Το αυτοσχέδιο νοσοκομείο του Πολυτεχνείου

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973, αποτελεί ένα ορόσημο στην ελληνική ιστορία, ένα σημείο αναφοράς, μία τομή στην ωρίμανση της λαϊκής συνείδησης, ένας ιστορικός σταθμός που αναδεικνύει το πνεύμα της αντίστασης του λαού μας.

Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14/11/1973 όταν οι φοιτητές κατέλαβαν το Πολυτεχνείο διαμαρτυρόμενοι ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών, η οποία είχε επιβληθεί στις 21 Απριλίου του 1967.

Το ιστορικό. Η χούντα είχε καταργήσει όλα τα πολιτικά δικαιώματα, τα κόμματα, φυλάκιζε, εξόριζε και βασάνιζε τους πολιτικούς της αντιπάλους. Ήδη από τον Φεβρουάριο του 1973 οι φοιτητές είχαν αποφασίσει αποχή από τα μαθήματά τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας. 4 χιλιάδες φοιτητές κατέλαβαν τη Νομική Σχολή Αθηνών με αφορμή έναν νόμο που κατέβασε η χούντα και με τον οποίο μπορούσε να ανακαλεί όποτε ήθελε τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών. Αυτό το νομοθετικό διάταγμα είχε σκοπό να εκφοβίσει τους φοιτητές και να κάμψει το φρόνημά τους.

Η κατάληψη του Πολυτεχνείου. Την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου οι φοιτητές συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο* και πραγματοποιούν συνελεύσεις. Κύριο αίτημα της κατάληψης ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατίας.**

Ο ραδιοφωνικός σταθμός. Την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 1973 αποφάσισαν να επικοινωνήσουν με τον λαό της Αθήνας και να κοινωνήσουν τα αιτήματά τους με τον μοναδικό τρόπο που υπήρχε εκείνη την εποχή, το ραδιόφωνο. Έστησαν, λοιπόν, έναν ραδιοφωνικό σταθμό στους 1.015 χιλιοκύκλους. Ο σταθμός ήταν πολύ ισχυρός και εξέπεμπε σε όλη την Αττική. Οι φοιτητές μέσω του αυτοσχέδιου ραδιοφωνικού τους σταθμού, καλούσαν τους πολίτες να ενωθούν στον αγώνα τους για ελευθερία, δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα.

Είναι παγκοίνως γνωστή η φράση «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο» που αναμετάδιδαν. Ανάμεσα σε όσα γνωστοποιούσαν, ζητούσαν και βοήθεια από γιατρούς, ζητούσαν φάρμακα και παράλληλα ενημέρωναν για τις επιθέσεις της αστυνομίας και τους τραυματίες. Οι φοιτητές καλούσαν ασθενοφόρα. Ένας γιατρός σε ένα πρόχειρο ιατρείο δεν μπορεί να σώσει τη ζωή ενός νεαρού που τον είχαν πυροβολήσει στο πόδι και αυτό κρεμόταν, ούτε άλλου νεαρού που είχε φάει σφαίρα στην καρωτίδα, πιθανόν από τους ελεύθερους σκοπευτές στην Τοσίτσα.

Τα ασθενοφόρα μετέφεραν, συνεχώς, τραυματίες και ήταν πρωτόγνωρη η αλληλεγγύη με χιλιάδες κόσμου να διαδηλώνουν στους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο.
Οι αστυνομικοί και οι ελεύθεροι σκοπευτές έριχναν πραγματικά πυρά και είχαν βαρύ οπλισμό.

Το πρόχειρο νοσοκομείο. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου εξελίχθηκε σε μία αιματηρή σύγκρουση, σε στυγνές επιθέσεις του δικτατορικού καθεστώτος με πολλούς τραυματίες και νεκρούς. Οι φοιτητές αυτοργανώθηκαν και από την πρώτη ημέρα της κατάληψης του Πολυτεχνείου έστησαν ένα πρόχειρο ιατρείο στον 1ο όροφο της Αρχιτεκτονικής Σχολής, στη γωνιακή αίθουσα που έβλεπε προς Τοσίτσα και Πατησίων.

Σύμφωνα με τον Λεωνίδα Καλλιβρετάκη υπεύθυνος του ιατρείου ήταν ο Γιώργος Παυλάκης, 23 ετών, φοιτητής της Ιατρικής. Η αίθουσα δεν είχε τις προδιαγραφές ενός ιατρείου πόσο μάλλον ενός χειρουργείου ή νοσοκομείου, τα τραπέζια και τα θρανία χρησίμευαν για να ξαπλώσουν οι τραυματίες. Παράλληλα, διαμόρφωσαν, πρόχειρα, έναν χώρο για πιο σοβαρά περιστατικά που θα χρειάζονταν χειρουργείο.

Όσο περνούσαν οι ώρες και οι συνθήκες γίνονταν πιο σκληρές, οι φοιτητές διαμόρφωσαν και έναν χώρο Πρώτων Βοηθειών εκεί που ήταν η Σχολή Καλών Τεχνών, κοντά στα γεγονότα, προς την Πατησίων. Έπρεπε να αντιμετωπιστούν επεισόδια όπου τα δακρυγόνα προκαλούσαν πόνο στα μάτια, δύσπνοια, λιποθυμίες.

Η εποχή της χούντας των συνταγματαρχών αντιμετωπίστηκε με ισχυρούς δεσμούς αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Έτσι δεν φάνταζε καθόλου παράξενο, παρά τους κινδύνους, που εμφανίστηκαν εθελοντές γιατροί και φοιτητές ιατρικής. Κατέφτασαν ορθοπεδικοί, χειρουργοί και άλλες ειδικότητες.

Μέσα στον τόσο κόσμο που βρισκόταν στο Πολυτεχνείο, όπως αναφέρει ο Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, «είχε διεισδύσει φορώντας λευκή μπλούζα, υποκρινόμενος τον γιατρό» ο πράκτορας της ΚΥΠ Δημήτρης Πίμπας.

Στο Πολυτεχνείο μετέφεραν ήδη νεκρούς αλλά και τραυματίες από πυροβολισμούς για τις πρώτες βοήθειες, συνέρρεαν άνθρωποι που βρίσκονταν εκτός Πολυτεχνείου. Αρκετοί από αυτούς πέθαναν.

Κατέφθαναν νεαρά παιδιά λιπόθυμα, είτε γιατί είχαν συμπιεστεί από το μεγάλο πλήθος στους δρόμους της Αθήνας, είτε γιατί από την μεγάλη τους έξαρση ξεχνούσαν να φάνε και όπως ήταν εξαντλημένα λιποθυμούσαν.

Άρχισαν όμως να καταφθάνουν και άνθρωποι μέσα στα αίματα, με ανοιγμένα κεφάλια από τις επιθέσεις της αστυνομίας στους διαδηλωτές των Χαυτείων και της Πατησίων.

Αποπνικτική ατμόσφαιρα από τα δακρυγόνα, αίματα παντού, αναμμένες φωτιές, δημιουργούσαν μία εκρηκτική ατμόσφαιρα ενός λαού που πλέον δεν έκανε πίσω, με όποιο κόστος, αποφασισμένου να αντιμετωπίσει το δικτατορικό καθεστώς.

Όταν το τανκ έριξε την πόρτα του Πολυτεχνείου και όρμησαν μέσα στρατιώτες και αστυνομικοί, μερικοί από αυτούς μπήκαν στο πρόχειρο ιατρείο. Όρμησαν στους βαριά τραυματίες και έσπασαν τους ορούς, κατέστρεψαν τα φάρμακα και χτυπούσαν όποιον έβλεπαν μπροστά τους, ακόμη και τραυματίες πάνω στα φορεία.

Σάββατο ξημερώματα δεν υπήρχε κανένας μέσα στο Πολυτεχνείο, οι τελευταίοι που έφυγαν ήταν οι φοιτητές της Ιατρικής μέχρι να μπορέσουν να φύγουν και οι τελευταίοι τραυματίες.

Και το Πολυτεχνείο έστεκε εκεί έρημο, με την πεσμένη του πόρτα, σμπαραλιασμένη από το τανκ, τη μυρωδιά του καμένου ξύλου, τα αίματα, και τις ψυχές των νεκρών δολοφονημένων παιδιών που ζητούσαν δικαίωση!

* Ταυτόχρονα οι φοιτητές είχαν ξεσηκωθεί στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα.

** Πλήρης περιγραφή των γεγονότων θα γίνει στο επόμενο άρθρο.

ΠΗΓΗ

Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, Το «Γενικό Ιατρείο» του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973). 40 Χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, Ενθέματα, 17/11/2013, αρ. φύλλου 759