Το ΕΣΥ στη νέα εποχή: Πώς προχωρά ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Υγείας

Με τη σταδιακή εφαρμογή νέων ηλεκτρονικών συστημάτων και ψηφιακών εργαλείων στα νοσοκομεία και με περισσότερες από 1,2 δις σελίδες δημόσιων αρχείων να ψηφιοποιούνται με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, εξελίσσεται ψηφιακά το ΕΣΥ.

Τα νέα ηλεκτρονικά συστήματα, τα οποία υποστηρίζουν την αποθήκευση, διαχείριση και την κοινή χρήση ιατρικών δεδομένων με απόλυτη ασφάλεια, όπως υπόσχονται οι αρμόδιοι, και με τήρηση των κανόνων προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αναμένεται, μεταξύ άλλων, να καταργήσουν τα έντυπα αποτελέσματα εξετάσεων και τις δια ζώσης διαγνώσεις στο ΕΣΥ.

Η ψηφιακή μετάβαση έχει ξεκινήσει σταδιακά εδώ και πάνω από ένα χρόνο.

Νοσοκομεία της 3ης και 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας που εντάχθηκαν πρώτα στο νέο αυτό μοντέλο, χρησιμοποιούν ήδη συστήματα και νέες τεχνολογίες για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα έχουν διασυνδεθεί ψηφιακά και με τον ΕΟΠΥΥ.

Οι διαδικασίες χρηματοδοτούνται με περισσότερα από 344 εκατ. ευρώ (ηλεκτρονικός φάκελος, τηλεϊατρική, ψηφιοποίηση ΕΟΠΥΥ, κ.α.) από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Αναμένεται μάλιστα να προσφέρουν σημαντική ώθηση στην κατεύθυνση της σωστότερης διαχείριση των πόρων, στην αποφυγή φαινομένων υπερσυνταγογράφησης και κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος, με τελικό αποδέκτη τον ίδιο τον ασθενή και τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η ψηφιοποίηση, θα φέρει υποχώρηση της ανάγκης για έντυπα αρχεία, θα μειώσει τη γραφειοκρατία και τα κόστη, ενώ παράλληλα θα αυξήσει την αποδοτικότητα και την ακρίβεια των υπηρεσιών υγείας.

Η ψηφιοποιήση του ΕΣΥ και ο ρόλος των DRGs

Μια από τις βασικές καινοτομίες που εισάγει η ψηφιοποίηση του ΕΣΥ είναι η εφαρμογή του συστήματος κοστολόγησης και καταγραφής περιστατικών, γνωστό ως σύστημα Διαγνωστικά Ομοιογενών Ομάδων – Diagnosis Related Groups (DRGs).

Το σύστημα αυτό προσφέρει τη δυνατότητα στον ΕΟΠΥΥ να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο ιατρικές πράξεις και νοσηλείες, διασφαλίζοντας την ορθή αποζημίωση των νοσοκομείων με βάση το έργο που παράγουν.

Ένα από τα πρώτα νοσοκομεία που εισήλθε σε αυτήν τη νέα «ψηφιακή πραγματικότητα» είναι το Γενικό Νοσοκομείο Νάουσας, στο οποίο οι γιατροί καταγράφουν ηλεκτρονικά κάθε βήμα τους, προσφέροντας αυξημένη διαφάνεια και άμεση επικοινωνία με τα ηλεκτρονικά συστήματα του ΕΟΠΥΥ.

Ταυτόχρονα, η γενικότερη διασύνδεση των νοσοκομείων με το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (ΚΕΤΕΚΝΥ) επιτρέπει τη συγκέντρωση δεδομένων για την ιατρική, λειτουργική και οικονομική λειτουργία των νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Τα δεδομένα αυτά παρέχουν στη συνέχεια αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για τη θνησιμότητα, τη νοσηρότητα και την οικονομική βιωσιμότητα των νοσοκομείων, ενώ παράλληλα αποκαλύπτουν και τις παθογένειες στη διαχείριση των πόρων καθιστώντας δυσχερέστερη την εξαπάτηση του συστήματος.

Τα παραπάνω συστήματα συλλογής και ανάλυσης δεδομένων αναμένεται να οδηγήσουν στη δημιουργία εξατομικευμένων προϋπολογισμών για τα νοσοκομεία έως το 2025.

Τα νοσοκομεία της 3ης και 7ης ΥΠΕ, στα οποία “τρέχει” πιλοτικά το πρόγραμμα έχουν ήδη βρεθεί στο στάδιο αυτό, ενώ το ΚΕΤΕΚΝΥ έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με στρατιωτικά νοσοκομεία και με ένα μεγάλο ποσοστό των ιδιωτικών κλινικών της χώρας, διευρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Ψηφιακοί φάκελοι υγείας

Με πόρους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε συνεργασία με τα υπουργεία Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Υγείας, Υποδομών και Μεταφορών, Δικαιοσύνης, Μετανάστευσης και Ασύλου και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, υλοποιούν τη Δράση «Ψηφιοποίηση των Αρχείων του Κράτους». Με προϋπολογισμό 590 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, (πλέον 161 εκατ. ευρώ Φ.Π.Α. από εθνικούς πόρους), είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα ψηφιοποίησης αρχειακού υλικού, περισσότερων από 1,2 δις σελίδων και ενσωμάτωσής τους σε νέα ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα.

Πρόκειται για μια εμβληματική Δράση, η οποία θα βελτιώσει την εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων σε βασικούς τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, όπως η Δικαιοσύνη, η Υγεία, το Κτηματολόγιο, οι πολεοδομίες, η μετανάστευση και το άσυλο κ.α.. Η πρόσβαση στα ψηφιοποιημένα αρχεία θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και τη ταχύτητα των δημόσιων υπηρεσιών, μειώνοντας την έγχαρτη και ψηφιακή γραφειοκρατία. Επιπλέον, θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση κόστους και πόρων και θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τη διαχείριση των υποθέσεων.

Η δράση απαρτίζεται από 8 διακριτά υποέργα ψηφιοποίησης αρχείων:

• Ψηφιοποίηση Αρχείων Δεδομένων του Υπουργείου Δικαιοσύνης με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας ΜΑΕ (ΚτΠ ΜΑΕ), σε 368 Δικαστήρια και Εισαγγελίες, 300 εκατ. σελίδες αρχείων, με προϋπολογισμό 78 εκατ. ευρώ
• Ψηφιοποίηση Αρχείων του Δημόσιου Συστήματος Υγείας με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας ΜΑΕ (ΚτΠ ΜΑΕ), σε 127 Νοσοκομεία, 190 εκατ. σελίδες φακέλων νοσηλείας, με προϋπολογισμό 95 εκατ. ευρώ
• Ψηφιοποίηση και Ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος για τη διαχείριση, διατήρηση, διάθεση και ανάδειξη των αρχείων που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας ΜΑΕ (ΚτΠ ΜΑΕ), 55 εκατ. σελίδες ιστορικών, διοικητικών και πολιτιστικών αρχείων του Κράτους, με προϋπολογισμό 24 εκατ. ευρώ
• Ψηφιοποίηση των αρχείων του συστήματος Μετανάστευσης και Ασύλου -Εκσυγχρονισμός συστήματος διαχείρισης φακέλων Πολιτών Τρίτων Χωρών, 80 εκατ. σελίδες, με προϋπολογισμό 22 εκατ. ευρώ
• Σχεδιασμός, υλοποίηση και θέση σε λειτουργία Ολοκληρωμένου Γεωγραφικού Πληροφοριακού Συστήματος Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη Απαλλοτριώσεων και Διεκδικήσεων της χώρας – e-apallotriosis, 4 εκατ. Σελίδες, με προϋπολογισμό 19 εκατ. ευρώ
• Ψηφιοποίηση Αρχείων Πολεοδομικής Πληροφορίας με φορέα υλοποίησης το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), σε 240 Πολεοδομικά Γραφεία, 3,5 εκατ. οικοδομικές άδειες που περιλαμβάνουν 44 εκατ. σχέδια και ενσωμάτωση τους στον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη, με προϋπολογισμό 112 εκατ. ευρώ
• Ψηφιοποίηση Αρχείου Υποθηκοφυλακείων για το Εθνικό Κτηματολόγιο, σε 390 Υποθηκοφυλακεία, 600 εκατ. σελίδες τίτλων ιδιοκτησίας και εγγράφων, με προϋπολογισμό 198 εκατ. ευρώ. Επιπλέον περιλαμβάνεται υποέργο με στόχο τις Βελτιωμένες Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Κτηματολογίου. Αφορά ένα σύνολο δράσεων για την αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών του Ελληνικού Κτηματολογίου με προϋπολογισμό 12 εκατ. ευρώ
• Ψηφιοποίηση Αρχείου Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Υ.ΝΑ.Ν.Π) με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας ΜΑΕ (ΚτΠ ΜΑΕ) – Εκσυγχρονισμός ναυτιλιακών διαδικασιών και υπηρεσιών, 7 εκατ. σελίδες αρχείων, με προϋπολογισμό 4 εκατ. ευρώ

Επίσης, μέσω της Δράσης χρηματοδοτούνται και τα ακόλουθα 2 υποστηρικτικά έργα:

• Ασφαλής αποθήκευση φυσικών αρχείων του δημόσιου και «ευρύτερου» δημόσιου τομέα με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας ΜΑΕ (ΚτΠ ΜΑΕ), – Στόχος η ασφαλής και αποτελεσματική διαχείριση (π.χ. μεταφορά, καταγραφή, αρχειοθέτηση, ασφαλή φύλαξη) αρχείων των δημόσιων φορέων, 1,4 εκατ. file-boxes, με προϋπολογισμό 32 εκατ. ευρώ
• Υπηρεσία Προγραμματισμού Δορυφορικών Αποστολών Παρατήρησης Γης του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ) – Ολοκληρωμένο σύστημα πρόσβασης σε δορυφορικά δεδομένα παρατήρησης της Γης και υποστήριξης διάφορων εφαρμογών του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, με προϋπολογισμό 2,6 εκατ. ευρώ

Τηλεδιαγνώσεις και απομακρυσμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας

Παράλληλα με το σύστημα DRG, προ των πυλών βρίσκεται η επέκταση των online διαγνώσεων ακτινολογικών εξετάσεων, που αναμένεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο διάγνωσης στα δημόσια νοσοκομεία.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία, η εφαρμογή της διάγνωσης εξ αποστάσεως για απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να επιταχύνει σημαντικά τις διαγνωστικές διαδικασίες επιτρέποντας στους ακτινολόγους να αναλύουν τις εξετάσεις χωρίς φυσική παρουσία στο νοσοκομείο.

Αυτή η δυνατότητα θα μειώσει τις αναμονές των ασθενών για αποτελέσματα, ειδικά στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, όπου η καθυστέρηση στη διάγνωση συχνά επιβαρύνει την κατάσταση τους.

Η επέκταση των τηλε-διαγνώσεων, επίσης, μπορεί να ενισχύσει την ποιότητα των υπηρεσιών στα περιφερειακά νοσοκομεία, όπου συχνά παρατηρείται έλλειψη ειδικού προσωπικού.

Για παράδειγμα, ήδη εξετάσεις από τα νοσοκομεία της Κέρκυρας και της Νάουσας αποστέλλονται για διάγνωση σε ιδιωτικές κλινικές ή σε νοσοκομεία σε άλλες πόλεις.

Δυσκολίες στην ψηφιοποίηση των αρχείων ασθενών και την εκπαίδευση

Η ψηφιακή μετάβαση των νοσοκομείων, ωστόσο, δεν είναι απαλλαγμένη προκλήσεις. “Πονοκέφαλο” για το Υπουργείο Υγείας αποτελεί η ψηφιοποίηση χιλιάδων αρχείων και έγχαρτων φακέλων με εξετάσεις, που βρίσκονται στοιβαγμένοι στα υπόγεια νοσοκομείων και αναμένεται να αποτελέσουν τη “βάση δεδομένων” των Ατομικών Ηλεκτρονικών Φακέλων Υγείας (ΑΗΦΥ).

Επίσης, δυσκολίες αντιμετωπίζει και η ανάγκη συνεχούς εκπαίδευσης και προσαρμογής των γιατρών και διοικητικών υπαλλήλων στα νέα δεδομένα, καθώς η εκπαίδευση αυτή δεν είναι πάντα εύκολα διαθέσιμη.

Παράλληλα, η αυξημένη διαφάνεια που προσφέρει το νέο σύστημα θα φέρει στην επιφάνεια ανεπάρκειες στη λειτουργία των νοσοκομείων, τις οποίες το Υπουργείο Υγείας θα πρέπει να αντιμετωπίσει ως «κρίσεις». Μια πρόγευση λάβαμε πρόσφατα με τα «σκάνδαλα» που βλέπουν το τελευταίο καιρό το φως της δημοσιότητας, αναφορικά με την πλασματική συνταγογράφηση, αλλά και άλλες περιπτώσεις που ακόμα δεν έχουν γίνει γνωστές.

Είναι χαρακτηριστικό πως το τελευταίο διάστημα απασχολούν το Υπουργείο Υγείας οι περιπτώσεις περιφερειακών νοσοκομείων που εμφανίζουν δεδομένα για υψηλότερη κατανάλωση ακριβών φαρμάκων από μεγάλα ογκολογικά κέντρα των Αθηνών.

Με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης όλων των νοσοκομείων, πάντως, οι ασθενείς θα έχουν συνολικά πρόσβαση σε ταχύτερες, ποιοτικότερες και πιο εξατομικευμένες υπηρεσίες, ενώ το ΕΣΥ θα μπορεί να αποκριθεί με μεγαλύτερη ευελιξία στις υγειονομικές προκλήσεις που ανακύπτουν.