντιθέσεις μεταξύ ομορφιάς και βίας, οικειότητας και απειλής, ατομικής και συλλογικής εμπειρίας.

Με το λευκό ύφασμα να απλώνεται σιγά-σιγά στον χώρο και τα ψαλίδια να κρέμονται επικίνδυνα από πάνω, η Liu καλεί να αναλογιστούμε τη δική μας σχέση με την ευθραυστότητα και την επιδιόρθωση, τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη.

Ένας κόσμος ομορφιάς και κινδύνου

Η τέχνη της Beili Liu ξεπερνά τα όρια της αισθητικής και αγγίζει τον πυρήνα της ανθρώπινης εμπειρίας. Μέσα από την απλή πράξη της επιδιόρθωσης, υπενθυμίζει τη δύναμη της επιβίωσης και της αντοχής. Το έργο της, και ειδικά το The Mending Project, δεν περιορίζεται μόνο στο να προκαλεί μια αισθητική απόλαυση, αλλά καλεί να στοχαστούμε πάνω σε θέματα που αφορούν τόσο τον εαυτό μας όσο και την κοινωνία συνολικά.

Το The Mending Project συνδυάζει αριστοτεχνικά την ένταση και την ηρεμία, δημιουργώντας έναν χώρο όπου η ομορφιά συνυπάρχει με τον φόβο και η ευθραυστότητα με τη δύναμη. Αυτή η συνύπαρξη αντιθέσεων δίνει μια βαθιά αίσθηση της ανθρώπινης κατάστασης, γεμάτη από διαρκείς μεταβάσεις ανάμεσα στην ασφάλεια και την απειλή, στην καταστροφή και την επανόρθωση.

Το έργο της Liu δεν είναι μόνο μια προσωπική έκφραση, αλλά ένας διάλογος με την κοινωνία. Η τέχνη της είναι μια συνεχής υπενθύμιση του πώς οι μικρές πράξεις μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο. Η κίνηση της βελόνας πάνω στο ύφασμα γίνεται σύμβολο δύναμης και ανθεκτικότητας, καθώς κάθε ράμμα είναι μια πράξη δημιουργίας και επιδιόρθωσης. Παράλληλα, η απειλητική παρουσία των ψαλιδιών στο έργο της Liu μας ωθεί να σκεφτούμε τον κίνδυνο που υπάρχει ακόμη και στις πιο οικείες πράξεις. Η ραπτική, μια φαινομενικά αθώα διαδικασία, αποκτά μια πιο βαθιά σημασία, καθώς τα ψαλίδια αιωρούνται πάνω από την καλλιτέχνιδα και το κοινό, φέρνοντας στο προσκήνιο την αλληλεπίδραση μεταξύ της δημιουργίας και της καταστροφής.

Ως καταναλωτής αυτής της τέχνης, ίσως αισθάνεσαι τη σύνδεση με τις ρίζες και την παράδοση, αλλά ταυτόχρονα αντιλαμβάνεσαι τις προκλήσεις που θέτει η καλλιτέχνιδα. Το έργο της Liu ενσωματώνει την παραδοσιακή ραπτική, μια δεξιότητα που στην Κίνα συνδέεται με τις γυναίκες και την οικιακή ζωή, ενώ την ίδια στιγμή την θέλει να μιλήσει ανοιχτά για τη σύγχρονη γυναικεία ταυτότητα και τη δύναμή τους να δημιουργούν.

Το The Mending Project είναι μια εμπειρία που δεν μένει μόνο στην οπτική απόλαυση, αλλά σε προκαλεί να αναλογιστείς την έννοια του τραύματος και της θεραπείας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Το λευκό ύφασμα που επιδιορθώνεται είναι σαν τις πληγές της ψυχής που χρειάζονται χρόνο και φροντίδα για να θεραπευτούν, ενώ η κίνηση της βελόνας επαναλαμβάνει την ανάγκη για συνεχή προσπάθεια και αντοχή στα δεινά.

Κάθε κίνηση της βελόνας γίνεται υπενθύμιση της κοινής μας ανάγκης για εξέλιξη και θεραπεία, καθώς το έργο της Liu δεν αφορά μόνο την καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά και τη συλλογική προσπάθεια να επουλώσουμε τις πληγές της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας.