Αττική Οδός: Τα “διόδια” στο χρέος και η νέα εποχή

Την ολοκλήρωση της καταβολής του εφάπαξ τιμήματος ύψους 3,27 δισ. ευρώ από τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο οποίος αναδείχθηκε Προτιμητέος Επενδυτής στον διαγωνισμό που διενήργησε το ΤΑΙΠΕΔ για την παραχώρηση της Αττικής Οδού για 25 έτη, ανακοίνωσαν το βράδυ της Παρασκευής (04/05) τα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών.

Είχε προηγηθεί την Πέμπτη (03/10) η κύρωση από τη Βουλή της σύμβασης παραχώρησης αλλά και η επίσπευση των όλων διαδικασιών, καθώς, αρχικά, είχε δοθεί η εντύπωση, ότι η μεταβίβαση της Αττικής Οδού θα γινόταν τις αρχές της νέας χρονιάς, καθώς κρίνετο απαραίτητο να μεσολαβήσει ένα μεταβατικό διάστημα – ‘γέφυρα” μεταξύ των παραχωρησιούχων, 4 μηνών για να γίνει με σταδιακό τρόπο η αλλαγή.

Φαίνεται πάντως ότι προκρίθηκε η επίσπευση της διαδικασίας μια και ήταν σημαντικό για το οικονομικό επιτελείο να μπει στον “κρατικό κουμπαρά” το ποσό των 3,27 δισεκ. ευρώ με στόχο την απομείωση του χρέους.

Να σημειωθεί ότι συζητείται η αλλαγή της μεθόδου αποτύπωσης στο χρέος για τους αναβαλλόμενους τόκους από τα δάνεια του δεύτερου μνημονίου κάτι που πάντως με βάση το ΥΠΕΘΟ, δεν επηρεάζει τη βιωσιμότητα του χρέους.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε το ΥΠΕΘΟ σε σχετική ενημέρωση με αφορμή το Μεσοπρόθεσμο και τις παραδοχές του, “επί της ουσίας δεν αλλάζει τίποτα. Μιλάμε για το ίδιο χρέος που γνωρίζει η Eurostat, οι αγορές, οι επενδυτές και όλοι οι Έλληνες πολίτες. Η διαφορά είναι η κατανομή του συγκεκριμένου κονδυλίου στο χρόνο. Αν δηλαδή θα καταγραφεί ολόκληρο το 2032 ή θα κατανεμηθεί σε μια περίοδο από το 2012 και μετά. Είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση δεν επηρεάζεται η πορεία μείωσης του χρέους, ούτε η ανάλυση βιωσιμότητας, ούτε οι χρηματοδοτικές ανάγκες του ελληνικού δημοσίου, ούτε και το ύψος των επιτρεπόμενων δαπανών. Άλλωστε η χώρα φέτος θα προπληρώσει δάνεια ύψους περίπου 8 δισ., πράγμα το οποίο θα συντελέσει στην περαιτέρω μείωση του χρέους” αναφέρει το οικονομικό επιτελείο.

Στο φόντο αυτό τα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών τόνιζαν με την ανακοίνωσή τους ότι η νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού για 25 έτη που θα τεθεί σε ισχύ την Κυριακή, 6 Οκτωβρίου 2024, θα έχει πολλαπλά οφέλη για τους χρήστες του οδικού άξονα και το δημόσιο συμφέρον γενικότερα. Ειδικότερα:

Το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει εφάπαξ οικονομικό αντάλλαγμα ύψους 3,27 δισ. ευρώ, που αποτελεί το υψηλότερο στην ιστορία του ΤΑΙΠΕΔ, μειώνοντας το δημόσιο χρέος κατά περίπου 1,5% του ΑΕΠ.

Εκτός από το εφάπαξ τίμημα, ο Παραχωρησιούχος θα αποδίδει Ετήσια Αμοιβή Παραχώρησης, που θα ανέλθει τελικά σε 9,3% των συνολικών πάσης φύσεως εσόδων από την εκμετάλλευση της Αττικής Οδού. Υπενθυμίζεται ότι στη σύμβαση παραχώρησης προβλεπόταν Ετήσια Αμοιβή Παραχώρησης ύψους 7,5% επί των πάσης φύσεων εσόδων με τη δυνατότητα αναπροσαρμογής ανάλογα με το ύψος των επιτοκίων κατά την ημέρα έναρξης της παραχώρησης. Σε συνέχεια της σημερινής διαδικασίας προσαρμογής της χρηματοδότησης της σύμβασης στις τρέχουσες τιμές επιτοκίων (rebalancing), τελικώς η Ετήσια Αμοιβή Παραχώρησης διαμορφώνεται σε 9,3%.

Στη νέα σύμβαση, η Ετήσια Αμοιβή Παραχώρησης υπολογίζεται επί του κύκλου εργασιών της εταιρείας που θα λειτουργεί την Αττική Οδό και όχι επί των καθαρών κερδών όπως ισχύει στην υφιστάμενη σύμβαση παραχώρησης.

Με βάση τις προβλέψεις της νέας σύμβασης παραχώρησης, από την Κυριακή, 6 Οκτωβρίου, το αντίτιμο των διοδίων ανά διέλευση για οχήματα κατηγορίας 2, μειώνεται από 2,80 ευρώ σε 2,50 ευρώ.

Για πρώτη φορά απαλλάσσονται από την καταβολή διοδίων στην Αττική Οδό επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα σε άτομα με αναπηρία και σε αναπήρους πολέμου βαριάς αναπηρίας.

Σε συνεννόηση με τον νέο Παραχωρησιούχο, απαλλάσσονται από την καταβολή διοδίων τα ΑμεΑ, ακόμη και αν το όχημα που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά τους δεν ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στους ίδιους. Το ίδιο ισχύει και για τα ημιφορτηγά (βανάκια) για τη μεταφορά ΑμεΑ, ανεξάρτητα από το εάν ανήκουν σε ιδρύματα.

Ο Παραχωρησιούχος στο πλαίσιο των συμβατικών του υποχρεώσεων οφείλει να εκτελεί εργασίες για την ελαφριά και βαριά συντήρηση του οδικού άξονα, που εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε τουλάχιστον 380 εκατ. ευρώ για όλη τη διάρκεια της παραχώρησης.

Ο Παραχωρησιούχος θα αξιολογείται για τη σωστή και ασφαλή λειτουργία και συντήρηση του οδικού άξονα κάθε δύο έτη αλλά και μεμονωμένα επί των βασικών δεικτών απόδοσης (KPIs). Σε περίπτωση αδυναμίας επίτευξης των στόχων προβλέπεται η επιβολή χρηματικών ποινών και άλλες κυρώσεις ανάλογα με την υστέρηση στην προβλεπόμενη επίδοση.

Να σημειωθεί, πάντως, ότι πέρα από τις δεσμεύσεις για τις τιμές, με βάση τη σύμβαση παραχώρησης, ο ύψος των διοδίων δεν θα είναι σταθερό, αλλά θα αυξάνεται στην αρχή κάθε χρονιάς με βάση έναν μαθηματικό τύπο που βασίζεται στον δείκτη τιμών καταναλωτή. Ο παραχωρησιούχος οφείλει να ενημερώνει το ∆ημόσιο (αλλά όχι να ζητάει τη συναίνεσή του).

Οι προκλήσεις της μετάβασης

Πάντως, ήδη ο νέος παραχωρησιούχος κάνει “σπριντ” εδώ και μέρες ώστε όλα να είναι σε σειρά με την ανάληψη των καθηκόντων του. Ουσιαστικά θα πρέπει σε μια νύχτα να προχωρήσει σε αλλαγές σε σχέση με λογαριασμούς πελατών, ‘κανάλια” πληρωμών αλλά και να προσλάβει όλο το στελεχιακό δυναμικό που λειτουργούσε το δρόμο και μέχρι το Σάββατο 5/10 ανήκουν στην προηγούμενη κοινοπραξία. Ουσιαστικά καλείται να στήσει ένα νέο οργανόγραμμα με βάση βέβαια το παλιό αλλά σε νέο καθεστώς διοίκησης.

Παράλληλα θα πρέπει να διαχειριστεί και το σύστημα πληρωμών με τα e pass όπου πολλοί, κυρίως εταιρικοί πελάτες, είχαν μεγάλα υπόλοιπα σε λογαριασμούς έχοντας προαγοράσει μεγάλους αριθμούς διελεύσεων, ακόμη και σε τιμές κάτω των 2,5 ευρώ.

Στη συνέχεια πάντως και με την τροχοδρόμηση του όλου σχεδίου μετάβασης ο νέας παραχωρησιούχος αναμένεται να προχωρήσει σε δυναμικές διαδικασίες τιμολόγησης με ‘μπόνους’ που θα βελτιώνουν την κυκλοφοριακή εικόνα του δρόμου. Με βάση άλλωστε τη σύμβαση ο παραχωρησιούχος μπορεί (αλλά δεν υποχρεούται) να θεσπίσει σύστημα εκπτώσεων (σήμερα ισχύει για όλους τους κατόχους πομποδεκτών),