Τράπεζες: 200.000 θύματα απάτης στο εξάμηνο

Σταθερή αύξηση καταγράφουν τα τελευταία χρόνια οι απάτες με τραπεζικές κάρτες πληρωμών, λόγω της αλματώδους αύξησης των ηλεκτρικών συναλλαγών σε βάρος των μετρητών.

Η τράπεζα της Ελλάδος υπολογίζει ότι το 2023 για κάθε 5.400 συναλλαγές, γίνεται και μια απάτη, ενώ στο εξάμηνο του 2024 το αντίστοιχο ποσοστό γίνεται μία απάτη για κάθε 6.000 συναλλαγές. Την ίδια στιγμή σε και σε ποσοστό του συνολικού αριθμού των συναλλαγών, τα περιστατικά εξακολουθούν να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα (0,02%). Ανησυχητικό ωστόσο είναι το στοιχείο που δείχνει αλματώδη αύξηση του ποσοστού σε ετήσια σύγκριση.

Ήδη κατά την διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2024 περί τους 200.000 συμπολίτες μας έπεσαν θύματα τραπεζικής απάτης, με τις ίδιες τις τράπεζες να παραδέχονται ότι το νούμερο είναι μεν σημαντικό ωστόσο βαίνει συνεχώς μειούμενο καθώς τα αρμόδια συστήματα συνεχώς θωρακίζονται.

Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που έδωσε πρόσφατα η Τράπεζα της Ελλάδος πρόσφατα στη δημοσιότητα οι απάτες που διενεργούνται με κάρτες συναλλαγών προσδιορίζονται στα 11 εκατ. ευρώ, σε σύνολο συναλλαγών 53 δισ. ευρώ που διενεργήθηκαν το α’ εξάμηνο του 2024.

Τα περιστατικά βαίνουν μειούμενα αλλά αν και είναι περιορισμένα σε ποσοστό καθώς ανέρχεται μόλις σε 0,02% σε απόλυτο μέγεθος κρίνονται αρκετά καθώς οι συναλλαγές στις οποίες οι συμπολίτες μας εξαπατήθηκαν ανέρχονται σε 196.535.

Συγκεκριμένα:

• Στα περιστατικά απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών το πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκε μείωση του αριθμού συναλλαγών απάτης κατά 6% σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
• Αντίστοιχα, ο δείκτης της αναλογίας του αριθμού των περιστατικών απάτης προς τον αριθμό των συναλλαγών μειώθηκε συγκριτικά με το προηγούμενο εξάμηνο κατά 7%, και αντιστοιχεί σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 6 χιλ. συναλλαγές.
• Σε ό,τι αφορά την αξία των συναλλαγών απάτης παρατηρείται μείωση κατά 3% σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
• Ταυτόχρονα, ο δείκτης της αναλογίας της αξίας των περιστατικών απάτης προς την αξία των συναλλαγών εμφανίζεται σχεδόν αμετάβλητος σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και εξακολουθεί να διατηρείται στο χαμηλό επίπεδο του 0,02% και αντιστοιχεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 4,8 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.

Στις εξ’ αποστάσεως συναλλαγές οι περισσότερες απάτες

Αναλύοντας τα περιστατικά απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών, δηλαδή

(α) συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ,

(β) πληρωμές σε τερματικά POS και

(γ) εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία της κάρτας

προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό απάτης εξακολουθεί να αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές.

Αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών

Οι ενεργές κάρτες πληρωμών σε κυκλοφορία ανήλθαν σε 20,7 εκατ. στις 30 Ιουνίου 2024, σχεδόν αμετάβλητες σε σχέση με τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Στις επιμέρους μεταβολές ανά κατηγορία καρτών καταγράφεται αύξηση στον αριθμό πιστωτικών καρτών κατά 2%, ενώ ο αριθμός των χρεωστικών καρτών δεν παρουσίασε μεταβολή.

Το ποσοστό συμμετοχής των χρεωστικών και πιστωτικών καρτών επί του συνόλου των καρτών πληρωμών διαμορφώθηκε στο επίπεδο του 85% και 15%, αντίστοιχα.

Τα συνήθη κόλπα

Σημειώνεται ότι χαρακτηριστικά παραδείγματα απάτης με σκοπό τη γνωστοποίηση προσωπικών και οικονομικών πληροφοριών ή κωδικών ασφαλείας των καταναλωτών σχετίζονται με:

1. Απατηλές ιστοσελίδες τραπεζών: Οι συγκεκριμένες ιστοσελίδες ανακατευθύνουν σε μία ψεύτικη ιστοσελίδα δήθεν της τράπεζας συνεργασίας του καταναλωτή, οι οποίες προσομοιάζουν αρκετά με τις νόμιμες ιστοσελίδες της τράπεζας. Αυτές οι ψεύτικες ιστοσελίδες συχνά διαθέτουν ένα αναδυόμενο παράθυρο, με το οποίο ζητείται η εισαγωγή των κωδικών ασφαλείας του καταναλωτή.
2. Απατηλές τηλεφωνικές κλήσεις: Αφορούν, για παράδειγμα, σε κλήσεις από άγνωστο αριθμό ή από κάποιον αριθμό που μοιάζει με τηλεφωνικό κέντρο μεγάλων τραπεζών (vishing). Οι απατεώνες δηλώνουν ψεύτικη ιδιότητα, διαφημίζουν ένα προϊόν σε καλή προσφορά, είτε κάνουν τηλεφωνική παραγγελία σε εμπόρους.
3. Απατηλά μηνύματα SMS, Viber, What’s Up, Messenger: Εμπεριέχουν σύνδεσμο που παραπέμπει σε ιστοσελίδα η οποία προσομοιάζει με αυτή της τράπεζας, όπου καταχωρίζουν οι χρήστες προσωπικούς κωδικούς ή τον αριθμό λογαριασμού (IBAN).
4. Απατηλά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα e-mails όπου ο καταναλωτής καλείται να πατήσει επειγόντως ένα συγκεκριμένο link, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα ακυρωθεί η χρεωστική/πιστωτική του κάρτα εντός μισής ή μίας ώρας, ή να προχωρήσει σε ενημέρωση φακέλου για δεδομένα που λείπουν (phishing).

Θωράκιση

Εάν, λοιπόν, οι καταναλωτές διαπιστώσουν κάποιες από τις παραπάνω απάτες -ή γενικά παράνομες συναλλαγές στον τραπεζικό τους λογαριασμό-, η ΕΚΠΟΙΖΩ συστήνει να προβούν στις εξής ενέργειες:

• Άμεση επικοινωνία με το αρμόδιο τμήμα της τράπεζας για ακύρωση της ύποπτης συναλλαγής, φραγή του τραπεζικού λογαριασμού και αλλαγή κωδικών.
• Αίτηση αμφισβήτησης σε κατάστημα της τράπεζας.
• Μήνυση κατά αγνώστου και κατάθεση της μήνυσης στη Δ/νση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος σε περίπτωση ηλεκτρονικής απάτης.
•  Καταγγελία στην τράπεζα.

Αρμόδιοι φορείς

Για περισσότερες πληροφορίες και καταγγελίες, οι καταναλωτές μπορούν να απευθυνθούν:

Στη Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή (Τομέας Προστασίας Καταναλωτή) στην ιστοσελίδα: https://kataggelies.mindev.gov.gr/. Επίσης, στη Γραμμή Καταναλωτή: 1520 και στο e-mail: [email protected].

Στην Τράπεζα της Ελλάδος, Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος, στο e-mail: [email protected].

Στην ΕΚΠΟΙΖΩ, στο e-mail: [email protected].