Μιχάλης Γκανάς – 10 τραγούδια που αγαπήσαμε μέσα από τους στίχους του

Ο Μιχάλης Γκανάς, ένας από τους πιο σπουδαίους ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας, απεβίωσε την Τρίτη 12 Νοεμβρίου σε ηλικία 80 ετών. Με την ξεχωριστή του ματιά και τη βαθιά του αίσθηση της ελληνικής παράδοσης, ο Γκανάς κατάφερε να αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στην ποίηση, ενώ πολλά από τα ποιητικά του πονήματα έγιναν τραγούδια στα χέρια μεγάλων συνθετών και «ζωντάνεψαν» με τις ερμηνείες διάσημων καλλιτεχνών, σημαδεύοντας γενιές ακροατών.

Ποιητής από τους ωριμότερους της γενιάς του, ακολουθώντας τη γραμμή του Νίκου Γκάτσου και του Μάνου Ελευθερίου, έφερε στα τραγούδια του έναν αυθεντικό αέρα ποίησης. Όλοι οι στίχοι του Μιχάλη Γκανά περιλαμβάνονται στο ομώνυμο βιβλίο των εκδόσεων Μελάνι με την ιδιόχειρη υπογραφή του. Στίχοι τραγουδιών που γράφτηκαν στο διάστημα μιας εικοσαετίας σχεδόν (1983-2001), μελοποιήθηκαν από σημαντικούς συνθέτες και ερμηνεύτηκαν από σπουδαίες φωνές.

Στο βιβλίο «Στίχοι: Μιχάλης Γκανάς» τα λέει όλα μέσα από τους στίχους του, γράφοντας την αφιέρωση «στον κόσμο του ελληνικού τραγουδιού, οφειλέτης». Η γραφή του ξεχώριζε για τη βαθιά ανθρωπιά, τη νοσταλγία και την ένταση των εικόνων του, που κατάφερναν να αγγίξουν απευθείας την ψυχή… ειδικά όταν γίνονταν τραγούδια.

Μιχάλης Γκανάς – Στίχοι βγαλμένοι από τη ζωή

Ποιητής της γενιάς, που βγήκε από τις στάχτες του Εμφυλίου Πολέμου, γεννήθηκε στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας το 1944 και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε ως βιβλιοπώλης, ως επιμελητής τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών και ως κειμενογράφος. Αλλά η μεγάλη του αγάπη ήταν η ποίηση, αφού όπως έλεγε ήταν βγαλμένη από την καθημερινότητα και εκείνος έγραφε όπως ανάσαινε, όπως ζούσε! 

Ο Μιχάλης Γκανάς συνεργάστηκε με σημαντικούς Έλληνες συνθέτες και είχε τη χαρά να ακούσει τα τραγούδια του από σπουδαίες φωνές. Μερικά τραγούδια του έγιναν ευρύτερα γνωστά, όπως: «Στο Σουμιτζού κάποια βραδιά», «Μικρός Τιτανικός», «Τα κορμιά και τα μαχαίρια», «Του πόθου τ’ αγρίμι», «Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια», «Καράβια στη στεριά», «Κι αν σε θέλω», «Για των ματιών σου το χρώμα».

Εκτός από τα δισκογραφημένα τραγούδια του υπάρχουν και αρκετά ανέκδοτα, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στα χέρια ή στα συρτάρια συνθετών. Όλα μαζί, σύμφωνα με τα όσα διαβάζουμε στην περιγραφή του βιβλίου αφιερωμένου στους στίχους του, φτάνουν τον σημαδιακό αριθμό των 111 τραγουδιών.

Σε τηλεοπτική του συνέντευξη (Στα Άκρα) είχε πει για τη στιχουργική και την ποίηση: 

“Στο τραγούδι γράφω πιο απλά γιατί δεν μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος ‘τι θέλει να πει ο ποιητής’. Όχι απλοϊκά. Δεν είναι απλοϊκοί οι στίχοι του Γκάτσου … όταν γράφω στίχους έχω πάντα αυτή την έγνοια – γιατί οι στίχοι πρέπει να είναι ευθύβολοι, δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω…να το ξαναδιαβάσεις – ενώ οι αναγνώστες της ποίησης είναι πιο προπονημένοι, ξέρω ότι μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τον λόγο. Σαν στρατευμένη τέχνη θα το έβλεπα το τραγούδι. […]

Η ποίηση έχει τη δική της μουσική, είναι ένα τέλειο έργο, είναι ένα αβγό που έχει μέσα τα πάντα. Αλλά τι να πεις όταν ο Μίκης Θεοδωράκης παίρνει μια μπαλάντα του Αναγνωστάκη -σε ελεύθερο στίχο – και την κάνει ένα συγκλονιστικό τραγούδι; Το τραγούδι έχει την ευλογία να ταξιδεύει, πάει παντού. Η ποίηση είναι μία κρύπτη.“

10 τραγούδια του που έχουμε όλοι σιγοτραγουδήσει

Ο πρώτος δίσκος του ήταν το 1983, “Το πρώτο βράδυ στην Αθήνα” με τον Νίκο Ξυδάκη.

Αλλά ας δούμε 10 τραγούδια που έχουμε όλοι αγαπήσει και που οι στίχοι τους είναι δικοί του.

Κι αν σε θέλω – Γιώργος Νταλάρας

Λευκό μου γιασεμί – Πασπαλά Έλλη

Του Πόθου Τ’ Αγρίμι – Ελευθερία Αρβανιτάκη

Μικρός Τιτανικός – Λαυρέντης Μαχαιρίτσας

Ασίκικο Πουλάκη – Βασίλης Λέκκας

Στο Σου Μι Τζου κάποια βραδιά – Ξυδάκης-Γλυκερία-Λιδάκης

Να δεις τι σου ‘χω για μετά – Λαυρέντης Μαχαιρίτσας Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Καράβια Στη Στεριά – Γιώργος Νταλάρας

Αυτοί παιδί μου δεν – Μιχάλης και Παντελής Καλογεράκης

Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια – Γεράσιμος Ανδρεάτος

 

Ο Μιχάλης Γκανάς τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο ποίησης για το έργο του, Παραλογή, ενώ το 2011 βραβεύτηκα για το σύνολο του ποιητικού του έργου από την Ακαδημία Αθηνών. Εξέδωσε αρκετές ποιητικές συλλογές όπως: “Ακάθιστος Δείπνος”, “Μαύρα Λιθάρια”, “Γυάλινα Γιάννενα”, ενώ έγραψε και πεζογραφία.