Η Άννα Καλαϊτζίδου και η Σύρμω Κεκέ τρέμουν τον Κροκόδειλο στον Νέο Κόσμο

Η Άννα Καλαϊτζίδου και η Σύρμω Κεκέ πρωταγωνιστούν στον “Τρόμο του Κροκόδειλου” της Μέγκαν Τάιλερ, ένα σκοτεινό δράμα που εξελίσσεται στη Βόρεια Ιρλανδία της δεκαετίας του 1980 και θα παρουσιαστεί από τις 17 Οκτωβρίου στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.

Υπακούοντας στη σκηνοθετική μπαγκέτα του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου οι δύο εξαιρετικές αυτές ηθοποιοί υποδύονται δύο αδελφές που πολεμούν για να κατακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους, μέσα από τη σύγκρουση με τον πατέρα τους, αλλά και το πατριαρχικό σύστημα.

Το έργο τοποθετείται στην ταραχώδη δεκαετία του 1980 και εστιάζει στις ζωές δύο αδελφών, της Αλάννας και της Φιάννας, που επανενώνονται στο πατρικό τους σπίτι μετά από χρόνια και διερευνά τις συναισθηματικές και ψυχολογικές συνέπειες των έντονων κοινωνικών συγκρούσεων στη ζωή των δύο γυναικών, εστιάζοντας στην οικογενειακή δυναμική μεταξύ τους, καθώς παραμένουν αντιμέτωπες με το τέρας της πολιτικής βίας και της πατριαρχίας.

Συναντήθηκα με τις δύο πρωταγωνίστριες του έργου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, λίγο μετά την πρόβα τους. Και οι δύο αν και κουρασμένες ήταν ενθουσιασμένες με το έργο αυτό της Μέγκαν Τάιλερ και η συζήτηση δεν άργησε να “ανάψει”.

Ας αρχίσουμε λίγο να περιηγούμαστε σε αυτόν τον “Τρόμο του Κροκόδειλου”. Διαβάζω πως ο χαρακτήρας της Φιάννας αντιπροσωπεύει την αντίσταση, τη διαρκή οργή και την ανάγκη για αλλαγή, ενώ η Αλάννα ενσαρκώνει την υποταγή, την πίστη στις παραδοσιακές αξίες και την καταστολή των συναισθημάτων. Οι δύο αδελφές αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν το “τέρας” του πατέρα τους, το οποίο συμβολίζει την καταπίεση και την πατριαρχική εξουσία…

“Ναι, είμαστε δύο αδελφές που έχουμε να συναντηθούμε περίπου 11 χρόνια, καθώς εγώ που υποδύομαι τη μικρότερη, τη Φιάννα, ήμουν στη φυλακή γιατί μπήκε μια φωτιά στο σπίτι και κάηκε η μαμά μου. Επιστρέφω λοιπόν στο πατρικό μου σπίτι πιστεύοντας ότι ο πατέρας μου έχει πεθάνει για να τα βρω με την αδερφή μου” λέει η Άννα Καλαϊτζίδου.

Και η Σύρμω Κεκέ συνεχίζει “υποδύομαι την Αλάννα, μια γυναίκα που έχει αλλάξει ριζικά και πλέον παρουσιάζεται ως συντηρητική και θρησκευόμενη, έχοντας “μεταμορφωθεί” σε πιστή της εκκλησίας. Είμαι η κόρη που παρέμεινε στο πλευρό του πατέρα, και σταδιακά αποκαλύπτεται πως ήμουν πιο τολμηρή και προκλητική από την αδερφή μου. Μάλιστα, υπάρχουν υπαινιγμοί στο έργο ότι εγώ της είχα διδάξει διάφορα άσχημα πράγματα, γεγονός που προκαλεί σοκ στη Φιάνα όταν με αντικρίζει. Η Φιάνα βρίσκει μπροστά της μια εντελώς διαφορετική εκδοχή της αδερφής της, μια γυναίκα που μοιάζει με καλόγρια, έχοντας απομακρυνθεί από τον προηγούμενο εαυτό της.

Ως χαρακτήρας, έχω δημιουργήσει μια προσωπική αφήγηση, στην οποία η στέρηση και η ταλαιπωρία που υπομένω είναι η δική μου μορφή μετάνοιας. Την ίδια στιγμή, παραμένω δίπλα σε έναν άνθρωπο που είναι βιαστής, και αυτό αποκαλύπτει τις βαθύτερες πτυχές του χαρακτήρα μου. Το παλιό μου πρόσωπο αρχίζει σταδιακά να βγαίνει στην επιφάνεια, φανερώνοντας έναν εσωτερικό διχασμό ανάμεσα στο νέο, συντηρητικό πρόσωπο που δείχνω και στην πραγματική μου φύση.

Πώς εξηγείται η ύπαρξη ενός κροκόδειλου στο έργο;

“Ο κροκόδειλος αφορά την παραβολή μιας φυλής της Αφρικής, που επειδή τους κυνηγούσαν κροκόδειλοι και τους έτρωγαν, άρχισαν κυνηγάνε τα ίδια τα μέλη της φυλής τους κροκόδειλους, να τους σκοτώνουν τους, να τους γδέρνουν και να τους τρώνε για να σταματήσουν το κακό. Είναι αυτό ακριβώς που προτείνει η ηρωίδα να κάνουν στον κροκόδειλο -πατέρα του ως “λύση” γι αυτό που ζήσανε και ζούνε. Γιατί σιγά σιγά αποκαλύπτεται ότι ο πατέρας τους ζει.
Και οι δύο αδελφές εξομολογούνται κατά λάθος ότι ζούσαν τον ίδιο εφιάλτη, πως τις είχε βιάσει και τις δύο και η μία προσπαθούσε απεγνωσμένα να σώσει την άλλη, κάτι που τελικά δεν λειτούργησε για καμία” εξηγεί η Άννα Καλαϊτζίδου.

Και συνεχίζει “Δε θα δούμε κροκόδειλο επί σκηνής, αλλά μία κατασκευή μέσα στην οποία βγαίνει ο πατέρας. Νιώθω πως στο δεύτερο μέρος η προσέγγιση του έργου γίνεται σουρεαλιστική και κινηματογραφική, σαν να ανοίγει ένας χώρος που χωράει και ο κροκόδειλος, χωράνε και τα βατράχια και οι ηρωίδες μοιάζουν με μάγισσες”.

Η Σύρμω Κεκέ με τη σειρά της προσθέτει “μου θυμίζει πολύ τον Σαίξπηρ, τις ¨Μάγισσες” και τον Μακμπέθ. Γενικά νομίζω ότι ο κροκόδειλος επικοινωνεί με ένα στοιχείο της παράδοσης και πέραν του ότι έρχεται από την Αφρική, μου φαίνεται αρκετά ιρλανδέζικη, αυτή η χρήση των ζώων. Στο έργο υπάρχει και αυτό το κλασικό χαρακτηριστικό, που ο πατέρας- βιαστής έχει καταφέρει να νομίζει η κάθε κόρη ότι το κακό συμβαίνει μόνο σε αυτήν και το κρατά μυστικό για να προστατεύσει την άλλη. Έρχεται λοιπόν η στιγμή που τα πράγματα αρθρώνονται και καταλαβαίνουν πως έχουν ένα κοινό τραύμα.

Η Άννα Καλαϊτζίδου καταλήγει πως “οι δύο αδελφές μπαίνουν σε ένα περιβάλλον, ρεαλιστικό και μη ρεαλιστικό μαζί. Για να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα πρέπει να την παραμορφώσουν. Και είναι σαν να παίρνουν μια κοινή ευθύνη απέναντι σε αυτό που αντιμετωπίζουν. Μέχρι τώρα ήταν μόνες τους, η μία πήρε την ευθύνη για τη φωτιά, αλλά η άλλη έμεινε πίσω και τη βίαζε ο πατέρας τους. Δεν υπήρχε ιδανική ζωή για καμία. Και όταν βρέθηκαν είπαν ότι αναλαμβάνουν κοινά την ευθύνη.

Σκέφτομαι ότι ίσως αν αρθρώνουμε τα τραύματά μας, αυτά σταματούσαν να αποτελούν τόσο μεγάλες πληγές…

Η Άννα Καλαϊτζίδου συμφωνεί λέγοντας “Δε γιατρεύονται τα τραύματα. Απλώς όταν πια αναγνωρίζεις από που προέρχονται, ησυχάζεις. Αυτό από μόνο του φέρνει μια αλλαγή. Δεν είσαι το ίδιο έρμαιο του τραύματος όπως ήσουν”.

Η Σύρμω Κεκέ παραδέχεται πως “είναι τρομερή αυτή η λειτουργία του να αρθρώσεις κάτι, να το ακούσεις να το λες και πόσο μάλλον να το ακούσει και κάποιος άλλος. Μου έχει τύχει κάτι να με πνίγει, να το αρθρώσω και να μην λυθεί, αλλά να νιώθω ότι έχει φύγει από πάνω μου ένα μεγάλο βάρος.

Η Άννα Καλαϊτζίδου προσθέτει πως “οι δύο αδελφές δε μιλάνε ποτέ ευθέως. Μόνο με υπονοούμενα…” και η Σύρμω Κεκέ σχολιάζει “Όντως είναι τρομερό αυτό. Δεν το είχα σκεφτεί”.

Πάντως όλο αυτό που ακούω αντικατοπτρίζει πάρα πολύ τη σαθρότητα αυτού που ζούμε…

“Μόνο που πλέον υπάρχει η κουλτούρα της καταγγελίας. Έχουμε πάει λίγο παρακάτω σαν κοινωνία. Βέβαια το έργο είναι τοποθετημένο το 1989, σήμερα νομίζω θα είχε διαφορετική γλώσσα γιατί ζήσαμε και το κύμα του metoo και μάθαμε την ορολογία κάποιων πραγμάτων” λέει η Σύρμω Κεκέ.

Και η Άννα Καλαίτζίδου προσθέτει πως “δεν υπήρχε και το ίντερνετ. Αυτό είναι το βασικό. Ούτε το κομμάτι των σόσιαλ υπήρχε. Και αυτή είναι μεγάλη διαφορά γιατί σήμερα υπάρχει πρόσβαση στην πληροφορία”.

Ο κροκόδειλος ανάμεσά μας

Τον κροκόδειλο εσείς πώς τον αισθάνεστε στην καθημερινότητά μας;

Η Σύρμω Κεκέ λέει πως “τον αισθάνομαι πολύ στον δρόμο στο πως οδηγούμε. Σκεφτείτε τους βιασμούς. Για πολλούς είναι πιο σοκαριστικό να ακούνε για αντρικούς βιασμούς απ’ ότι για τους γυναικείους. Το να βιαστεί ένα κορίτσι θεωρείται πιο αυτονόητο. Μα γιατί;

“Για να μην πούμε τι ακούστηκε για τη 12χρονη κοπέλα στον Κολωνό, πως κυκλοφορούσε με μίνι φούστες. Είναι απαράδεκτο να μην μπορεί ένας άνθρωπος να κυκλοφορήσει όπως θέλει, γιατί ο άλλος δεν μπορεί να κρατήσει τις ορμές του” σχολιάζει η Α. Καλαϊτζίδου.

Η Σύρμω Κεκέ προσθέτει “Σκεφτόμουν αυτό που συνέβη με τη Ζαμάνη. Γιατί μια τραγουδίστρια με καλλίγραμμο σώμα μπορεί να εμφανίζεται στη σκηνή φορώντας μόνο το σουτιέν της, ενώ αυτή όχι; Δηλαδή, αν ένα σώμα είναι πιο κοντά στα πρότυπα ομορφιάς που έχεις στο μυαλό σου, το αποδέχεσαι, ενώ αν δεν είναι, το απορρίπτεις; Μετά, σκεφτόμουν και τους άνδρες που βγαίνουν και πλένουν τα αυτοκίνητά τους χωρίς μπλούζα. Γιατί αυτοί μπορούν να κυκλοφορούν έτσι ελεύθερα, ενώ εγώ δεν μπορώ να κυκλοφορώ με το στήθος μου έξω; Γιατί θεωρείται αυτονόητο ότι το ένα φύλο μπορεί και το άλλο όχι;”

Η Άννα Καλαϊτζίδου απαντά αυτόματα πως “είναι μια κουλτούρα πάρα πολλών χρόνων και όσο και να λέμε ότι υπάρχει ισότητα, δεν υπάρχει. Ούτε οι αμοιβές μας είναι ίδιες. Τα έχουμε συνηθίσει και τα έχουμε δεχτεί αυτά.
Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι τα νέα παιδιά είναι πολύ συνηθισμένα στο πολίτικαλ κορέκτ. Το βλέπω στον 13χρονο γιο μου. Βέβαια, όταν έρχεται κάτι καινούργιο θα πάει λίγο στα άκρα μέχρι να ισορροπήσει. Γιατί μέσα σε αυτό υπάρχουν άνθρωποι που έχουν καταπιεστεί πολύ περισσότερο από εμάς.

Η δικιά μας η γενιά μεγάλωσε σε δύο κόσμους, τον παλιό και τον καινουριο. Και η ποίηση που μεγάλωσα, τα τραγούδια που άκουσα και η λογοτεχνία που διάβασα, όλα αυτά είναι σε ένα δίχτυ το οποίο εγώ δεν μπορώ να το ρίξω στην πυρά, επειδή μπορεί να μην είναι πολιτικώς ορθά σήμερα. Αλλά θα σεβαστώ πολύ το καινούργιο”.

Η Σύρμω Κεκέ επαναφέρει τη συζήτηση στον Κροκόδειλο: “Και μιας και μιλάμε για τον Κροκόδειλο, εγώ νιώθω ακόμη την κυβέρνηση σαν τον κροκόδειλο. Είναι ένας Τυραννόσαυρος Ρεξ και βλέπω διαρκώς στοματάρα του. Όλη η πολιτική σκηνή είναι πια ισοπεδωμένη. Είναι απλώς μια καριέρα για κάποιους”.

Η Άννα Καλαϊτζίδου σχολιάζει πως “Ο κροκόδειλος που βλέπω εγώ είναι ότι ο κόσμος πια μεγαλώνει χωρίς χιούμορ. Αρχίζουν τα πράγματα και γίνονται πολύ συντηρητικά. Θα ποινικοποιηθεί σε λίγο και το χιούμορ, το οποίο εγώ θεωρώ ότι είναι από τους πολύ λίγους τρόπους που μπορούν να σε κάνουν να αντέξεις τη φρικωδία που ζούμε.

Και η Σύρμω Κεκέ σχολιάζει: “Είναι ελευθερία το χιούμορ και επιστρέφοντας στο έργο, ένα πολύ μεγάλο θέμα που έρχεται και επανέρχεται στο κείμενο είναι το ζήτημα της ελευθερίας. Τι σημαίνει είμαι φυλακισμένη στη φυλακή; Τι σημαίνει είμαι φυλακισμένη στο σπίτι; Ο πατέρας λέει στην Αλάνα ότι μπορεί να απελευθερωθεί μέσα από τη θρησκεία και η άλλη αδελφή της μιλάει για μια άλλη αλήθεια.

Και έντονη επιστροφή στη θρησκεία παρατηρούμε σήμερα…

“Ναι, και ο πατέρας του έργου είναι πολύ πιστός και ταυτόχρονα βιαστής! Και το αστειάκι που λέει στην κόρη του, του το είπε ο παπάς και είναι το “Πώς δίνεις περισσότερη ελευθερία σε μια γυναίκα; Της μεγαλώνεις την κουζίνα” σημειώνει η Άννα Καλαϊτζίδου και η Σύρμω Κεκέ προσθέτει: “Που στο αγγλικό κείμενο είναι: “Τι λες σε μια γυναίκα με δυο μαυρισμένα μάτια; Τίποτα, Γιατί ό, τι ήταν να της πεις το έχεις πει ήδη δύο φορές”. Το έργο χρησιμοποιεί ακριβώς τον μηχανισμό του χιούμορ για να μιλήσει για όλα αυτά τα πράγματα.

Ο πατέρας μένει στον από πάνω όροφο και τις σκεπάζει σαν ένα μαύρο σύννεφο;

Η Σύρμω Κεκέ λέει πως “είναι κατάκοιτος, γιατί σε μια έφοδο των Βρετανών τον πέταξαν από τις σκάλες και έμεινε ανάπηρος. Αν το σκεφτούμε δηλαδή, ήταν και ένα μεγάλο δώρο που έκαναν οι Βρετανοί στην κόρη.

Το πολιτικό σκηνικό πώς λειτουργεί σαν υπόβαθρο;

Η Σύρμω Κεκέ τονίζει πως “είναι σαν να υπάρχει μια εμπόλεμη κατάσταση έξω, όσο εμείς έχουμε το δικό μας πόλεμο μέσα στο σπίτι και είναι απλά διαφορετικοί κροκόδειλοι”.

Και η Άννα Καλαϊτζίδου αναφέρει πως “Παρότι η μία αδελφή υποτίθεται ότι είναι και στον IRA, δεν θεωρώ ότι έχουν διαφορά στην ιδεολογία τους. Όταν το κυρίαρχο και το νόμιμο αγγίζει τα όρια του παράνομου και του τυραννικού, αναγκαστικά θα υπάρξει μια αντίδραση που η κυρίαρχη τάξη θα την ονομάσει τρομοκρατία.

Ωστόσο σήμερα γιατί πιστεύετε πως είμαστε σαν υπνωτισμένοι και δεν αντιδρούμε;

Η Σύρμω Κεκέ απαντά πως “είναι πολύ μεγάλη συζήτηση αυτή μετά από καραντίνες, από την κατάρρευση της Αριστεράς και μετά την οικονομική κατάρρευση
Και η Άννα Καλαϊτζίδου προσθέτει πως “σε ατομικό επίπεδο, έχει πια έχει εκπαιδευτεί το σύστημα να εκτονώνεται στα social media”.

Και η Σύρμω Κεκέ λέει: “Ναι εκεί εκτονώνει τον θυμό του. Είναι μια δικαιολογία, έχω πρόσβαση στα social media και είμαι οκ με τη συνείδησή μου γιατί πήρα θέση. Εγώ κατέβαινα και προσπαθώ να κατεβαίνω στις πορείες, αλλά τα τελευταία χρόνια, όσο μεγαλώνω δηλαδή, νιώθω έναν συντηρητισμό, μια κούραση και λέω “άσε να κατέβουν τα πιτσιρίκια, το επόμενο κύμα”. Αλλά αναρωτιέμαι το επόμενο κύμα υπάρχει; Συνειδητοποιώ επίσης πως μεγαλώνω και δε γίνομαι έξαλλη τόσο εύκολα πια. Σαν να τα έχω δει όλα. Έρχεται η φάση του κυνισμού ίσως”.

Είναι επικίνδυνο αυτό πιστεύετε;

“Νομίζω ότι οι άνθρωποι που μεγαλώνουμε οφείλουμε να είμαστε πιο ψύχραιμοι. Ο κυνικός είναι ένας απογοητευμένος ρομαντικός. Και στην ψυχοθεραπεία στο μαθαίνουν αυτό, πόσο να αντέξεις να πιστεύεις ότι θα το σώσεις;
Κάποια στιγμή πρέπει να σταματήσεις να πιστεύεις ότι αυτά που συμβαίνουν γύρω μας θα αλλάξουν. Μπορεί όμως και να υπάρξει ένας πιο πλάγιος τρόπος για να αλλάξουν κάποια πράγματα και σίγουρα εκεί η ψυχραιμία παίζει ρόλο” σημειώνει η Άννα Καλαϊτζίδου.

Ηρωίδες λουσμένες στο φως

Γι’ αυτές τις δύο τις ηρωίδες υπάρχει φως στο τέλος;

Η Σύρμω Κεκέ αναφέρει: “Υπάρχει. Η περιγραφή μάλιστα στο τέλος είναι ότι λούζονται στο φως στο τέλος. Σαν να αγιοποιούνται…Είναι τρομερό πως αν ερχόταν ένα άρμα να τις πάρει όπως στη Μήδεια, θα ερχόταν το άρμα του ήλιου. Υπάρχει μια δικαίωση σαφής από τη συγγραφέα για τις ηρωίδες.”

Και από πού εκπορεύεται από αυτό το φως;

Η Άννα Καλαϊτζίδου απαντά “από το μαζί. Από το ότι δεν καταφέρνει ο πατέρας να τις διχάσει, δεν καταφέρνει να τις χειριστεί, ούτε μέσω της θρησκείας. Και να τονίσω πως οι ηρωίδες μεγαλώνουν χωρίς τη μητέρα τους. Και ζούσαν όλες μια κοινή κόλαση γιατί ο πατέρας ήταν κακοποιητικός σε όλες.
Δεν μοιράστηκαν οι δυο τους την προσωπική τους κόλαση. Και εκεί υπάρχει μια πολύ ισχυρή σύγκρουση, γιατί η καθεμιά διεκδικεί το δίκιο της σε σχέση με αυτό που συμβαίνει μέχρι να καταλάβουν ότι τις αφορά και τις δύο.

Η Σύρμω Κεκέ καταλήγει πως “Εμένα μου άρεσε το έργο αυτό από όταν το πρωτοδιάβασα. Ήθελα να το παίξω και όσο το δουλεύουμε είναι απολαυστικά τα πράγματα που ανακαλύπτουμε”.

Η Άννα Καλαϊτζίδου προσθέτει “το αδελφικό κάτι, αυτή η πολύ μοναδική σχέση που επιτρέπει να είσαι και στην αγάπη σου και στον θυμό σου απόλυτος. Γιατί μπορείς να πεις “δεν θα σου ξαναμιλήσω ποτέ και να πάρεις τηλέφωνο μετά από πέντε λεπτά”.

Η Σύρμω Κεκέ καταλήγει “η σιγουριά του αίματος το δίνει αυτό…¨

Συντελεστές

Συγγραφέας: Μέγκαν Τάιλερ
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Μετάφραση: Αλέξανδρος Σφακιανάκης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Εβίνα Βασιλακοπούλου
Μουσική σύνθεση: Γιώργος Πούλιος
Σκηνογράφος: Μαγδαληνή Αυγερινού
Βοηθός σκηνοθέτη: Πάνος Κορογιαννάκης
Παίζουν: Δημήτρης Γεωργαλάς, Άννα Καλαϊτζίδου, Σύρμω Κεκέ, Θοδωρής Λαμπρόπουλος