Ο κόσμος του Tim Burton – Από τη γυαλιστερή φόρμα της Catwoman μέχρι τη Wednesday του Netflix

Στον γεμάτο με παράξενα πλάσματα κόσμο του Tim Burton θα έχουν την ευκαιρία να ξεναγηθούν από τον επόμενο Οκτώβριο οι επισκέπτες του Μουσείου Σχεδίου (Design Museum) στο Λονδίνο.

Αν και ο Tim Burton είναι πιο γνωστός για το κινηματογραφικό του έργο, η έκθεση «The World of Tim Burton» που τριγυρνάει τον κόσμο εδώ και περίπου μία δεκαετία, αποκαλύπτει το πρόσωπο του σπουδαίου δημιουργού και ως εικονογράφο, ζωγράφο, φωτογράφο και συγγραφέα!

Πρόκειται για μια έκθεση αφιερωμένη στον “μαέστρο του μακάβριου” Τιμ Μπέρτον και σε όλα τα αλλόκοσμα πλάσματα που έχει δημιουργήσει από την παιδική του ηλικία μέχρι σήμερα. Σχέδια, πίνακες, φωτογραφίες, sketchbooks, έργα κινούμενης εικόνας, γλυπτικές εγκαταστάσεις και πολλά άλλα, σκιαγραφούν τους τρόπους που ο Μπέρτον μετατρέπει τους γοτθικούς εφιάλτες τους σε υποψηφιότητες για Όσκαρ.

Τιμ Μπέρτον – Από την ολόσωμη φόρμα της Catwoman μέχρι την Wednesday του Netflix

«Δεν είχα επισκεφτεί ποτέ μουσείο μέχρι που έγινα έφηβος», δήλωσε ο Τιμ Μπέρτον, ανοίγοντας τότε την πρώτη του αναδρομική έκθεση στο MoMo της Νέας Υόρκης, το 2009. «Περνούσα τον χρόνο μου πηγαίνοντας να δω ταινίες με τέρατα, βλέποντας τηλεόραση, ζωγραφίζοντας και παίζοντας στο τοπικό νεκροταφείο. Αργότερα, όταν άρχισα να επισκέπτομαι μουσεία, μου έκανε εντύπωση πόσο παρόμοια ήταν η ατμόσφαιρα με το νεκροταφείο. Όχι με μακάβριο τρόπο, αλλά και τα δύο έχουν μια ήσυχη, εσωστρεφή, αλλά και ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Μυστήριο, ανακάλυψη, ζωή, θάνατος, όλα σε ένα μέρος...»

Το 2014, ο παράξενος κόσμος του Τιμ Μπέρτον έγινε έκθεση. Μια έκθεση αφιερωμένη στην καριέρα του Μπέρτον ως σκηνοθέτη, εικονογράφου, ζωγράφου, φωτογράφου και συγγραφέα, που τότε ξεκίνησε τη δεκαετή της παγκόσμια περιοδεία από την πόλη της Πράγας. Αυτό το φθινόπωρο, η έκθεση πιάνει τον τελευταίο της σταθμό: προσγειώνεται στο Λονδίνο, στο Design Museum.

Εκεί, περισσότερα από 600 αντικείμενα έχουν επιλεγεί να παρουσιαστούν, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων εξπρεσιονιστικών σκίτσων και σχεδίων του, καθώς και εγκαταστάσεις γλυπτικής, σκηνικά και κοστούμια από τα πιο εμβληματικά έργα του.

Ανάμεσά τους  το κοστούμι της Catwoman που φορούσε η Μισέλ Φάιφερ στην ταινία «Batman Returns» του 1992 και το ασπρόμαυρο ριγέ φόρεμα που φορούσε η Κριστίνα Ρίτσι στο φιλμ «Sleepy Hollow» (Ο Μύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη) του 1999.

Για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν το φόρεμα για το Rave’N που φορούσε η Τζένα Ορτέγκα ως Wednesday στη σειρά του Τιμ Μπέρτον στο Netflix, μαζί με τη σχολική στολή και τα σκίτσα που δημιούργησε για τον χαρακτήρα της.

Την έκθεση θα συνοδεύει το βιβλίο «Tim Burton: Designing Worlds» που εξερευνά τη σχέση μεταξύ των κινηματογραφικών έργων του Μπέρτον και του κόσμου του design. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται μια αποκλειστική νέα συνέντευξη με τον σκηνοθέτη και συνεντεύξεις με συνεργάτες του όπως οι Κολίν Άντγουντ και Mackinnon & Saunders.

Ο Μπέρτον θεωρείται ευρέως ως ένας από τους πιο ευφάνταστους και εικαστικούς κινηματογραφιστές. Μεγάλωσε στο Μπέρμπανκ της Καλιφόρνια και φοίτησε στο νεοσύστατο Ινστιτούτο Τεχνών της Καλιφόρνια (CalArts). Ως ένας από τους πρώτους σπουδαστές του φημισμένου προγράμματος Character Animation, η δουλειά του τράβηξε την προσοχή της Walt Disney Productions και του εξασφάλισε μια θέση μαθητείας στο στούντιο.

Το 1982, ενώ βρισκόταν εκεί, σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους, το Vincent, μια ασπρόμαυρη stop motion ταινία διάρκειας 6 λεπτών, βασισμένη σε ένα ποίημα του Μπέρτον και με αφηγητή τον ήρωά του, Vincent Price. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Disney, σκηνοθέτησε επίσης το 1983 την εμπνευσμένη από το κουνγκ φου μικρού μήκους διασκευή του Χάνσελ και Γκρέτελ και το 1984 τη μικρού μήκους ταινία ζωντανής δράσης Frankenweenie, η οποία αργότερα θα ξαναγινόταν ταινία μεγάλου μήκους stop motion το 2012.

Με την πάροδο των ετών, ο Μπέρτον έχει σημειώσει τόσο κριτική όσο και εμπορική επιτυχία στα είδη της ζωντανής δράσης και των κινουμένων σχεδίων. Η ταινία “Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street” του 2007 κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας-Μουσικής ή Κωμωδίας και χάρισε στον Μπάρτον ένα βραβείο National Board of Review για τη σκηνοθετική του δουλειά. Πολλές από τις ταινίες του – όπως οι Ed Wood (1994), Sleepy Hollow (1999), Big Fish (2003) και Alice in Wonderland (2010) – έχουν συγκεντρώσει πολλές υποψηφιότητες και νίκες για Όσκαρ, BAFTA και Χρυσή Σφαίρα, εδραιώνοντας τη θέση του ως ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφιστές της εποχής μας.

Έχει αφοσιωμένους οπαδούς, κυρίως για κλασικές ταινίες όπως το σκηνοθετικό ντεμπούτο του το 1985 και η απροσδόκητη κωμική επιτυχία του, Pee-wee’s Big Adventure, το εξαιρετικά ευρηματικό Beetlejuice (1988), το blockbuster δράσης Batman (1989) και η συνέχεια του Batman Returns (1992). Ίσως το μεγαλύτερο επίτευγμά του στον κλάδο είναι ότι συνέβαλε στην αναζωογόνηση της βιομηχανίας stop-motion, ξεκινώντας με τη δημιουργία του 1993 και την κλασική ταινία του “The Nightmare Before Christmas” (Ο εφιάλτης πριν από τα Χριστούγεννα)– ακολουθούμενη από την Corpse Bride του 2005 και το Frankenweenie του 2012, οι δύο τελευταίες ταινίες ήταν υποψήφιες για Όσκαρ και BAFTA.

Αναμφισβήτητα, όμως, η πιο αγαπημένη του ταινία είναι η ρομαντική φαντασίωση του 1990, Edward Scissorhands, σε σκηνοθεσία, σενάριο και παραγωγή του Μπέρτον. Η ταινία σηματοδότησε επίσης την έναρξη της επιτυχημένης κινηματογραφικής συνεργασίας του με τον Johnny Depp, ο οποίος έδωσε μια συγκλονιστική ερμηνεία στον ομώνυμο ρόλο.

Πολύ πριν γίνει σκηνοθέτης, ο Burton εκφράστηκε μέσω του σχεδίου, της ζωγραφικής και της φωτογραφίας, τα οποία αποτέλεσαν αναπόσπαστο μέρος της δημιουργικής του διαδικασίας, την οποία συνεχίζει να ακολουθεί μέχρι σήμερα. Η εκτεταμένη συλλογή των έργων του έχει καταγραφεί σε βιβλία, όπως η αγαπημένη εικονογραφημένη σειρά ποιημάτων The Melancholy Death of Oyster Boy & Other Stories και Things you think about in a bar:The Napkin Art of Tim Burton – ένα βιβλίο με σκίτσα, “μουτζουρωμένα” σε χαρτοπετσέτες που συνέλεξε από τα ταξίδια του.

Είναι μια ματιά στο μυαλό ενός ανθρώπου που βρίσκεται πάντα στο δρόμο, παρατηρώντας πάντα τον παράξενο κόσμο γύρω του. Το βιβλίο είναι ένα μίνι συνοδευτικό της έκδοσης του 2009, The Art of Tim Burton, ένας τόμος 430 σελίδων που περιλαμβάνει περισσότερα από 40 χρόνια προσωπικής και επαγγελματικής τέχνης του.

Παράλληλα με την κυκλοφορία του, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης εγκαινίασε μια εκτεταμένη έκθεση του έργου του στη Νέα Υόρκη, η οποία περιόδευσε στη Μελβούρνη, το Τορόντο, το Λος Άντζελες, το Παρίσι και τη Σεούλ. Η δεύτερη έκθεση του έργου του, The World of Tim Burton, παρουσιάστηκε στην Πράγα, το Τόκιο, την Οσάκα, το Μπρουλ, το Σάο Πάολο, τη Σαγκάη, το Χονγκ Κονγκ, το Γκενκ, το Μεξικό.

Το Λονδίνο είναι ο τελευταίος σταθμός της εν λόγω έκθεσης που παρουσιάστηκε την τελευταία δεκαετία σε όλο τον κόσμο. Η έκθεση «The World of Tim Burton» εγκαινιάζεται στις 25 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έως τις 21 Απριλίου 2025.