Χάρις-Τραμπ Vs Πούτιν: Οι (πολύ) διαφορετικές προσεγγίσεις τους για τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας

Η (πολύ δύσκολη) εξίσωση των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Ρωσία σ’ έναν κόσμο που αλλάζει και στον οποίο η παγκόσμια κυριαρχία των Αμερικανών αμφισβητείται για τα καλά, αποτελεί πολύ δυνατό στοίχημα για το νέο ένοικο του Λευκού Οίκου.

Προφανώς οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Ρωσία έχει βάλει αρκετά δύσκολα προβλήματα τα τελευταία χρόνια στην ατζέντα (με κύριο φυσικά την επίθεση στην Ουκρανία και τη διαχείριση του σχετικού ζητήματος) ενώ είναι ξεκάθαρο ότι η γεωπολιτική ισχύς των Ρώσων, υπό την ηγεσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, έχει σαφώς αυξηθεί.

Η Ρωσία του 2024 δεν έχει σχέση με τη μάλλον αναιμική Ρωσία των 90ς η οποία μόλις έβγαινε από την περιπέτεια της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης και της κατάρρευσης του κομμουνιστικού καθεστώτος (άρα και του τέλος του ψυχρού πολέμου).

Οι δύο μονομάχοι για την προεδρία των ΗΠΑ, η Κάμαλα Χάρις και ο Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται ότι έχουν διαφορετικό προσέγγισης για τις ρωσοαμερικανικές σχέσεις και γενικότερα για τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής της υπερδύναμης.

Η Χάρις, αντιπρόεδρος τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια στο πλευρό του Τζο Μπάντεν μάλλον δεν πρόκειται να αλλάξει πολλά από την αμερικανική λογική για την προσέγγγση με τη Ρωσία. Ο Τραμπ φαντάζει περισσότερο απρόβλεπτος, έχει υποσχεθεί άμεσο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία ενώ κουβαλά πάντα στις πλάτες του την υποψία για κρυφές διασυνδέσεις του ιδίου και των επιτελών του με τη Ρωσία.

“Πιστεύω ότι εάν έχουμε εκλογή Χάρις, τότε δεν θα υπάρξει κάποια ριζική αλλαγή, δεν έχει αφήσει να εννοηθεί δηλαδή κάτι τέτοιο. Άλλωστε οι Δημοκρατικοί δεσμεύτηκαν να συνεχίζουν να στηρίζουν τον Ζελένσκι οικονομικά μέσω οπλικών συστημάτων ή άλλης οικονομικής βοήθειας όταν ο ίδιος επισκέφθηκε πρόσφατα τις ΗΠΑ” τονίζει στο NEWS 24/7 o ιστορικός Δημήτρης Μαχλούτα.

“Η ίδια η Χαρις χρησιμοποίησε αυτή την επίσκεψη για να προσεγγίσει τους Πολωνο-Αμερικανούς (οι οποίοι είναι πάρα πολύ σημαντικοί για την καθοριστική Πολιτεία του Μίσιγκαν λόγω του ότι η Χάρις θα χάσει εκεί τις πολλές αραβικές ψήφους, όπως επίσης και για τις Πενσυλβάνια, Ιλινόις και Ουισκόνσιν. Σε όλες αυτές τις επαρχίες οι Πολωνο-Αμερικανοί είναι μεταξύ 6-8% του πληθυσμού)”.

Οπως τονίζει ο κ. Μαχλούτα “η ίδια η θεωρία που προωθούν οι Δημοκρατικοί είναι το δίπολο του ελεύθερου “δημοκρατικού” δυτικού κόσμου εναντίον των ανελευθερων χωρών της Ρωσίας, του Ιράν, της Κίνας κλπ. Οπότε όσο κι αν είναι πλέον οικονομικά δύσκολο (λόγω και πολέμου στη Μέση Ανατολή), δεν πιστεύω ότι η Χάρις θα χαράξει διαφορετική προσέγγιση στο Ουκρανικό από τον Μπάιντεν και γενικά το Multilateralism ως basic foreign policy approach (όπου ο δυτικός κόσμος ως ενιαίο μέτωπο μάχεται τον “ολοκληρωτισμό”). Επίσης, είναι σημαντικό να κρατήσουμε ότι η Χαρις δεν προέρχεται από την αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών. Θα είναι στην παράδοση του Ομπάμα και του Μπάιντεν που θα βρει αναφορές”.

Η λογική Τραμπ

Τα μηνύματα που εκπέμπει ο Ντόναλντ Τραμπ είναι μάλλον αντιφατικά. Παρουσιάζεται θιασώτης της ειρήνης τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην Ουκρανία αλλά την ίδια ώρα ορθώνει τείχη στις αμερικανοκινεζικές σχέσεις θεωρώντας την Κίνα ως τη μεγαλύτερη απειλή για την οικονομική ευημερία της Αμερικής.

Ο κ. Μαχλούτα σημειώνει ότι “ο Τραμπ προωθεί την εικόνα μιας σταθερής (και αυταρχικής εσωτερικά Αμερικής) η οποία θα επιβάλει την παγκόσμια ειρήνη και στο εξωτερικό, αλλά ταυτόχρονα δεν θα επιδιώξει άμεσες συμμαχίες ( η αρχή του Unilateralism), θυμηθείτε πχ τι έκανε με το ΝΑΤΟ όταν ήταν πρόεδρος. Το σύνθημα peace όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται είναι πολύ σημαντικό για την καμπάνια του. Στη τελευταία εμφάνιση του με εκπροσώπους μουσουλμάνων στο Μίσιγκαν έδωσε έμφαση στην άμεση επίτευξη ειρήνης στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία (δίχως να μας πει φυσικά πώς θα το καταφέρει αυτό).

Κρίνοντας βέβαια από την προηγούμενη διακυβέρνηση Τραμπ, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η δική του θεωρία διαφέρει από αυτή των Δημοκρατικών. Για τον Τραμπ ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα αμερικανικά συμφέροντα είναι η Κίνα και δευτερευόντως το Ιράν, και δεν έχει πρόβλημα να προσεγγίσει χώρες συμμάχους της Κίνας σε μια προσπάθεια να διασπάσει τη σφαίρα επιρροή της. Οι φιλικές σχέσεις με τον Πούτιν, και η επίσκεψη με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας στο σύνορο με την Νότια Κορέα ήταν ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση”.

Αν, λοιπόν, ο Τραμπ επανέλθει στο Λευκό Οίκο από τον προσεχή Ιανουάριο θα βάλει πιθανότατα σε λειτουργία σχέδια που είναι αμφίβολο αν θα δουλέψουν: “Για το Ουκρανικό ο Τραμπ έχει δείξει μια θέληση για άμεσο τερματισμό του πολέμου (ώστε να στραφεί πάλι προς την Κίνα ή/και το Ιράν). Κατά δηλώσεις του θα καθίσει στο τραπέζι με τον Πούτιν και η Ουκρανία θα πρέπει να αποδεχτεί ότι θα χάσει κάποιες Επαρχίες (Κριμαία, Ντονέσκ, Λουγκάνσκ, και μάλλον Ζαπορίζια και Χερσώνα). Γενικά έχει κάνει δηλώσεις και εναντίον του Ζελενσκι, κυρίως υποτιμητικές για τον ρόλο του.

“Οπότε μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση” τονίζει ο κ. Μαχλούτα “ότι ο Tραμπ θα επιδιώξει ένα γρήγορο deal από μόνος του, μη λαμβάνοντας υπόψη τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ (Γερμανία και Γαλλία κυρίως). To τι θα πετύχει βέβαια, δεν το γνωρίζουμε. Θυμηθείτε και το σχέδιο του για το Παλαιστινιακό όταν ήταν πρόεδρος. Στην ουσία ήταν μια προσπάθεια λύσης που ενώ δικαιολογούσε τους Ισραηλινούς εποικισμούς, ταυτοχρόνως δημιουργούσε Παλαιστινιακό κράτος, αλλά σε τέτοιο βαθμό εξάρτησης που οι Παλαιστίνιοι ήταν αδύνατο να το αποδεχτούν. Οι δε Ισραηλινοί δεν ήθελαν να μπουν καν στη συζήτηση δημιουργίας Παλαιστινιακού κράτους”.

Η Ρωσία ως κακόβουλος παράγοντας

Ως προς τις επιδιώξεις της Χάρις, εφόσον αναδειχθεί νικήτρια στη μάχη της 5ης Νοεμβρίου, συμφωνεί και ο Αλεξάντερ Κούλεϊ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης.

Στην απάντηση σε σχετικό ερώτημα που του υπέβαλλε το NEWS 24/7 o καθηγητής Κούλεϊ τόνισε ότι “μια νίκη της Χάρις θα διατηρήσει τη στρατηγική των ΗΠΑ σε μια πορεία παρόμοια με αυτή των τελευταίων ετών – αυξάνοντας σταδιακά τη στήριξη προς την Ουκρανία, ενισχύοντας τη συναίνεση εντός του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση της Ρωσίας και διατηρώντας και επεκτείνοντας το καθεστώς κυρώσεων, καθώς και τον συνασπισμό χωρών που τις επιβάλλουν, κατά της Ρωσίας.Θα συνεχιστεί η προσπάθεια στιγματισμού και εκστρατείας για την παγκόσμια απομόνωση της Ρωσίας.

Εσωτερικά, η Ρωσία θα παρουσιαστεί ως κακόβουλος παράγοντας με σκοπό να παρέμβει στις αμερικανικές εκλογές και το πολιτικό σύστημα. Αναμένονται επίσης έρευνες για ρωσικές πολιτικές επαφές και εκστρατείες παραπληροφόρησης στις εκλογές των ΗΠΑ”.

Ο καθηγητής Κούλεϊ, παράλληλα, πιστεύει ότι εφόσον ο Τραμπ επικρατήσει τη Χάρις και πάρει και πάλι τα ηνία της Αμερικής στα χέρια του “θα δούμε άμεση ένταση μεταξύ της επιθυμίας του Τραμπ και της εκτελεστικής εξουσίας να “χαλαρώσουν” τη ρωσική πολιτική από τη μια πλευρά και της στάσης του Υπουργείου Εξωτερικών και Άμυνας, που βλέπουν τη Ρωσία ως αντίπαλο, από την άλλη. Είναι πιθανό ο Τραμπ να απειλήσει ότι θα παρακρατήσει βοήθεια προς την Ουκρανία, ώστε να πιέσει το Κίεβο για διευθέτηση της σύγκρουσης με τη Μόσχα και να πιέσει τον Ζελένσκι να παραχωρήσει εδάφη.

Επιπλέον, ενδέχεται να καταβληθούν προσπάθειες για την άρση ή τη χαλάρωση της επιβολής ορισμένων κυρώσεων. Τέλος, αναμένονται σοβαρές εντάσεις στις πολιτικές συμμαχιών του ΝΑΤΟ και αμφιβολίες για τη δέσμευση των ΗΠΑ στο μέλλον της συμμαχίας και την αποστολή ασφάλειας του διατλαντικού χώρου”.

Συμπερασματικά: Νίκη της Χάρις θα σημαίνει πλεύση στα ίδια νέρα και αντιμετώπιση των προβλημάτων στη ρωσοαμερικανικές σχέσεις με τα ίδια εργαλεία. Νίκη του Τραμπ θα σημαίνει αλλαγή επιδιώξεων, διαφορετική προσέγγιση και μεγάλες εντάσεις, ακόμη και εντός των κόλπων του ΝΑΤΟ.