Τι είναι το “δικαίωμα στην αποσύνδεση” και τι κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να το διασφαλίσει

Η τηλεργασία έχει γίνει ευρέως διαδεδομένη, ειδικά μετά την πανδημία του κορονοοϊού, προσφέροντας νέες ευκαιρίες στον επαγγελματικό χώρο, αλλά και πολλές προκλήσεις.

Η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΕ δείχνει ότι το συνολικό ποσοστό των ατόμων που εργάζονται από το σπίτι στην ΕΕ έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, από 11,1% το 2019 σε 20% το 2022.

Μολονότι δίνει τη δυνατότητα για ευέλικτες εργασιακές συνθήκες, αναδεικνύονται ζητήματα όπως ο σεβασμός των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε ένα ψηφιοποιημένο περιβάλλον.

Μία από τις βασικές ανησυχίες είναι η διασφάλιση υγιών συνθηκών εργασίας και η προστασία της υγείας και ασφάλειας. Η αυξημένη χρήση ψηφιακών εργαλείων και η ευκολία της εξ αποστάσεως εργασίας έχουν οδηγήσει σε μια κουλτούρα συνεχούς εργασίας, γνωστή και ως “πάντα σε σύνδεση”. Αυτό έχει προκαλέσει την ανάγκη για τη θέσπιση ενός “δικαιώματος αποσύνδεσης”, προκειμένου να διαχωριστούν σαφώς τα όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής.

Παρότι τα ψηφιακά εργαλεία προσφέρουν ευελιξία και αποτελεσματικότητα, έχουν ενισχύσει τη νοοτροπία της συνεχούς διαθεσιμότητας για τους εργαζομένους, με αποτέλεσμα να είναι προσβάσιμοι ανά πάσα στιγμή, ακόμη και εκτός του ωραρίου εργασίας. Η τεχνολογία που έκανε δυνατή την τηλεργασία γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν τα περιοριστικά μέτρα την έκαναν απαραίτητη.

Κατά γενική ομολογία, υπάρχει μία σύγχυση στα όρια μεταξύ επαγγελματικού και προσωπικού χρόνου. Πολλοί εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλεύουν εκτός του κανονικού ωραρίου τους, γεγονός που διαταράσσει την ισορροπία ανάμεσα σε προσωπική και επαγγελματική ζωή.

Έρευνες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι από το σπίτι είναι δύο φορές πιο πιθανό να εργάζονται υπερωρίες, ξεπερνώντας το κανονισμένο ανώτατο όριο εργασίας, σε σύγκριση με όσους εργάζονται από το γραφείο.

Η ανάπαυση είναι ζωτικής σημασίας για την ευεξία και η αδιάκοπη σύνδεση των εργαζομένων έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία τους. Η υπερβολική χρήση οθόνης και ο μεγάλος φόρτος εργασίας επηρεάζουν τη συγκέντρωση, οδηγούν σε γνωστική και συναισθηματική κόπωση, προκαλώντας πονοκεφάλους, αϋπνίες και άγχος. Επιπλέον, η κακή εργονομία κατά την εργασία από το σπίτι αυξάνει τον κίνδυνο μυοσκελετικών προβλημάτων, κάνοντας επιτακτική την ανάγκη για κατάλληλες συνθήκες εργασίας.

Δείτε το Infographic του NEWS 24/7:

Τι έχει κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το δικαίωμα στην αποσύνδεση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θέλοντας  να κατοχυρωθεί το δικαίωμα στην αποσύνδεση στο δίκαιο της Ε, στις 21 Ιανουαρίου 2021 ζήτησε από την Επιτροπή να θεσπίσει ένα νέο νόμο ο οποίος θα δίνει το δικαίωμα στους εργαζομένους να αποσυνδέονται ψηφιακά από την εργασία τους μετά το τέλος του ωραρίου χωρίς επιπτώσεις και ο οποίος θα κατοχυρώνει στοιχειώδεις προϋποθέσεις για την τηλεργασία.

Το Κοινοβούλιο τόνισε ότι η διακοπή του χρόνου μη εργασίας των εργαζομένων και η παράταση των ωρών εργασίας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο μη αμειβόμενων υπερωριών, να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία, στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και στην ανάπαυσή τους από την εργασία.

Με νομοθετική πρωτοβουλία που εγκρίθηκε με 472 ψήφους υπέρ, 126 κατά και 83 αποχές, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει νομοθετική πρόταση που θα επιτρέπει σε όσους εργάζονται ψηφιακά να αποσυνδέονται από την εργασία τους μετά το πέρας του ωραρίου τους

Στη νομοθεσία αυτή θα πρέπει επίσης να ορίζονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις για την εξ αποστάσεως εργασία και να αποσαφηνίζονται οι όροι και τα ωράρια εργασίας, καθώς και οι χρόνοι ανάπαυσης των εργαζομένων.

Ζήτησε τα ακόλουθα μέτρα:

• Οι εργοδότες δεν πρέπει να απαιτούν από τους εργαζομένους να είναι διαθέσιμοι εκτός των ωρών εργασίας τους και οι εργαζόμενοι πρέπει να αποφεύγουν να έρχονται σε επαφή μεταξύ τους εκτός του συμφωνημένου ωραρίου εργασίας για εργασιακούς σκοπούς
• Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εργαζόμενοι που επικαλούνται το δικαίωμά τους στην αποσύνδεση, προστατεύονται από αντίποινα και άλλες αρνητικές επιπτώσεις και ότι υπάρχουν μηχανισμοί για την αντιμετώπιση καταγγελιών ή παραβιάσεων του δικαιώματος στην αποσύνδεση
• Οι δραστηριότητες εξ αποστάσεως επαγγελματικής μάθησης και κατάρτισης πρέπει να υπολογίζονται ως εργασιακή δραστηριότητα και να μην πραγματοποιούνται με υπερωρίες ή σε ελεύθερες ημέρες χωρίς επαρκή αποζημίωση

Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε σε πρώτο στάδιο διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με τη δίκαιη τηλεργασία και το δικαίωμα αποσύνδεσης.

Η διαβούλευση ακολούθησε το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζήτησε να υποβληθεί πρόταση για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων

Σύμφωνα με τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Προέδρου von der Leyen όσον αφορά τα ψηφίσματα που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δυνάμει του άρθρου 225 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η Επιτροπή δεσμεύτηκε να απαντήσει με νομοθετική πρόταση.