ΜΗΠΩΣ ΤΕΛΙΚΑ Ο ΟΡΦΕΑΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΔΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ… ΑΣΧΗΜΟΣ;

Κάθε συζήτηση με τον Ορφέα Αυγουστίδη είναι εξόχως ενδιαφέρουσα, καθώς ο ίδιος έχει φύσει και θέσει  μία ιδιαίτερα εύστοχη και νευραλγική θεώρηση των πραγμάτων.
Την περσινή σεζόν τον απολαύσαμε στον “Ασχημο” του Marius von Mayenburg που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Κουτλής. Δύσκολος ρόλος και τρομερά επίκαιρος καθώς ο ήρωάς που υποδύεται θα μπορούσε να είναι ο καθένας από εμάς που έχει εγκλωβιστεί στο κυνήγι της επίπλαστης ομορφιάς και του ετεροκαθορισμού.

Ο Ορφέας Αυγουστίδης φέτος, θα βρεθεί και πάλι επί σκηνής με τους Γιάννη Κλίνη, Μαίρη Μηνά και Κωνσταντίνο Πλεμμένο, για να συνεχίσουν την επιτυχημένη πορεία του «Άσχημου» – η παράσταση σημείωσε το απόλυτο sold out – στο Νέο Θέατρο Βασιλάκου. Αυτή του η επιστροφή ήταν η αφορμή και για τη συνάντησή μας..

Πόσο εξακολουθεί να σε γοητεύει ο “Ασχημος” και πως αισθάνεσαι που θα επιστρέψεις σε αυτόν;

Υπάρχει μία πολύ γλυκιά και γοητευτική δυσκολία. Το πάντρεμα μίας γκροτέσκας προσέγγισης με ένα έργο που όταν γράφτηκε ήταν ελαφρώς προφητικό και τώρα μας φαίνεται ότι είναι τελείως σύγχρονο και μάλιστα έχει μέσα του ένα τρομερό μετασχόλιο…

Τι θα έλεγες πως συμβολίζει αυτός ο Άσχημος σήμερα;

Ο ήρωας του έργου επιτρέπει σε έναν μη ταιριαστό στην ιδιοσυγκρασία και στην αισθητική του κόσμο να του προτείνει ποιο είναι το όμορφο και ποιο είναι το άσχημο. Παρασύρεται και στο τέλος χάνει τον ίδιο του τον εαυτό.
Στο έργο αυτό με απασχολεί περισσότερο η έννοια του ετεροπροσδιορισμού και το τι κάνεις προκειμένου να υπάρξεις, να ονειρευτείς και να γίνεις αποδεκτός από το κοινωνικό σύνολο, παρά το τι είναι άσχημο και τι όμορφο.

Ο Ορφέας Αυγουστίδης και η σύγχρονη “μάστιγα”

Ο ετεροπροσδιορισμός είναι μια σύγχρονη μάστιγα, έτσι δεν είναι;

Ναι, γιατί έχει φτιαχτεί ένα ολόκληρο σύστημα που τον υποστηρίζει. Όλη η δομή των σόσιαλ μίντια είναι φτιαγμένη γύρω από το πώς όλοι θα είναι συνδεδεμένοι στην ίδια μήτρα και θα τροφοδοτούν και θα τροφοδοτούνται με τα ίδια καταναλωτικά αγαθά. Και αυτό ξέρεις, είναι ένα παράδοξο της εποχής μας. Γιατί σήμερα διατυμπανίζουμε την υπεράσπιση της διαφορετικότητας και οι πράξεις μας κάνουν ακριβώς το αντίθετο.

Εσύ πώς το βιώνεις όλο αυτό; Είσαι ένας άνθρωπος που παρόλο που είσαι γνωστός διατηρείς μία συγκεκριμένη στάση ζωής με την προσωπική σου ζωή…

Θα ήθελα να πιστεύω ότι αντιστέκομαι. Όχι μόνο η σόουμπιζ, αλλά και ο κόσμος γύρω μας μας ωθεί σε μία ομοιογένεια. Είμαστε τόσο κοντά στην τηλεόραση που δε βλέπουμε πια την εικόνα και αυτό που μας προκαλεί, αλλά τα πίξελ. Tα social media πια κουβαλάμε παντού πάνω μας, με ένα διπλό κλικ έχουν τη δυνατότητα να σου τραβούν λεφτά από την τράπεζα. Είναι όλο το πράγμα στημένο πάνω σ αυτό. Σκέψου πως το instagram ξεκίνησε ως μία εφαρμογή που μπορούσες να την κατεβάσεις και να βγάλεις κάποιες φωτογραφίες με κάποια φίλτρα και αυτή τη στιγμή είναι μία πλατφόρμα που ένας αλγόριθμος καταλαβαίνει τι σου αρέσει και στο πουλάει κάθε 2,5 δευτερόλεπτα.

Όλο αυτό είναι κάπως οργουελικό. Όπως και το τέλος της δικιάς σας παράστασης…

Ναι, το έχουμε πειράξει λίγο το έργο στο τέλος και το αφήνουμε να αιωρείται. Το τέλος του Marius Von Mayenburg είναι κατά τη δική μου άποψη -και κατά του Γιώργου Κουτλή- λίγο ελαφρώς εκτός εποχής.
Και ο Κουτλής δε “χρησιμοποίησε” το έργο για να κουνήσει το δάχτυλο στον θεατή, αλλά ως αφορμή για να φτιάξει κάποιες εικόνες. Το έργο λέγεται “Ο Άσχημος” και όλοι λένε στον Λέττε, τον ήρωα, πως είναι άσχημος. Έτσι αυτός θέλει να γίνει όμορφος προκειμένου να τον αποδεχτεί το σύστημα. Αυτό όμως είναι μόνο το πρώτο επίπεδο του έργου.

Μπορούμε τελικά να αφήσουμε ένα αποτύπωμα σε αυτό το πέρασμα που κάνουμε από τη ζωή και τους ανθρώπους;

Για μένα έχει νόημα να αφήσουμε ένα αποτύπωμα με τις πράξεις μας στις καρδιές των ανθρώπων που τους επιτρέψαμε να μας αγαπήσουν και τους αγαπήσαμε κι εμείς. Μόνο αυτό νιώθω ότι έχει την πραγματική δύναμη να δώσει νόημα στα πράγματα.

Μπορείς να βρεις το νόημα πιο εύκολα στην ομορφιά και στην αγάπη και όχι στη φιλοδοξία. Σίγουρα κάποια στιγμή ξεχνιόμαστε και είναι σαν να μην υπήρξαμε ποτέ. Και μόνο κάτι τόσο αγνό, καθαρό όπως η αγάπη και η πραγματική γενναιοδωρία στη ζωή μπορεί να σε κάνει να νιώσεις τέτοια πληρότητα και ανακούφιση.

O ορισμός της ομορφιάς και της ασχήμιας για τον Ορφέα Αυγουστίδη

Για σένα ποιος θα έλεγες ότι είναι ο ορισμός της ομορφιάς;

Η αρμονία όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας. Και αυτό δεν αφορά μόνο κάτι που βλέπω με τα μάτια μου, αλλά κυρίως με τις αισθήσεις μου.

Και η ασχήμια;

Για μένα υπάρχει μία πηγή που αναβλύζει ασχήμια συνεχώς και αυτή είναι ο θυμός και το μίσος γύρω μας.

Νιώθεις ότι λειτουργούμε σαν αγέλη, ότι κάποιος μας καθοδηγεί στο κυνήγι της επίπλαστης ομορφιάς;

Είναι πολύ εύκολο να λέμε πως είμαστε πρόβατα. Ωστόσο, υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι που κάνουν υπερβάσεις στη ζωή τους και τελικά κατορθώνουν να κάνουν σπουδαία πράγματα σαν μονάδες. Μόνοι μας ξεκινάμε και στην πορεία συντονιζόμαστε με μικρότερα ή μεγαλύτερα σύνολα. Έτσι ονειρευόμαστε.
Βλέπω ανθρώπους που έχουν ανάγκη να υπάρχουν σε σύνολα, βλέπω άλλους που δεν έχουν καμία διάθεση να συντονιστούν με ένα κοινωνικό πλαίσιο όπου σέβεται ο ένας τον άλλον.

Ο Λέτε, ο πρωταγωνιστής που εσύ υποδύεσαι, μεταμορφώνεται και από πράος και συμπαθητικός γεμίζει με θυμό. Τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που τον οπλίζει;

Ο φόβος του να χάσει κάτι που δεν είναι δικό του. Όταν κάτι δε σου ανήκει και το έχεις κλέψει και φτιάχνεις μια ζωή γύρω από ένα ψέμα, τότε δημιουργείται φόβος μέσα σου. Και νιώθω ότι ο Λέτε βρίσκεται ξαφνικά εκτεθειμένος. Ξαφνικά του λένε ότι είναι το κατασκεύασμα κάποιου άλλου. Και αρχίζει και φοβάται. Ο φόβος τού φέρνει αυτή την ανασφάλεια και η ανασφάλεια του φέρνει θυμό και μίσος. Γιατί έφτασε εκεί που έφτασε, ξέροντας ότι δεν του αξίζει…

Περιγράφεις ακριβώς αυτό που ζούμε, αυτόν τον θυμό όλοι που βγάζουμε στους εικονικούς μας εαυτούς και στον δρόμο….

Και αυτό είναι το περίεργο. Και με αυτό το έργο νομίζω ότι αντιλαμβάνεσαι το παραμύθι στο οποίο σε “βάζουν” να ζήσεις, το παραμύθι στο οποίο δεν αυτοπροσδιορίζεσαι, μόνο ετεροπροσδιορίζεται. Αμα δεις στα social media δεν υπάρχουν θυμωμένες φωτογραφίες. Κανένας δεν παρουσιάζει τον εαυτό του ως έναν άνθρωπο σε στιγμή ρωγμής ή θυμού ή εκτός ελέγχου. Είναι όλα ελεγχόμενα. Όμως οι λέξεις που εκτοξεύονται έχουν όλο τον θυμό που μπορείς να φανταστείς, τον θυμό που δεν συμπεριλαμβάνεται σε καμία φωτογραφία. Ο τρόπος που ο κόσμος εκφράζεται στο ίντερνετ και που επιτίθεται σε αυτούς που νιώθει ότι είναι οι εχθροί του, είναι τρομακτικός.

Το κοινό πώς αντιδρά στην παράσταση αυτή;

Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι συντονίζονται απόλυτα, άλλοι και άλλοι που μένουν στον ξέφρενο ρυθμό και στη θεατρική μασκαράτα που στήνουμε. Ξέρεις υπάρχει πολύ μεγάλη ανάγκη για το comfort στην εποχή μας, πολλοί δε θέλουν να μετακινήσουν ένα κομμάτι της σκέψης τους. Θέλουν να μείνουν στον τρόπο που λαμβάνουν πληροφορίες όλη τη μέρα με το σκρολάρισμα στο κινητό τους. Η ανάγκη τους δεν είναι να εμβαθύνουν, είναι να ξεχαστούν, να πετάξουν λίγες ενδορφίνες στα κανάλια του εγκεφάλου τους βλέποντας γατάκια, σκυλάκια, μία τούμπα, ένα αμάξι γρήγορο. Αλλά δε θέλουν να εμβαθύνουν και να προβληματιστούν σε βάθος, γιατί τότε θα συνδεθούν και θα αποκαλυφθούν και τα δικά τους αδιαχειριστά κομμάτια.

Υπάρχουν και άλλοι που δεν μπορούν να συντονιστούν ούτε με την αισθητική, ούτε με το κομμάτι της σκοτεινής κωμωδίας, ούτε με τίποτα. Μένουν μουδιασμένοι.

Εμάς μας αρέσει γιατί αυτό δημιουργεί διάλογο. Δηλαδή βλέπεις ανθρώπους έξω να προσπαθούν να διαχειριστούν αυτό που είδαν και να τραβήξουν τους φίλους του προς τη δικιά τους πλευρά. Και αυτό είναι ένα πολύ ωραίο δώρο που μπορείς να πάρεις από μία παράσταση.

Εσύ τελικά είσαι αισιόδοξος; Πώς θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου;

Αυτή την ερώτηση τη συναντάω τελευταία πολύ συχνά και με φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση. Πραγματικά, γιατί δεν ξέρω. Είμαι ανήσυχος, δεν είμαι αισιόδοξο πνεύμα.

Θα έλεγες πως τον αγαπάς τον Λέτε;

Τον αγαπάω, καταλαβαίνω πράγματα, και νιώθω πως φέτος θα τον γνωρίσω ακόμη περισσότερο. Ανυπομονώ να μετακινήσω κάποια πράγματα για να ξεκλειδωθούν και κάποιες άλλες γωνίες και να καταλάβω κι άλλα πράγματα.