Γαβριήλ Σακελλαρίδης: Όταν κάποιος στρατεύεται στην Αριστερά, ξέρει ότι παίζει μπάλα σε ανηφορικό γήπεδο

Λίγο πριν αρχίσει το 1ο συνέδριο της Νέας Αριστεράς, ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης ανοίγει τα χαρτιά του στο NEWS 24/7. Ο επικεφαλής πολιτικού σχεδιασμού του κόμματος μιλά για τις προκλήσεις που περιμένουν το νέο σχήμα, τη μεγάλη κρίση στην Αριστερά, την πιθανότητα συνεργασιών και την ηγεμονία της Δεξιάς σήμερα.

Το 1ο συνέδριο της Νέας Αριστεράς θέλετε να σηματοδοτήσει μία νέα αρχή για το χώρο. Μπορεί πράγματι να επιτευχθεί κάτι τέτοιο σε μία εποχή βαθιάς κρίσης για την Αριστερά εν γένει;

Το πραγματικό ξεκίνημα της Νέας Αριστεράς πραγματοποιείται μέσα από το πρώτο της συνέδριο. Και το συνέδριο αυτό θέλουμε να συμβολίσει κυριολεκτικά αυτό το καινούριο ξεκίνημα, δεν είναι μία τυπική διαδικασία. Ξεκινάμε από το ότι και εμείς οι ίδιοι είμαστε απότοκο της κρίσης της Αριστεράς. Αυτή τη στιγμή στην κοινωνία υπάρχει μία πλήρης απαξίωση της Αριστεράς, μία έλλειψη αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης. Ταυτόχρονα παρατηρούμε ότι υπάρχει μία πλήρης κυριαρχία Μητσοτάκη σε όλα τα επίπεδα. Αρχίζει να δομείται μία ηγεμονία της Δεξιάς.

Επειδή εμείς είμαστε κομμάτι αυτής της κρίσης έχει σημασία να μπορέσουμε να την αναλύσουμε κάτι που το κάνουμε σε μεγάλο βαθμό μέσα από τις θέσεις που συζητάμε ενόψει του Συνεδρίου. Δεν θεωρητικολογούμε. Επιχειρούμε να δώσουμε απαντήσεις για το πώς μπορούμε να ξαναπιάσουμε το νήμα, το οποίο θα μας πάει μπροστά. Να βρούμε τις απαραίτητες τομές, να δώσουμε και να κερδίσουμε μάχες, να εμπνεύσουμε και να κινητοποιήσουμε μία κοινωνία η οποία έχει χάσει την εμπιστοσύνη της στην Αριστερά.

Μάλλον και στην πολιτική γενικότερα θα μπορούσε να πει κανείς…

Δίκιο έχεις. Μιλάμε και για κρίση της πολιτικής. Η κρίση της Αριστεράς θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι συνυφασμένη με την κρίση της πολιτικής και της αντιπροσώπευσης. Στη λογική δηλαδή του “όλοι ίδιοι είναι”. Οταν ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ στα πράγματα το 2015 υπήρχε μία πολύ μεγάλη προσμονή. Σε τελείως διαφορετικές κοινωικές συνθήκες βέβαια, αυτό είναι γεγονός. Ο κόσμος είχε ανάγκη να πιστέψει σε κάποιον και να διαπιστώσει ότι δεν είναι όλοι ίδιοι. Μέσα από την πορεία των πραγμάτων, όπως φάνηκε και στις εκλογές του 2023, ο ΣΥΡΙΖΑ πλήρωσε αυτήν την κρίση εμπιστοσύνης από την πλευρά των πολιτών. Και αυτή η απογοήτευση έχει οδηγήσει ειδικά τα προοδευτικά ακροατήρια, μακριά από την πολιτική ή ακόμα και στην υπόσχεση του Μητσοτάκη περί «σταθερότητας».

Όσα παρακολουθούμε τον τελευταίο καιρό στον ΣΥΡΙΖΑ σηματοδοτούν την κρίση της πολιτικής και εκεί οι ευθύνες είναι τεράστιες για όλο το πολιτικό προσωπικό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ επί ηγεσίας Κασσελάκη μετατράπηκε σε μία μαύρη τρύπα για την πολιτική που ροφούσε την αξιοπρέπεια της Αριστεράς και παρήγαγε μόνο παραπολιτική και αντιπολιτική. Όμως ο Κασσελάκης δεν στέριωσε μόνος του στον ΣΥΡΙΖΑ. Όλοι και όλες που εξεγείρονται σήμερα έχουν τεράστιες ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση, που κάνει τους πολίτες να θεωρούν ότι η πολιτική είναι ένα πεδίο μόνο για υλοποίηση προσωπικών στρατηγικών και αμοραλιστικών φιλοδοξιών.

Πιστεύετε ότι στην παρούσα φάση η Δεξιά είναι πιο αξιόπιστη από την Αριστερά;

Σημασία δεν έχει τί πιστεύω εγώ. Η έννοια της αξιοπιστίας είναι συνυφασμένη με το τί πιστεύει ο κόσμος. “Perception is reality”, που λένε και οι Αμερικάνοι. Μιλώντας για σήμερα, αυτό αντακλάται σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Ο κόσμος πιστεύει ότι ο Μητσοτάκης είναι πιο αξιόπιστος. Λέγεται συχνά-πυκνά ότι ζούμε σε μία εποχή χαμηλών προσδοκιών των πολιτών από το πολιτικό σύστημα. Και αυτό είναι μία πραγματικότητα. Το ζητούμενο για ένα κόμμα όπως η Νέα Αριστερά δεν είναι να προβαίνει στην προφανή διαπίστωση και να την επαναλαμβάνει μονότονα. Το ζητούμενο αν θέλει να αντιστρέψει αυτή την εικόνα είναι να εξηγήσει γιατί έχει παγιωθεί μία τέτοια κατάσταση. Αλλιώς θα το χρησιμοποιούμε ως δικαιολογία για το ότι δεν εμπνέουμε, δεν πείθουμε και δεν κινητοποιούμε την κοινωνία και στο τέλος δεν θα αλλάζει τίποτα.

Η μία πτυχή της απάντησης είναι ότι ο Μητσοτάκης έχει καταφέρει να κατισχύσει ιδεολογικά απέναντι της Αριστεράς και να πείσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτικός δρόμος, ούτε καν ως μακροπρόθεσμο όραμα. Η Δεξιά έχει εγκαθιδρυθεί ως ηγεμονική πολιτική δύναμη που παράγει συναινέσεις γύρω από τον συντηρητισμό και το νεοφιλελευθερισμό. Ταυτόχρονα η ιδεολογική αυτή ηγεμονία της Δεξιάς έχει καθιερώσει το κεφάλαιο ως «οικουμενική» κοινωνική τάξη», μετατρέποντας την ιδέα ότι «αν θέλετε να πηγαίνει καλά η οικονομία και κοινωνία, οι επιχειρήσεις πρέπει να αυξάνουν ασύμμετρα τα κέρδη τους και οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι» σε αξίωμα. Προφανώς για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι πολύ πιο εύκολο να κατισχύσει ιδεολογικά αφού ελέγχει το κράτος, τα ΜΜΕ και το χρήμα. Όταν όμως κάποιος ή κάποια επιλέγει να στρατευθεί στην Αριστερά, ξέρει από την αρχή ότι θα παίζει μπάλα σε ένα ανηφορικό γήπεδο.

Μετά από μία 15αετία διαδοχικών κρίσεων, η ελληνική κοινωνία νιώθει πια κόπωση και επιζητεί σταθερότητα. Τα μνημόνια, ξέρετε, εκτός από οικονομικό και κοινωνικό πρότζεκτ, ήταν και ιδεολογικό πρότζεκτ. Κατάφερε αυτό το πρότζεκτ-και με τη συναίνεση της Αριστεράς σε αυτό- να μετασχηματίσει τις συνειδήσεις των πολιτών και να δημιουργήσει την εντύπωση ότι αν ζητάς πράγματα και κινητοποιείσαι, προκαλείς κρίσεις όπως αυτές των Μνημονίων. Είναι μία ανάγνωση της πραγματικότητας, εντελώς λάθος, που όμως επικράτησε. Αρα σήμερα ο Μητσοτάκης έρχεται και υπόσχεται «σταθερότητα» επειδή καταλαβαίνει ότι ο κόσμος η κοινωνία που βρίσκεται σε διαρκή κρίση εδώ και δεκαπέντε χρόνια αυτό που θέλει είναι ένα σταθερό τιμονιέρη να πλοηγεί τη βάρκα. Ακόμα και αν τα νερά είναι ρηχά και βαλτώδη γύρω-γύρω, ακόμα και αν υπάρχει βούρκος παντού.

Η άλλη πτυχή είναι η ευθύνη της Αριστεράς για τις χαμηλές κοινωνικές προσδοκίες των πολιτών. Και αυτή η πτυχή πρέπει να απασχολήσει τη Νέα Αριστερά όσο και η πρώτη. Το έλλειμμα αξιοπιστίας της Αριστεράς δυστυχώς έχει επιδεινωθεί δραματικά με την ιλαροτραγωδία του ΣΥΡΙΖΑ. Και ενώ αυτό κορυφώθηκε με τις εξελίξεις του τελευταίου χρόνου, που συνεχίζονται σήμερα με αμείωτη ένταση, το εύκολο είναι να μείνουμε σε αυτές ως βασική αιτία για την μειωμένη αξιοπιστία. Όμως και πάλι δεν θα απαντούσαμε στο πραγματικό αίτιο.

Η έλλειψη αξιοπιστίας της Αριστεράς ξεκίνησε από την περίοδο 2015-2019 και επιδεινώθηκε την περίοδο 2019-2023, με την γνωστή συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2023. Επειδή το αναγνωρίζουμε αυτό, με αφορμή το 1ο Συνέδριο μας θέλουμε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη με τόλμη και αυτοκριτική διάθεση. Να βάλουμε το δάχτυλο «επί τω τύπω των ήλων» και να δούμε τί δεν πήγε καλά τα προηγούμενα χρόνια και η κοινωνία πλέον δεν μας εμπιστεύεται. Αλλιώς δεν πρόκειται να πείσουμε την κοινωνία ότι υπάρχει εναλλακτικό δρόμος.

Αυτό είναι αποτέλεσμα της κρίσης της Αριστεράς αφενός αλλά και του γεγονότος ότι η κοινωνία βγαίνει από μία δεκαετία πολύ ταραγμένη αφετέρου. Τα μνημόνια, ξέρετε, εκτός από οικονομικό και κοινωνικό πρότζεκτ, ήταν και ιδεολογικό πρότζεκτ. Κατάφερε αυτό το πρότζεκτ-και με τη συναίνεση της Αριστεράς σ’ αυτό- να μετασχηματίσει τις συνειδήσεις των πολιτών και να δημιουργήσει την εντύπωση ότι αν ζητάς πράγματα και κινητοποιείσαι, προκαλείς κρίσεις όπως αυτές των Μνημονίων. Είναι μία ανάγνωση της πραγματικότητας που κατίσχυσε. Αρα σήμερα ο Μητσοτάκης έρχεται με σύνθημα στις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις το “σταθερά”. Γιατί; Διότι καταλαβαίνει ότι ο κόσμος, μέσα από όλα αυτήν την περιπέτεια που έζησε στη δεκαετία της κρίσης, αυτό που θέλει είναι ένα σταθερό τιμονιέρη. Ακόμα και αν τα νερά είναι ρηχά και βαλτώδη γύρω-γύρω. Ακόμα και αν υπάρχει βούρκος παντού.

Υπάρχουν, έχουμε την αίσθηση, δύο βασικοί προβληματισμοί εξ’ αριστερών για το εγχείρημα της Νέας Αριστεράς. Πρώτον ότι το νέο σχήμα είναι ελιτίστικο, δεύτερον ότι προσπαθείτε να συγκροτήσετε κάτι νέο με ένα παλιό πολιτικό προσωπικό που κάποιοι χαρακτηρίζουν φθαρμένο. Τι απαντάτε; Εχουν βάση όλα αυτά;

Απασχολούν τις συζητήσεις μας στη Νέα Αριστερά αυτά που μόλις ανέφερες. Απασχόλησαν και το κείμενο των Θέσεων. Κανείς δεν προσποιείται ότι η Νέα Αριστερά προέρχεται από πολιτική παρθενογένεση. Ξέρουμε πολύ καλά ποιοι είμαστε όλοι εμείς που συγκροτήσαμε αυτό το νέο σχήμα και προφανώς αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες στο να δείξουμε ότι είμαστε κάτι νέο και διαφορετικό.

Για μένα το πιο μεγάλο στοίχημα της Νέας Αριστεράς είναι να μπορέσει να συγκροτήσει μία νέα πολιτική ταυτότητα. Δεν ψάχνουμε τον καλό ΣΥΡΙΖΑ του 2010-2015, για παράδειγμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν προϊόν άλλης ιστορικής εποχής, με ομοιότητες και διαφορές σε σχέση με το σήμερα. Αν προσπαθήσει κάποιος σήμερα να κοπιάρει πρακτικές του παρελθόντος, θα φτιάξει πολιτικά κακέκτυπα τα οποία δεν πρόκειται να αποδώσουν.

Επομένως χρειαζόμαστε μία νέα πολιτική ταυτότητα που θα ενσωματώσει όλες τις νέες εμπειρίες που έχουμε αποκτήσει από το σύνολο του προηγούμενου ιστορικού χρόνου. Η Νέα Αριστερά έχει μπροστά της μία μεγάλη πρόκληση. Πρέπει να μπορέσει να συγκεράσει τη μαγιά της κυβερνητικής θητείας αλλά και της μακράς ιστορίας της ανανεωτικής ριζοσπαστικής αριστεράς, έχοντας πάντα κατά νου ότι οι τωρινές κοινωνικές συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές.

Αυτή η νέα πολιτική ταυτότητα πρέπει να συνδυάζει την μαχητικότητα της Αριστεράς στην Βουλή, στα κινήματα και την κοινωνία, τον προγραμματικό λόγο πάνω σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τους πολίτες, αλλά και ένα ύφος, ήθος και ρητορική που θα συγκροτούν ένα παράδειγμα πολιτικής. Και φυσικά και νέα πρόσωπα, που δεν προέρχονται από τις προηγούμενες ιστορικές περιόδους του ΣΥΡΙΖΑ και είναι διατεθειμένα να συμβάλλουν στο εγχείρημα με όρους αγωνίας και ελπίδας για το μέλλον και όχι με αναπόληση του παρελθόντος.

Η δημοσκοπική πραγματικότητα, που δεν είναι ευχάριστη για σας, σάς πιέζει, σας άγχει για το μέλλον;

Σίγουρα. Λαμβάνουμε υπόψιν τις μετρήσεις, και τις θετικές και τις αρνητικές. Διαβάζω πολλές φορές ότι το σχήμα μας έχει φτάσει στα όριά του. Κατά τη δική μου άποψη αυτό δεν ισχύει. Ενα από τα βασικά πράγματα που συνομολογούμε τώρα, και ενόψει του συνεδρίου, είναι ότι από τη δική μας την πλευρά η προσαρμογή στα δεδομένα ενός κόμματος που δεν έχει ως άμεσο στόχο την κυβέρνηση δεν ήταν η ταχύτερη δυνατή.

Αυτό μάς δυσκόλεψε ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε συνάψεις με συγκεκριμένα πολιτικά ακροατήρια τα οποία θα μπορούσαμε να εκφράσουμε καλύτερα από ότι οι άλλοι. Το πολιτικό κενό που υπάρχει από την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο της Αριστεράς είναι τεράστιο. Άνθρωποι που εμπνεύστηκαν από την Αριστερά, κινητοποιήθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια και μέσα από αυτό έβαλαν την πολιτική στη ζωή τους σήμερα στέκονται αμήχανοι, απογοητευμένοι και στρέφουν την πλάτη τους στην πολιτική θεωρώντας την ως ένα παίγνιο αλλαγής ρόλων. Η Νέα Αριστερά δεν έχει καταφέρει ακόμα να τους συνομιλήσει και δεν θα μας περιμένουν για καιρό.

Επίσης, η κρίση που υπάρχει στον ΣΥΡΙΖΑ δυστυχώς τραβάει και μας προς τα κάτω. Ο κόσμος ακόμα μας ταυτίζει, μας θεωρεί κομμάτι αυτή της κρίσης που σοβεί σήμερα στο χώρο. Αν θέλουμε να θεραπεύσουμε τις αιτίες των προβλημάτων που μας κρατάνε χαμηλά, πρέπει να στοχεύσουμε στην κοινωνία, να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στα δίκαια λαϊκά αιτήματα και στη διογκούμενη λαϊκή οργή απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη με έναν λόγο και μία ρητορική που από τη μία θα δημιουργούν τις επιθυμητές συνάψεις με ευρύτερα κοινωνικά ακροατήρια και από την άλλη θα δίνει πραγματικές απαντήσεις στα προβλήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Επιπλέον, η Νέα Αριστερά πρέπει να ανοίξει και να γίνει ένα κόμμα το οποίο, κρατώντας προφανώς την ιστορική του παράδοση, θα φιλοξενήσει στους κόλπους του πρόσωπα που μπήκαν στην πολιτική σε επόμενο χρόνο. Αυτά τα πρόσωπα πρέπει να αναλαμβάνουν και ρόλους για να αρχίσει να διαμορφώνεται και μία νέα πολιτική κουλτούρα.

Eίναι ρεαλιστική η πιθανότητα μίας συνεργασίας με το ΜέΡΑ 25 όπως ακούγεται εσχάτως;

Η Νέα Αριστερά πιστεύει βαθιά ότι απαιτείται η συγκρότηση πολιτικών και κοινωνικών μετώπων απέναντι στην πολιτική της κυβέρνησης της Δεξιάς του Κ. Μητσοτάκη. Τα μέτωπα αυτά πρέπει να έχουν ως βάση προγραμματικές συγκλίσεις. Για να έχουν νόημα αυτά τα μέτωπα, προϋπόθεση είναι η ενίσχυση της Αριστεράς και των κοινωνικών αγώνων. Ειδάλλως, μπαίνουμε σε ολισθηρές ατραπούς ανακύκλωσης σεναρίων για μία κεντροαριστερά που απλά θέλει να βάλει δικό της Πρωθυπουργό στην θέση του Κ. Μητσοτάκη, που μπορεί να μην κάνει υποκλοπές, αλλά δεν θα αμφισβητεί τους βασικούς πυλώνες της πολιτικής του.

Για ένα κόμμα όπως η Νέα Αριστερά που θέλει να αντιπαλέψει την ηγεμονία της Δεξιάς και θέτει ζήτημα συγκρότησης τέτοιων μετώπων, η απεύθυνση προφανώς αφορά τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς.

Προφανώς, οι συνθήκες δεν είναι εύκολες. Από την πλευρά του ΜέΡΑ25, όπως διαμορφώνονται σήμερα, με στατικούς όρους, οι δημόσιες τοποθετήσεις βλέπω ότι υπάρχει μία πολεμική με αναφορά στα γεγονότα του 2015. Αν πραγματικά επιθυμούν να συζητήσουμε για εκείνη την περίοδο, να τα συζητήσουμε όλα. Ποιο, ας πούμε, από το 70% του Μνημονίου, της πέμπτης αξιολόγησης, ήταν καλό, όπως ισχυριζόταν τότε το Υπουργείο Οικονομικών; Ποια ήταν η άποψη τότε του Υπουργείου Οικονομικών για το πόσο σημαντική είναι η μάχη για τα εργασιακά; Ποια ήταν η άποψή του για τις ιδιωτικοποιήσεις εταιριών δημόσιων υποδομών, όπως ο ΟΣΕ; Θα ήταν μία αντιπαράθεση που θα την κάναμε αν θέλαμε να είμαστε πικρόχολοι και να εγκλωβιστούμε έτσι σε μία μάχη ανακοινώσεων, αλλά θα κατέληγε σε μία ατέρμονη πολεμική και σε μία αυτοαναφορική προσπάθεια δικαιώσης. Δεν πρέπει να γίνονται έτσι αυτές οι συζητήσεις.

Εχουμε προχωρήσει, έχουμε βγάλει όλοι τα διδάγματά μας και καλούμαστε σήμερα εν έτει 2024, σε μία κατάσταση κρίσης της Αριστεράς, να απαντήσουμε στις προκλήσεις του παρόντος. Ας σταθούμε όλοι και όλες στο ύψος των περιστάσεων.