9 κανόνες επιβίωσης στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

Όταν ο Κέβιν Ρους έφτασε στον χιονισμένο παράδεισο των δισεκατομμυριούχων (το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός), περίμενε να ακούσει για το λαμπρό μέλλον που η Τεχνητή Νοημοσύνη θα φέρει στην ανθρωπότητα. Αντ’ αυτού διαπίστωσε ότι οι ελίτ του πλανήτη έχουν διπλή προσωπικότητα. Άλλα λένε στις κάμερες, άλλα στα κοκτέιλ πάρτι.

Στις επίσημες συνεδρίες, οι CEO παρουσίαζαν τη σχολική έκθεση: «Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα σώσει τον κόσμο!» Μόλις όμως έπεφτε η αυλαία και άνοιγαν τα μπουκάλια, η αλήθεια ξεγλιστρούσε από τα χείλη τους σαν ακριβό κρασί.

Αυτή η εμπειρία οδήγησε τον Ρους (δημοσιογράφο που ειδικεύεται σε θέματα τεχνολογίας) να γράψει το βιβλίο του «Futureproof: 9 Rules for Humans in the Age of Automation» (Random House, 2021). Ένα βιβλίο συνταρακτικό. Αν δεν το είχα διαβάσει, ίσως να μην είχα πάρει την απόφαση να μελετήσω το φαινόμενο της Τεχνητής Νοημοσύνης και να γράψω το νέο μου μυθιστόρημα «Γένεσις», που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες. Το άρθρο που διαβάζετε, λοιπόν, δεν είναι παρά ένας φόρος τιμής στον Ρους και το βιβλίο του.

Ένας από αυτούς που κελάηδησαν στον Ρους ήταν ο Μοχίτ Τζόσι, πρόεδρος της Infosys, μιας εταιρείας που ειδικεύεται στο να κάνει τους ανθρώπους «περιττούς» μέσω της αυτοματοποίησης. Ακόμη και για τον ίδιο τον Τζόσι, που κυριολεκτικά βγάζει το ψωμί του αντικαθιστώντας ανθρώπους με μηχανές, η εμμονή των ελίτ του Νταβός με την αυτοματοποίηση ήταν σοκαριστική.

Παλιά, είπε ο Τζόσι στον Ρους, οι πελάτες του ήθελαν να απολύσουν μόνο το 5% του προσωπικού τους. Μια σχεδόν συμπαθητική προσέγγιση, θα έλεγε κάποιος. Πλέον όμως οραματίζονται έναν εργασιακό παράδεισο με το 1% του υπάρχοντος προσωπικού. Προφανώς, το άλλο 99% θα πάει διακοπές μόνιμα.

Βέβαια, μπροστά στις κάμερες, αυτοί οι τιτάνες της οικονομίας (που προφανώς θα βάλουν τα ρομπότ να καταναλώνουν επίσης, αλλιώς η εξίσωση δεν βγαίνει) μιλούσαν για «ενδυνάμωση των εργαζομένων» και «δημιουργία ευκαιριών». Αλλά όταν τα φώτα έσβηναν και τα μικρόφωνα έκλειναν, η πραγματική συζήτηση ξεκινούσε: «Πώς μπορούμε να ξεφορτωθούμε όλους αυτούς τους ανθρώπους;»

Έτσι, την επόμενη φορά που θα ακούσετε για τις φιλανθρωπικές προθέσεις των μεγιστάνων του Νταβός, θυμηθείτε: στον Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο που μας ετοιμάζουν, εσείς πιθανότατα δεν έχετε θέση. Εκτός αν είστε ρομπότ, φυσικά.

Κάπως έτσι λοιπόν, ο Κέβιν Ρους, βραβευμένος δημοσιογράφος με σημαντική εμπειρία στην κάλυψη της τεχνολογίας και των επιχειρήσεων, βρέθηκε να αναρωτιέται: Πώς μπορούν οι απλοί άνθρωποι να προετοιμαστούν για αυτό το αβέβαιο μέλλον; Η απάντησή του ήρθε με τη μορφή εννέα κανόνων. Παρόλο που δεν είναι σωστό να τους υιοθετήσουμε άκριτα, έχει σημασία να σταθούμε στα λεγόμενα του Ρους, λόγω της μαρτυρίας και της εμπειρίας του στο θέμα. Ιδού λοιπόν οι εννιά κανόνες του συγγραφέα, τους οποίους αναπτύσσει στο βιβλίο του κι εδώ περιγράφω λακωνικά.

1. Να είστε κοινωνικοί και απρόβλεπτοι:

Εστιάστε στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που είναι δύσκολο να αυτοματοποιηθούν, όπως η δημιουργικότητα, η ενσυναίσθηση, η κριτική σκέψη, οι διαπροσωπικές σχέσεις και η διαπροσωπική επικοινωνία.

2. Αντισταθείτε στον τεχνολογικό ολοκληρωτισμό:

Διατηρήστε την κριτική σας σκέψη και τον έλεγχο απέναντι στην αυξανόμενη επιρροή της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή, αποφεύγοντας την υπερβολική εξάρτηση από αλγόριθμους.

3. Υποβαθμίστε τις συσκευές σας:

Μειώστε την εξάρτηση από τις ηλεκτρονικές συσκευές και δώστε προτεραιότητα στις πραγματικές, ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις αντί για τις ψηφιακές.

4. Αφήστε το προσωπικό σας αποτύπωμα:

Αφήστε το προσωπικό, ανθρώπινο, ιδιαίτερο αποτύπωμά σας στην αλληλεπίδραση με τους άλλους και τις δημιουργίες σας.

5. Να μαθαίνετε διαρκώς νέα πράγματα:

Καλλιεργήστε την κριτική σκέψη και δημιουργικότητα λειτουργώντας ως κόμβοι σε ένα δίκτυο, προσθέτοντας νέα αξία στις πληροφορίες που λαμβάνετε, αντί να είστε απλώς ο τελικός προορισμός (αν δεν το καταλάβατε, αυτό κάνω τώρα κι εγώ).

6. Αντιμετωπίστε την Τεχνητή Νοημοσύνη σαν ένα στρατό από μαϊμούδες:

Να χρησιμοποιείτε την Τεχνητή Νοημοσύνη με προσοχή, αξιοποιώντας τις δυνατότητές της αλλά παραμένοντας σε εγρήγορση για πιθανά σφάλματα ή απροσδόκητες συμπεριφορές, διατηρώντας πάντα τον ανθρώπινο έλεγχο.

7. Δημιουργήστε ανθρώπινο δίχτυ προστασίας:

Δημιουργήστε ποικιλόμορφες κοινωνικές συνδέσεις που σας φέρνουν σε επαφή με διαφορετικές ιδέες και προοπτικές, ενισχύοντας την προσαρμοστικότητά σας. Παράλληλα, καλλιεργήστε στενότερους, πιο ουσιαστικούς δεσμούς, εστιάζοντας στην ποιότητα των σχέσεων.

8. Καλλιεργήστε ανθρώπινες αξίες κόντρα στη μηχανική εποχή:

Καλλιεργήστε δεξιότητες και γνώσεις που είναι μοναδικά ανθρώπινες, όπως η συναισθηματική νοημοσύνη.

9. Στηρίξτε τους «σκεπτικιστές»

Υποστηρίξτε ανθρώπους και ομάδες που αμφισβητούν την άκριτη αποδοχή της τεχνολογικής προόδου, προωθώντας μια πιο ισορροπημένη και ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην ανάπτυξη και χρήση της τεχνολογίας.

Όπως είναι κατανοητό, το βιβλίο του Ρους έχει προκαλέσει ζωηρές συζητήσεις σε όλο τον κόσμο. Αν και τα εργασιακά δεν είναι ο μόνος λόγος που πρέπει να αντιμετωπίζουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη με σκεπτικισμό, είναι βέβαιο ότι το βιβλίο του Ρους ανοίγει ορίζοντες προς τον επιστημονικό τομέα μελέτης AI Safety, ο οποίος φτάνει στο σημείο να θέσει ακόμα και το θέμα της υπαρξιακής απειλής. Ένας τομέας έρευνας που οφείλουν να έχουν υπόψη τους οι κυβερνώντες, καθώς κι εκείνοι που αναφέρονται σε εναλλακτικές πολιτικές.

*Ο Βαγγέλης Μπέκας είναι συγγραφέας. Το μυθιστόρημά του “Γένεσις” (ένα crime drama με θέμα τις επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ελευθερία, την αλήθεια και τη δημιουργία) θα κυκλοφορήσει αρχές Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Ψυχογιός.