ΟΤΑΝ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ “ΕΦΕΡΕ” ΤΟΝ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

Ο σπουδαίος Σταύρος Ξαρχάκος πλημμύρισε με τις δικές του μελωδίες τον Ιερό Ναό της Αφαίας στην Αίγινα και έγινε η αφορμή προκειμένου οι ενεργειακές δονήσεις του χώρου να ενωθούν με τις μουσικές του. Ο αρχαίος ενώθηκε με τον σύγχρονο πολιτισμό με τον καταλληλότερο τρόπο μέσω μιας μυσταγωγικής συναυλίας, δίπλα ακριβώς από τους περιτριγυρισμένους με πεύκα επιβλητικούς δωρικούς κίονες.

Η ξεχωριστή ενέργεια του Ναού της Αφαίας

Ο Ναός της Αφαίας από τους Προϊστορικούς κιόλας χρόνους (1300 π.Χ.) αποτελούσε έναν μοναδικό τόπο λατρείας. Το ιερό του όμως ήκμασε κατά τους Αρχαϊκούς Χρόνους, όταν οικοδομήθηκαν στην ίδια θέση τρεις ναοί με τον τελευταίο στη σειρά να διατηρείται μέχρι σήμερα.

Λέγεται ότι ο Ναός της Αφαίας με τον Παρθενώνα και το Ναό του Σουνίου αποτελούν ένα νοητό ισοσκελές τρίγωνο (το ιερό τρίγωνο της αρχαιότητας, που οι αρχαίοι Έλληνες φρόντιζαν να τηρούν όταν πρόκειται για την αρχιτεκτονική και ενέργεια ενός ναού). Όταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, υπάρχει ορατότητα μεταξύ των τριών αυτών ναών που λέγεται ότι οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν ως μέσο ενημέρωσής τους σε περίπτωση επίθεσης από εχθρό.

Αίγινα: η δεύτερη πατρίδα του Σταύρου Ξαρχάκου

Η λατρεία του Σταύρου Ξαρχάκου για την Αίγινα είναι μεγάλη, άλλωστε έχει σπίτι στο νησί αυτό που αποτελεί δεύτερη πατρίδα και τόπο έμπνευσής του.

Κάτω από τον έναστρο αττικό ουρανό, ο Ναός της Αφαίας φωτισμένος μοναδικά από την Ελευθερία Ντεκώ, προσέφερε το ιδανικό σκηνικό για μια συναυλία που συνδύασε την τέχνη της μουσικής με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Οι λίγοι τυχεροί που ήμασταν εκεί ζήσαμε μία μοναδική εμπειρία, με τον Σταύρο Ξαρχάκο να δημιουργεί έναν ζωντανό διάλογο ανάμεσα στην ιστορία, την παράδοση και το μέλλον της ελληνικής μουσικής.

Λίγο μετά τη δύση του ηλίου, το μεγαλοπρεπές σκηνικό του Ναού της Αφαίας πλημμύρισε με τις μελωδίες του Σταύρου Ξαρχάκου, τις καθηλωτικές ερμηνείες του Γιάννη Κότσιρα και της Ηρώς Σαΐα, και τις εξαιρετικές εκτελέσεις των μουσικών που τους συνόδευαν.

Τα τραγούδια του Ξαρχάκου, αν και διατήρησαν την αυθεντική τους “ψυχή”, έμοιαζαν ανανεωμένα χάρη στις νέες, ευρηματικές ενορχηστρώσεις του. Αυτές οι νέες προσεγγίσεις οδήγησαν το κοινό σε ένα μοναδικό ταξίδι μέσα από λαϊκά, βυζαντινά και έντεχνα μονοπάτια, ενώ σε στιγμές ενσωμάτωναν στοιχεία παραδοσιακής και τζαζ μουσικής, αποδεικνύοντας την αστείρευτη δημιουργικότητα και πολυμορφία του συνθέτη. Καθώς η σελήνη γέμιζε σιγά σιγά απέναντι από τον ναό και φώτιζε τη θάλασσα αχνά, η ατμόσφαιρα γινόταν όλο και πιο μαγευτική.

Σταύρο Ξαρχάκος- Τα τραγούδια της βραδιάς

Η βραδιά ξεκίνησε με τον καταλληλότερο τρόπο. Με τον Γιάννη Κότσιρα να τραγουδά με βυζαντινά ηχοχρώματα το “Τούτος ο τόπος” του Σταύρου Ξαρχάκου σε στίχους του Νίκου Γκάτσου.

Τούτος ο τόπος είν’ ένας μύθος
από χρώμα και φως ένας μύθος κρυφός
με τον κόσμο του ήλιου δεμένος.
Καθ’ αυγή ξεκινά ν’ ανταμώσει ξανά
το δικό του αθάνατο γένος.

Τη σκυτάλη πήρε η Ηρώ Σαϊα που ξεκίνησε με συγκινησιακή φόρτιση μία άλλη -σχεδόν απόκοσμη- συνομιλία με το αρχαιοελληνικό αυτό αρχιτεκτονικό αριστούργημα τραγουδώντας το εμβληματικό «Μάνα μου Ελλάς» από το «Ρεμπέτικο» και στη συνέχεια το “Πώς να σωπάσω” των Ξαρχάκου/Ξυλούρη μας έκανε να ανατριχιάσουμε από τη σπαρακτική ερμηνεία του Γιάννη Κότσιρα.

Η νύχτα έχει πια πέσει για τα καλά στον χώρο και τα αρώματα των αρωματικών φυτών γύρω από τον ναό μας κατακλύζουν. Σαν όλα να συνωμοτούσαν και να συνέβαλαν σε ένα μουσικό θαύμα. Τα τραγούδια διαδέχονται το ένα μετά το άλλο: το «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή», η «Άσπρη μέρα», το «Ράβε ξήλωνε», «Στου Όθωνα τα χρόνια», ο «Ερωτόκριτος», το «Νυν και αεί», το «Καίγομαι», «Το Δίχτυ», αλλά και το «Ένα πρωινό».

Είναι σπάνια εμπειρία να βλέπεις πώς μουσικοί και ερμηνευτές κοιτούν τον Σταύρο Ξαρχάκο στα μάτια, αναμένοντας το παραμικρό του νεύμα. Κάθε του κίνηση είναι καθοριστική, ένας απλός υπαινιγμός του αρκεί για να ξεκινήσουν, ενώ η επιδοκιμασία του τους γεμίζει με ακόμη περισσότερο πάθος και ενέργεια. Ο Ξαρχάκος δίνει την εντύπωση ότι δεν στέκεται απλώς στη σκηνή, αλλά μέσα στη μουσική. Σαν αερικό, φαίνεται να πλανάται ανάμεσα στις νότες, να εισχωρεί στις χορδές των οργάνων και να τους δίνει ζωή, καθώς οι μελωδίες που γεννιούνται μοιάζουν να πηγάζουν κατευθείαν από την ψυχή του, καθοδηγώντας κάθε ερμηνεία με μαεστρία και πνευματική δύναμη.

Πώς ο Ερωτόκριτος ενώθηκε με την Αρετούσα στο Ναό της Αφαίας

Λίγο πριν το τέλος της συναυλίας, ο Σταύρος Ξαρχάκος μοιράστηκε με το κοινό μια ζεστή ιστορία που συνδέει τη μουσική με τον ιερό χώρο του Ναού της Αφαίας. Θυμήθηκε την εποχή που πολλά χρόνια πριν φιλοξενούσε τον στενό του φίλο, Νίκο Ξυλούρη, στο σπίτι του στην Αίγινα. Κατά την επίσκεψή τους στον αρχαιολογικό χώρο, ο Ξυλούρης έμεινε άφωνος από την ομορφιά του τόπου. Κατεβαίνοντας από τον λόφο, σταθηκε σε μία πέτρα και άρχισε να σιγοτραγουδά μία μελωδία. Ρώτησε τον Ξαρχάκο: «Σταυρή, ποιανής θεάς είναι αυτός ο ναός;». Όταν ο Ξαρχάκος απάντησε ότι ήταν της Αφαίας Αθηνάς, ο Ξυλούρης, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, απάντησε: «Όχι, της Αρετούσας Αθηνάς…». Η μελωδία που σιγοτραγουδούσε ήταν η μελωδία του θρυλικού Ερωτόκριτου. Έτσι, με αυτόν τον υπέροχο συνδυασμό ιστορίας και τραγουδιού, ο αθάνατος «Ερωτόκριτος» του Ξυλούρη έκλεισε αυτή τη μαγική βραδιά, γεμάτη μνήμες και μουσική….