Σε αυτόν τον Γυάλινο Κόσμο οι αναμνήσεις ζωντανεύουν πίσω από έναν διάφανο καθρέφτη

Το πορτρέτο του Τενεσί Ουίλιαμς, μεγαλόπρεπο και αινιγματικό, δεσπόζει στο βάθος της σκηνής του Θεάτρου Τέχνης στη Φρυνίχου. Στον “Γυάλινο Κόσμο” του Antonio Latella η υπερμεγέθης αυτη φωτογραφία συμβολίζει τη μορφή του πατέρα της οικογένειας Γουίνγκφιλντ.

Έναν πατέρα που επέλεξε τη διέξοδο της φυγής από τη γυναίκα και τα παιδιά του, αλλά που πριν φύγει κατάφερε να ρίξει τη “σκιά” του πάνω τους. Μπροστά μία γραφομηχανή που μάλλον συμβολίζει τη μήτρα όλων των ηρώων, καθώς μέσα από τα γράμματα που “χτυπήθηκαν” από αυτήν πήραν σάρκα και οστά.

Ένας μεγάλος, τροχήλατος διάφανος υαλοπίνακας, είναι το τρίτο συμβολικό σκηνικό μέσο της παράστασης που τραβά το βλέμμα του θεατή. Το ζήτημα της μνήμης είναι θεμελιώδες για τον Ιταλό σκηνοθέτη και ιδιαίτερα κομβικό είναι το σημείο που η μνήμη “συναντά” την έννοια της ανάμνησης. Γιατί στον “Γυάλινο κόσμο” η δράση ξεκινάει με τις αναμνήσεις του Τομ, του γιου που επιστρέφει στον τόπο από όπου κάποτε έφυγε, για να μπορέσει να περάσει τις τελευταίες μέρες του μαζί με την οικογένειά του.

Αυτός ο γυάλινος πίνακας είναι το κάτοπτρο των ηρώων του Τενεσί Ουίλιαμς. Μέσα από αυτόν κοιτούν και θυμούνται. Όπως ακριβώς ανασκαλεύει το παρελθόν του και ο ίδιος ο Ουίλιαμς γράφοντας το πιο αυτοβιογραφικό ίσως έργο του και σκιαγραφώντας τη δική του οικογένεια. Ο πατέρας του, μια αυστηρή και κυριαρχική παρουσία, ήταν ουσιαστικά “απών” λόγω της δουλειάς του. Η Αμάντα αντιπροσωπεύει τη μητέρα του, μια γυναίκα με αριστοκρατικές αξιώσεις, αλλά ιδιαίτερα υπερπροστατευτική.

Η πιο έντονη επιρροή προέρχεται από την αδελφή του, Ρόουζ, η οποία ενέπνευσε τον χαρακτήρα της Λόρα. Η Ρόουζ έπασχε από σχιζοφρένεια και, μετά από μια λοβοτομή, έμεινε με σοβαρές αναπηρίες, ζώντας έτσι το υπόλοιπο της ζωής της σε μια εύθραυστη κατάσταση. Ο ίδιος ο Ουίλιαμς “εκπροσωπείται” από τον Τομ, τον γιο που επίσης επέλεξε τον δρόμο της φυγής (άλλωστε το πραγματικό του όνομα ήταν Τόμας).

Μπορούμε να “ξεπλύνουμε” τις αναμνήσεις μας;

Πώς όμως καθαρίζουν οι μνήμες; Πώς βουτάμε μέσα στα θολά τους νερά και πώς ανασύρουμε στην επιφάνεια την αλήθεια; Και ποια είναι η αλήθεια, ειδικά αυτή που αφορά τα οικογενειακά μας τραύματα; Και μπορούμε τελικά να δραπετεύσουμε από το παρελθόν μας; Να ξεπλύνουμε τις αναμνήσεις μας;

Το τι είναι αληθινό και τι αλλοιωμένο από τη μνήμη του Τομ, του γιου της οικογένειας δεν μπορούμε να το διακρίνουμε. Μέχρι τουλάχιστον την τελευταία σκηνή, που το γυαλί αυτό ξεπλένεται, ξεθαμπώνει και καθαρίζει.

Η οικογένεια, είναι ένα θέμα που πάντοτε γοήτευε τον Antonio Latella. Όλες οι θεατρικές του δουλειές, περιστρέφονται γύρω από οικογενειακούς πυρήνες. Έτσι και εδώ. Ο Latella αφηγείται την ιστορία του Τενεσί Ουίλιαμς και συνεκδοχικά την ιστορία μιας δυσλειτουργικής οικογένειας που αποτελείται από την αυταρχική μητέρα, Αμάντα, τον ευαίσθητο γιο, Τομ, και την εύθραυστη κόρη, Λόρα, η οποία βρίσκει παρηγοριά στον δικό της Γυάλινο Κόσμο, στη συλλογή της δηλαδή από μικρά γυάλινα ζωάκια.

Έναν Γυάλινο Κόσμο πνιγηρό, φωτισμένο στο έπακρο – οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου μετά από οδηγία του σκηνοθέτη ήταν έντονοι, σχεδόν “έκαιγαν” τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών- σύμβολο της ψυχικής ευθραυστότητας της Λόρα, αλλά και της φευγαλέας ελπίδας για μια καλύτερη ζωή, μια ελπίδα που παραμένει ανεκπλήρωτη στο πρόσωπο του Τζιμ.

Μέσα από τις επιθυμίες και τις αυταπάτες των χαρακτήρων, ο Latella κατάφερε να αναδείξει τον πόνο και την υπαρξιακή αγωνία που συνοδεύει την ανθρώπινη εμπειρία. Εξαιρετικό το υποκριτικό κουαρτέτο των ηθοποιών, που με προεξάρχουσα τη Μαρία Καλλιμάνη στον ρόλο της Αμάντα μας χάρισε πολύ όμορφες στιγμές. Ο Βαγγέλης Αμπατζής κατάφερε να σηκώσει στιβαρά στους ώμους του τον δύσκολο ρόλο του Τομ, η Λήδα Κουτσοδασκάλου αυτόν της Λόρα και ο Νίκος Μήλιας αυτόν του Τζιμ.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση: Δήμος Κουβίδης
Σκηνοθεσία και Δραματουργία: Antonio Latella
Σκηνικά-Κοστούμια: Χριστίνα Κάλμπαρη
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου

Διανομή: Μαρία Καλλιμάνη, Βαγγέλης Αμπατζής, Λήδα Κουτσοδασκάλου, Νίκος Μήλιας