ΜμΕ: Χάνουν το ”ψηφιακό τρένο”

Ανάπτυξη και ανάδειξη μια νέας παραγωγικής δυναμικής για τη χώρα σημαίνει ψηφιακός μετασχηματισμός, ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτό τονίζουν αναλυτές αλλά και διεθνείς φορείς που επιμένουν ότι μόνο με την καινοτομία και τη χρήση τεχνολογιών αιχμής και η παραγωγικότητα της εργασίας θα αυξηθεί, και άρα τα εισοδήματα,  αλλά και οι επιχειρήσεις μας θα καταφέρουν να καταγράψουν σημαντικές επιδόσεις στον τομέα της διακίνησης διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών, που είναι κομβικό, αλλά και θα βελτιώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους, συνολικά.

Ειδικά όλα τούτα αφορούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και δη τις μικρές που στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 650 χιλιάδες. Να σημειωθεί ότι οι  μικρομεσαίες επιχειρήσεις (με 1-50 εργαζομένους) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας, καθώς καλύπτουν το 99,2% του συνολικού αριθμού επιχειρήσεων στην Ελλάδα (689.665 επιχειρήσεις) και το 67,2% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, SME Performance Review, Country SME figures 2022/Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας-Εθνικό Παρατηρητήριο για τις ΜμΕ 2023).

Στο φόντο αυτό ιδιαίτερη σημασία αποκτά το SOS που εξέπεμψε ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών & Ιδρυτής του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου και Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN), κ. Γιώργος Δουκίδης, παρουσιάζοντας την έρευνα “Η Ψηφιακή Ετοιμότητα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα”, που εκπόνησε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με την COSMOTE. Η έρευνα αναλύει την χρήση και αξιοποίηση των ψηφιακών συστημάτων και υποδομών από τις ελληνικές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), τον Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας, τις επιχειρηματικές προκλήσεις και τα οφέλη των ψηφιακών τεχνολογιών.

Οι στόχοι και οι επιδόσεις

Όπως προκύπτει από την έρευνα, καταγράφεται αύξηση 17% στον μέσο όρο του Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας σε σχέση με το 2022. Ωστόσο αυτό δεν επαρκεί, καθώς η Ελλάδα έως το 2030 θα πρέπει να έχει προχωρήσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό του 90% των ΜμΕ.

“Στόχος της ΕΕ είναι το 2030 το 90% των ΜΜΕ να έχει κατ’ ελάχιστον ψηφιακή ωριμότητα. Είμαστε πολύ μακριά και δεν θα τον πιάσουμε αυτόν τον στόχο. Πρέπει να δούμε τις ανάγκες και των πολύ μικρών επιχειρήσεων και να λάβουμε μέτρα που θα κάνουν την υποχρεωτικότητα πιο απλή”, τόνισε ο κ. Δουκίδης και συμπλήρωσε:

“Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική πρόοδος στην ψηφιακή αναβάθμιση των μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά η ψηφιακή τους ετοιμότητα είναι ακόμη σε πρώιμα στάδια αφού χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο μόνο το 50% των γνωστών ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών, ενώ μόνο το 25% αξιοποίησαν επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις για τις τεχνολογικές επενδύσεις που έκαναν”.

“Η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή είναι κρίσιμο ζήτημα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και είναι σημαντικό να τις βοηθήσουμε όλοι. Όπως είδαμε στην έρευνα, οι ΜμΕ έχουν προοδεύσει αρκετά στο ταξίδι του ψηφιακού μετασχηματισμού τους, υπάρχουν όμως περιθώρια βελτίωσης. Στην COSMOTE, μέλος του Ομίλου Telekom, στεκόμαστε σταθερά στο πλευρό των ελληνικών επιχειρήσεων, στηρίζοντας έμπρακτα την ανάπτυξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας με υπηρεσίες, εργαλεία, λύσεις και την υποστήριξη που χρειάζονται για να το πετύχουν”  δήλωσε από την πλευρά του ο κ. Θάνος Φαλάγγας, Διευθυντής B2B Marketing, CRM & Channel Management Ομίλου ΟΤΕ.

Τα “φρένα”

Όπως αναφέρθηκε με βάση την έρευνα χρηματοδότηση, η έλλειψη κατάλληλου προσωπικού και η εκπαίδευση αποτελούν τα μεγαλύτερα ζητήματα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αυξάνουν τη χρήση ψηφιακών εργαλείων.

Πάντως τη σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού αναδεικνύει μια άλλη μελέτη. Πιο συγκεκριμένα, μελέτη της Eurobank πριν από λίγους μήνες είχε εκτιμήσει ότι μείωση του χάσματος στο μισό θα ενίσχυε τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα. Ειδικότερα, οι αναλυτές εκτιμούν ότι μια σταδιακή αύξηση των επιδόσεων στο δείκτη Ενσωμάτωσης της Ψηφιακής Τεχνολογίας στον ιδιωτικό τομέα σε επίπεδα ανάλογα με αυτά της Κύπρου ή της Τσεχίας, θα ήταν ικανή να αυξήσει τον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ της Ελλάδας κατά περίπου 1,4 ποσοστιαία μονάδα. Συνεπώς, βασικός στόχος της όποιας εφαρμοζόμενης πολιτικής θα πρέπει να είναι η αποτελεσματικότερη χρήση των ψηφιακών υποδομών από τις επιχειρήσεις και η ενθάρρυνση της περαιτέρω ψηφιοποίησής τους.

Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα, παρά τη μεγάλη ταχύτητα που έχει αναπτύξει παραμένει τρίτη πριν το τέλος στον ευρωπαϊκό δείκτη DESI.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή του ΟΠΑ & Ιδρυτή του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου και Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN) Γ. Δουκίδη, η ΕΕ δεν λαμβάνει υπόψη της τις επιχειρήσεις που έχουν από έναν έως δέκα εργαζόμενους, αποτελώντας, όπως αναφέρθηκε, το μεγαλύτερο τμήμα  του συνόλου των ελληνικών ΜμΕ.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, κατά την παρουσίαση της έρευνας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με την COSMOTE, ακόμα και η υποχρεωτικότητα κάποιων μέτρων όπως η ηλεκτρονική τιμολόγηση που έχει εφαρμοστεί, αλλά και των υπηρεσιών CRM, ουσιαστικά δεν μειώνουν την ψαλίδα, αντιθέτως την μεγαλώνουν, καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν μπορούν να τα υιοθετήσουν.

Στο πλαίσιο αυτό προτάθηκε να υπάρξουν πιο απλά εργαλεία για τις μικρές επιχειρήσεις με χαμηλότερο κόστος, αλλά και συνεχή ενημέρωση ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν και να συνεχίσουν να είναι ανταγωνιστικές.

Συμπεράσματα

Αναλυτικά, πάντως,  με βάση την έρευνα καταγράφονται τα εξής:

1. Συνεχής αύξηση του δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας από το 2020 στο 2022 και το 2024 (της τάξης του 29%), γεγονός που υποδεικνύει σημαντική πρόοδο στην ψηφιακή αναβάθμιση των ΜμΕ στην Ελλάδα.
2. Παρά τον τριπλασιασμό (από 12% στο 32%) των επιχειρήσεων που βρίσκονται στην advanced κατηγορία, η ψηφιακή ετοιμότητα των ΜμΕ επιχειρήσεων είναι ακόμη σε πρώιμα στάδια αφού χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο μόνο το 50% των διαθεσίμων ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών.
3. Παρά το γεγονός ότι 8 στις 10 ΜμΕ χρησιμοποιούν λύσεις ψηφιακής ασφάλειας, η συντριπτική πλειοψηφία περιορίζεται σε βασικές λύσεις όπως Antivirus.
4. Υπάρχει αύξηση (37%) των e-shops που πραγματοποιούν πάνω από το 10% των συνολικών πωλήσεών τους μέσω αυτών.
5. Υπάρχει αύξηση στα ποσοστά αξιοποίησης έξυπνου συνδυασμού συστημάτων, π.χ. αύξηση (50%) των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν συνδυαστικά ERP και CRM συστήματα.
6. Το 2024 καταγράφεται σημαντική αύξηση στη χρήση/ενσωμάτωση προχωρημένων ψηφιακών τεχνολογιών (IoT, AI, Data Analytics). Η αξιοποίηση τους όμως είναι για απλές χρήσεις και αρκετά επιφανειακή ακόμη.
7. Και οι τρεις συνεχείς έρευνες αναδεικνύουν σημαντικά οφέλη από τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και ουσιαστική συμβολή στην αντιμετώπιση των προκλήσεων. Επίσης διαπιστώνεται σαφής συσχέτιση του δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας και των αποκομιζόμενων οφελών.
8. Παρ’ ότι ο κύριος ανασταλτικός παράγοντας στη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών είναι οι χρηματοοικονομικοί πόροι (70%), μόνο το 25% των ΜμΕ αξιοποίησε τις σχετικές επιχορηγήσεις/επιδοτήσεις.
9. Το μέγεθος των επιχειρήσεων επηρεάζει θετικά την ψηφιακή τους ετοιμότητα αλλά δεν παίζει σημαντικό ρόλο στα επιχειρηματικά οφέλη από τις ψηφιακές τεχνολογίες. Άρα ακόμη και πολύ μικρές επιχειρήσεις (1-10 άτομα) μπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία και την ανταγωνιστικότητά τους, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες.
10. Η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και η μη επαρκής παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων παραμένουν σημαντικά ζητήματα για τις επιχειρήσεις, καθώς 1 στους 2 έχει έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων, αλλά μόνο 1 στους 3 παρακολουθεί εκπαιδευτικά προγράμματα.
11. Τέλος, ένας στους δύο βάζει υψηλή προτεραιότητα στις ψηφιακές τεχνολογίες και υποστηρίζει τους εργαζόμενους στις τεχνολογικές αλλαγές.