Λίβανος: Τα σενάρια για την άνευ προηγουμένου έκρηξη βομβητών της Χεζμπολάχ

Ανησυχία έχει προκαλέσει στη διεθνή κοινότητα η φονική έκρηξη βομβητών μελών της Χεζμπολάχ, το απόγευμα της Τρίτης (17/09), στον Λίβανο, όπου εννέα άνθρωποι σκοτώθηκαν και σχεδόν 2.800 άλλοι τραυματίστηκαν.

Βομβητής ή τηλεειδοποιητής είναι μια ασύρματη τηλεπικοινωνιακή συσκευή που λαμβάνει και εμφανίζει αλφαριθμητικά ή φωνητικά μηνύματα. Οι βομβητές μπορούν να λάβουν μηνύματα να αναγνωρίζουν, να απαντούν και να δημιουργούν μηνύματα χρησιμοποιώντας έναν εσωτερικό πομπό.

Ανάμεσα στους νεκρούς είναι οι γιοι δύο βουλευτών της Χεζμπολάχ, του Αλί Αμάρ και του Χασάν Φαντλάλα, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πηγή προσκείμενη στη Χεζμπολάχ.

Ένα κοριτσάκι 10 χρονών σκοτώθηκε επίσης στον ανατολικό Λίβανο κατά την έκρηξη του βομβητή του πατέρα της, σύμφωνα με την οικογένειά της και πηγή προσκείμενη στη Χεζμπολάχ.

Οι γιοι ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου ασφαλείας της Χεζμπολάχ τραυματίστηκαν επίσης, ενώ και ο πρεσβευτής του Ιράν στη Βηρυτό, ο Μοτζτάμπα Αμανί, τραυματίστηκε από την έκρηξη ενός βομβητή, σύμφωνα με την ιρανική κρατική τηλεόραση.

Οι βομβητές εξερράγησαν ταυτόχρονα σε αρκετές περιοχές του Λιβάνου που αποτελούν προπύργια της φιλοϊρανικής οργάνωσης.

Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας Φιράς Αμπιάντ, τα περισσότερα από τα θύματα τραυματίστηκαν «στο πρόσωπο, στο χέρι, στο στομάχι, ακόμη και στα μάτια».

Το ισλαμιστικό κίνημα του Λιβάνου δήλωσε ότι το Ισραήλ «φέρει ακέραια την ευθύνη» γι’ αυτές τις ταυτόχρονες εκρήξεις και διαβεβαίωσε ότι «θα λάβει τη δίκαιη τιμωρία του» μετά την «εγκληματική αυτή επίθεση», ωστόσο το Ισραήλ δεν έχει προβεί σε σχόλιο για τις εκρήξεις αυτές.

Τα σενάρια για το πώς έγινε η έκρηξη βομβητών

Παραμένει ασαφές προς το παρόν πώς οι συσκευές επικοινωνίας εξερράγησαν.

Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, η μαζική έκρηξη ενός τόσο μεγάλου αριθμού βομβητών απαιτούσε έγκαιρη ευφυΐα και τεχνική ικανότητα.

Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα πέρυσι, η Χεζμπολάχ είχε προειδοποιήσει τα μέλη της να μην χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα – smartphones υπό τον φόβο ότι θα μπορούσαν να παραβιαστούν από πράκτορες των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.

Το 1996, το ισραηλινό πρακτορείο Shin Bet δολοφόνησε έναν βομβιστή της Χαμάς με ένα εκρηκτικό στο τηλέφωνό του. Έτσι τα smartphones έχουν από καιρό “εγκαταλειφθεί”, καθώς θεωρήθηκαν ευάλωτα.

Αντίθετα, η Χεζμπολάχ χρησιμοποιούσε βομβητές για να επικοινωνήσει, με μια νέα παρτίδα που παραδόθηκε πρόσφατα. Αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω πρακτική έγινε πιο διαδεδομένη μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, όταν ο επικεφαλής της οργάνωσης προειδοποίησε τα μέλη ότι οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες είχαν διεισδύσει στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας.

Φαίνεται πως κάποιος, σύμφωνα με την ανάλυση, ίσως μπόρεσε να μπει κρυφά στην αλυσίδα εφοδιασμού αυτών των βομβητών.

Με τον όρο εφοδιαστική αλυσίδα εννοούμε ένα σύνθετο σύστημα εφοδιασμού που αποτελείται από εγκαταστάσεις που μετατρέπουν τις πρώτες ύλες σε τελικά προϊόντα και τις διανέμουν στους τελικούς καταναλωτές ή στους τελικούς πελάτες.

Ένας πρώην εμπειρογνώμονας πυρομαχικών του βρετανικού στρατού, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί, είπε στο BBC ότι οι συσκευές πιθανότατα θα ήταν συσκευασμένες με 10 έως 20 γραμμάρια εκρηκτικής ύλης στρατιωτικής ποιότητας, κρυμμένα μέσα σε ένα ψεύτικο ηλεκτρονικό εξάρτημα.

Αυτό, είπε ο ειδικός, θα ήταν οπλισμένο με ένα ειδικό σήμα. Μόλις οπλιστεί, το επόμενο άτομο που θα χρησιμοποιήσει τη συσκευή, θα έχει πυροδοτήσει την εκρηκτική ύλη. Λιγότερο από το 1% των τηλεειδοποιητών που εκρήγνυνται έχουν αποδειχθεί μέχρι στιγμής θανατηφόρα, αλλά με εκατοντάδες τραυματίες σοβαρά αυτό είναι ένα σημαντικό ψυχολογικό πλήγμα για τη Χεζμπολάχ.

Η θεωρία της υπερθέρμανσης των βομβητών

Ένας αξιωματούχος της Χεζμπολάχ, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε στο Associated Press ότι η νέα παρτίδα βομβητών που χρησιμοποιούσε η ομάδα πρώτα θερμάνθηκε και μετά εξερράγη.

Το σενάριο αυτό αναφέρεται σε κάποιου είδους hack, το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει την υπερθέρμανση των μπαταριών των βομβητών.

Ωστόσο, οι ειδικοί δηλώνουν πως φαίνεται απίθανο να έγινε με αυτόν τον τρόπο η επίθεση, επισημαίνοντας πως τα πλάνα από τις εκρήξεις δεν συνάδουν με την υπερθέρμανση της μπαταρίας.

Έτσι, το κυριότερο σενάριο λέει ότι πρόκειται για μια επίθεση στην εφοδιαστική αλυσίδα που περιελάμβανε παραβιάσεις των βομβητών κατά την κατασκευή τους ή κατά τη μεταφορά τους.

Σπάνιες οι επιθέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα

Οι επιθέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα προκαλούν ανησυχία στον κόσμο της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, με πολλές κυβερνοεπιθέσεις τελευταίως να προκαλούνται από χάκερ που αποκτούν πρόσβαση σε προϊόντα που βρίσκονται υπό επεξεργασία.

Αλλά αυτές οι επιθέσεις συνήθως περιέχονται σε λογισμικό, σύμφωνα με ειδικό που μίλησε στο BBC. Οι επιθέσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού υλικού είναι πολύ πιο σπάνιες, καθώς περιλαμβάνουν την επαφή με τη συσκευή.

Εάν επρόκειτο, όντως, για επίθεση στην αλυσίδα εφοδιασμού, τότε αυτή θα περιλάμβανε μια τεράστια επιχείρηση για το άνοιγμα των βομβητών σε ένα εργοστάσιο και την κρυφή παραβίαση τους με κάποιο τρόπο.

Όπως είπε ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας Ντμίτρι Αλπέροβιτς στο X, αυτό θα καθιστούσε την επιχείρηση «ίσως μια από τις πιο εκτεταμένες επιθέσεις σε φυσική αλυσίδα εφοδιασμού στην ιστορία».

Σύμφωνα, πάντως, με το Al Jazeera, οι ειδικοί λένε ότι οι εκρήξεις βομβητών «μαρτυρούν» ότι πρόκειται για μια μακροχρόνια προγραμματισμένη επιχείρηση. Οι ερευνητές δεν είχαν καμία άμεση ενημέρωση για το πώς πυροδοτήθηκαν οι τηλεειδοποιητές ή εάν με κάποιο τρόπο είχαν μπει κρυφά εκρηκτικά σε καθένα από αυτά.

Τα πλάνα έδειχναν σημάδια έκρηξης, είπε ο Άλεξ Πλίτσας, ειδικός στα όπλα στο Atlantic Council. «Η έκρηξη της μπαταρίας ιόντων λιθίου είναι ένα πράγμα, αλλά δεν έχω ξαναδεί να εκρήγνυται έτσι. Μοιάζει με μια μικρή έκρηξη που προήλθε από εκρηκτικό υλικό», είπε ο Πλίτσας.

Αυτό αυξάνει την πιθανότητα το Ισραήλ να γνώριζε μια αποστολή βομβητών που κατευθυνόταν προς τη Χεζμπολάχ και να κατάφερε να τους τροποποιήσει πριν από την παράδοση, είπε.

Μια άλλη πιθανότητα είναι ένας ηλεκτρονικός παλμός «που στάλθηκε από μακριά να έκαψε τις συσκευές και να προκάλεσε την έκρηξή τους», δήλωσε ο Yehoshua Kalisky, επιστήμονας και ανώτερος ερευνητής στο Institute for National Security Studies. «Δεν είναι κάποια τυχαία ενέργεια. Ήταν εσκεμμένο και γνωστό».

14 τραυματίες στη Συρία από εκρήξεις βομβητών

Βομβητές εξερράγησαν, επίσης, στη Συρία, σύμφωνα με πολλές αναφορές.

Συγκεκριμένα, το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε ότι 14 άνθρωποι τραυματίστηκαν στη Συρία από εκρήξεις βομβητών.

Σε ανακοίνωσή του ανέφερε: «Δεκατέσσερα άτομα των οποίων η εθνικότητα είναι άγνωστη έχουν τραυματιστεί στη Δαμασκό και την γύρω περιοχή μετά από έκρηξη βομβητών που χρησιμοποιούσε η Χεζμπολάχ».

Οι ΗΠΑ λένε ότι δεν εμπλέκονται

Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεντρώνουν πληροφορίες για τις ταυτόχρονες εκρήξεις βομβητών.

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ είπε κατά την τακτική ενημέρωση των δημοσιογράφων ότι οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται στο συμβάν, δεν γνωρίζουν ποιος ευθύνεται και δεν ήταν ενήμερες εκ των προτέρων.

Ο Μίλερ τόνισε ότι οι πολίτες δεν είναι «νόμιμοι στόχοι» για οποιαδήποτε επιχείρηση, όμως απέφυγε να σχολιάσει το συμβάν. Παράλληλα, έκανε έκκληση στην Τεχεράνη να μην εκμεταλλευτεί το επεισόδιο αυτό για να πυροδοτήσει την αστάθεια και να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την ένταση στην περιοχή.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο, είναι ακόμη «πολύ νωρίς» για να κρίνει κανείς πώς η επίθεση αυτή στον Λίβανο θα μπορούσε να επηρεάσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για τη Λωρίδα της Γάζας.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Abbas Araqchi, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Λιβανέζο ομόλογό του, καταδίκασε έντονα την «τρομοκρατική επίθεση» και ευχαρίστησε τον Λίβανο για την άμεση ιατρική περίθαλψη στον πρεσβευτή του Ιράν στον Λίβανο, Μοτζτάμπα Αμανί, ανέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης του Ιράν.

Χαμάς: “Τρομοκρατική σιωνιστική επιθετικότητα”

Το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς καταδίκασε σήμερα τη συντονισμένη έκρηξη βομβητών που είχε στόχο την ένοπλη οργάνωση Χεζμπολάχ του Λιβάνου, χαρακτηρίζοντας την “τρομοκρατική σιωνιστική επιθετικότητα” στην περιοχή, αναφερόμενη στο Ισραήλ.

“Καταδικάζουμε έντονα τη σιωνιστική τρομοκρατική επιθετικότητα που είχε στόχο Λιβανέζους πολίτες ανατινάζοντας συσκευές επικοινωνίας σε διαφορετικές περιοχές του εδάφους του Λιβάνου”, δήλωσε η Χαμάς σε ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι η επίθεση δεν έκανε καμιά διάκριση “μεταξύ των μαχητών της αντίστασης και των αμάχων”.

Τι λένε αναλυτές για την επίθεση

«Μια παραβίαση αυτού του μεγέθους δεν είναι μόνο σωματικά επιβλαβής, αλλά θα τους κάνει επίσης να αμφισβητήσουν ολόκληρο τον μηχανισμό ασφαλείας τους», δήλωσε στο BBC η Έμιλι Χάρντινγκ, πρώην αναλύτρια της CIA, η οποία ήταν επίσης διευθύντρια του Ιράν στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας.

«Θα περίμενα να τους δω να διεξάγουν μια εντατική εσωτερική έρευνα που θα τους αποσπάσει από μια πιθανή μάχη με το Ισραήλ».

Η Lina Khatib, από το Chatham House με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, λέει ότι η επίθεση «υπογραμμίζει πόσο βαθιά το Ισραήλ έχει διεισδύσει στο δίκτυο επικοινωνιών της Χεζμπολάχ».

«Η κλίμακα της τελευταίας επίθεσης είναι βαθιά ταπεινωτική για τη Χεζμπολάχ, δείχνοντας πόσο ευάλωτη είναι η ασφάλειά της μπροστά στην εξελιγμένη ισραηλινή στρατιωτική τεχνολογία», προσθέτει.

Φόβοι για μεγαλύτερης κλίμακας σύρραξης

Σύμφωνα με το Al Jazeera, ο Samuel Ramani, συνεργάτης στο Royal United Services Institute, λέει ότι οι εκρήξεις βομβητών είναι «σίγουρα» ένα βήμα «προς μια ευρύτερη κλιμάκωση».

Ο Mohamad Elmasry, καθηγητής στο Ινστιτούτο της Ντόχα, λέει ότι, ενώ ο στόχος της επίθεσης στις συσκευές επικοινωνίας παραμένει ασαφής σε αυτό το σημείο, θα μπορούσε να είναι πρόδρομος μιας μεγαλύτερης στρατιωτικής επιχείρησης κατά της Χεζμπολάχ.

«Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι θα κάνει η Χεζμπολάχ από εδώ και πέρα. Αυτή η επίθεση διακόπτει το δίκτυο επικοινωνιών τους. Τους τελευταίους μήνες χρησιμοποιούσαν κούριερ, οπότε θα επιστρέψουν σε αυτό. Σε ποιο βαθμό αυτό επηρεάζει τις ικανότητές τους να διεξάγουν πόλεμο εναντίον του Ισραήλ;» είπε ο Elmasry στο Al Jazeera.

«Μου φαίνεται ότι αυτό που θέλει να κάνει κάποιος πριν από μια μεγάλης κλίμακας εισβολή είναι να απενεργοποιήσει ή να διακόψει το δίκτυο επικοινωνίας του εχθρού. Πιστεύω ότι θα πρέπει να δώσουμε μεγάλη προσοχή στο τι θα συμβεί τις επόμενες ώρες και πιθανώς σε μερικές ημέρες».

Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ, Stephane Dujarric χαρακτήρισε τις εξελίξεις στο Λίβανο εξαιρετικά ανησυχητικές, ειδικά δεδομένου του «εξαιρετικά ασταθούς» πλαισίου.