Το περίγραμμα της κυβέρνησης Τραμπ προμηνύει συμμαχίες και κινδύνους

Ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε την Τετάρτη (13/11) στον Λευκό Οίκο μετά από τέσσερα χρόνια. Αν και πρέπει να περιμένει μέχρι την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου 2025 για να αναλάβει επίσημα ξανά τα ηνία των ΗΠΑ, ο 78χρονος Ρεπουμπλικάνος νικητής των προεδρικών εκλογών της 5ης Νοεμβρίου συναντήθηκε σήμερα με τον απερχόμενο πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στο Οβάλ Γραφείο – κατόπιν πρόσκλησης του τελευταίου – για να συζητήσουν ζητήματα σχετικά με τη μεταβίβαση της εξουσίας. «Η πολιτική είναι σκληρή και, σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι καθόλου ωραία, αλλά σήμερα είναι μια καλή μέρα. Η μετάβαση θα είναι όσο πιο ομαλή γίνεται» δήλωσε με μια σχετική ασάφεια.

Η συνάντηση με τον Πρόεδρο Μπάιντεν, αν και επίσημη, δεν αναμένεται να επιφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα, καθώς οι δύο ηγέτες διαφωνούν σε σχεδόν όλα τα επίπεδα πολιτικής: Είναι γνωστό ότι ο Τραμπ σχεδιάζει, με την ανάληψη της προεδρίας του, να ανατρέψει κάθε επίτευγμα της κυβέρνησης Μπάιντεν, αρχίζοντας με εκτελεστικά διατάγματα και ακολουθώντας με νομοθετικές παρεμβάσεις, έχοντας πλέον τον έλεγχο και των δύο νομοθετικών σωμάτων του Κογκρέσου.

Από τη στιγμή της εκλογικής του νίκης επτά ημέρες πριν, έχει ήδη αρχίσει να σκιαγραφείται το “περίγραμμα” της νέας προεδρίας των ΗΠΑ: Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη ανακοινώσει τα πρόσωπα που αναμένεται να αναλάβουν επικεφαλής νευραλγικών θέσεων στη νέα σύνθεση της κυβέρνησής του, ενώ με δηλώσεις του στα ΜΜΕ και στα social έχει αναφερθεί στις προτεραιότητές του κατά την ανάληψη των καθηκόντων του. Πρόκειται για ένα ξεκάθαρο σχέδιο με ορίζοντα τετραετίας που με σημαία το δόγμα “Πρώτα η Αμερική” περιλαμβάνει πιθανώς την καταπολέμηση του πληθωρισμού μέσα από την ενίσχυση των βιομηχανιών ενέργειας και της παραγωγής τους, την επιβολή νέων δασμών στις εισαγωγές, την αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής καθώς και νέες πιέσεις προς το εξωτερικό, υποστηρίζοντας το Ισραήλ στην κρίση της Μέσης Ανατολής και διεκδικώντας από την Ουκρανία να δεχτεί μια γρήγορη συμφωνία με τη Ρωσία.

Προς αυτές τις κατευθύνσεις χρειάζεται – και επιβραβεύει – τα πιο έμπιστα στελέχη του…

Το περίγραμμα της κυβέρνησης Τραμπ

Ο νέος καλύτερος φίλος του Τραμπ και πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, Έλον Μασκ αναλαμβάνει τα ηνία ενός νέου υπουργείου, που συγκροτείται ειδικά για αυτόν: Το υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας θα έχει ως κύρια αποστολή να μειώσει δραστικά τη γραφειοκρατία, να περιορίσει τον κυβερνητικό προϋπολογισμό και να εξοικονομήσει πόρους τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Το τιμόνι του νέου υπουργείου θα κρατά μαζί του ο Βίβεκ Ραμασουάμι, ο οποίος όχι απλά συμμερίζεται τον στόχο της κατάργησης κρατικών υπηρεσιών (σ.σ.: έχει προτείνει την απόλυση του 75% των κρατικών υπαλλήλων.) αλλά έχει ταχθεί υπέρ του «λουκέτου» σε FBI, IRS (εφορία) και υπουργείο Παιδείας, καθώς τα κρίνει ως αναποτελεσματικοί…

Σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ, «Μαζί, αυτοί οι δύο θαυμάσιοι Αμερικανοί, θα ανοίξουν τον δρόμο προκειμένου η κυβέρνησή μου να εξαλείψει τη κυβερνητική γραφειοκρατία, να περιορίσει τους υπερβολικούς κρατικούς ελέγχους, να περικόψει τις άχρηστες δαπάνες και να αναδιαρθρώσει τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες».

Προσωπάρχης του Λευκού Οίκου αναλαμβάνει η Σούζι Γουάιλς, μια πολιτική λειτουργός «που δεν γνωρίζουν πολλοί, αλλά φοβούνται περισσότερο στις ΗΠΑ. Η επιρροή της στα πολιτικά δρώμενα είναι ξεκάθαρη, αλλά και αόρατη», έχει σχολιάσει ο λομπίστας Ρόνι Μπουκ. Ο Στίβεν Μίλερ, στενός σύμβουλος και συγγραφέας ομιλιών του Τραμπ από το 2015, είναι ο εκλεκτός για αναπληρωτής επικεφαλής του προσωπικού του Λευκού Οίκου για θέματα πολιτικής.

Ο Τραμπ επιβεβαίωσε ότι η  κυβερνήτης της νότιας Ντακότα Κρίστι Νόεμ προορίζεται για υπουργός εσωτερικής ασφαλείας. Για τη θέση νέου διευθυντή της CIA επέλεξε τον Τζον Ράτκλιφ, πρώην βουλευτή και εισαγγελικό λειτουργό και για μερικούς μήνες συντονιστή των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Νέος πρεσβευτής στο Ισραήλ θα είναι ο πρώην πάστορας  Μάικ Χάκαμπι.

Διαβασμένος σε θέματα του χαρτοφυλακίου του και ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος ανακοινώθηκε επισήμως σήμερα. Κατά τη θητεία του ως Γερουσιαστής, ο Ρούμπιο είχε επανειλημμένα ασχοληθεί με ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου, είχε επικρίνει σφοδρότατα την Τουρκία ως αυταρχικό καθεστώς, ενώ ζητάει σκληρή στάση κατά της Κίνας. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Μάικ Γουόλτς.

Ο Τόμας Χόμαν, εν ενεργεία διευθυντής της Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Επιβολής Τελωνείων στην πρώτη θητεία του Τραμπ επιστρέφει με ένα ακόμη πιο ευρύ χαρτοφυλάκιο, ως «τσάρος μετανάστευσης», όπως αναφέρει το BBC.

Μεγάλη έκπληξη προκαλεί η ανακοίνωση της πρόθεσης του Τραμπ να διορίσει υπουργό Αμυνας τον 44χρονο βετεράνο του πολέμου στο Ιράκ και παρουσιαστής του Fox News Πιτ Χέγκσεθ με στρατιωτικούς αξιωματούχους να εκφράζουν αμφιβολίες για την ικανότητα του να ηγηθεί σε ένα τόσο απαιτητικό και ζωτικής σημασίας ρόλο εν μέσω των πολέμων σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία.

Λίγα μόλις λεπτά μετά την ανακοίνωση για τον διορισμό του Χέγκσεθ, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και πρώην στρατιωτικοί άρχισαν να εκδηλώνουν σε δημοσιογράφους του CNN τις αντιδράσεις τους. “Αδιανόητο” είπε ένας. “Θα είναι εφιάλτης”, σχολίασε άλλος. Αυτά τα σχόλια δεν προέρχονται από κομματικά στελέχη, αλλά από ηγετικά στελέχη που έχουν υπηρετήσει τόσο υπό τον Τραμπ όσο και υπό τον Τζο Μπάιντεν. Όλοι περίμεναν πως αυτή η θέση θα πήγαινε σε κάποιο έμπειρο στέλεχος με εμπειρία στην αμυντική πολιτική και σχετικό βιογραφικό.

Η ανησυχία τους δεν είναι προσωπική για τον Χέγκσεθ, αλλά απορρέει από το γεγονός ότι ο Τραμπ φαίνεται να χτίζει μια ομάδα με στόχο να εφαρμόσει ριζικές αλλαγές στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. “Δεν υπάρχει σοβαρή εμπειρία στη διαχείριση του Πενταγώνου ή των διαδικασιών εθνικής ασφάλειας“, σημείωσε ένας απόστρατος στρατηγός. “Η αφοσίωση είναι σημαντική, αλλά η απόλυτη υποταγή είναι επικίνδυνη. Βλέποντας τις μέχρι τώρα επιλογές (του Τραμπ), μοιάζει σαν ένα μυαλό να ελέγχει πολλά χέρια“.

Ο Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι σκοπεύει να τερματίσει τις μέχρι τώρα δεσμεύσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν στο εξωτερικό και να επαναδιαπραγματευτεί συμμαχίες που θεωρεί ασύμφορες για τα αμερικανικά συμφέροντα. Από τη θέση του στο Fox News, ο Χέγκσεθ υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής αυτής της στάσης.

Ειδικότερα, ο Τραμπ θεωρεί ότι μπορεί να πετύχει συμφωνίες τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Κίνα, όπως και με τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη και την Ασία. Ωστόσο, μοιάζει να παραβλέπει ότι οι αντίπαλοι αυτοί επιδιώκουν να αποδυναμώσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και την παγκόσμια τάξη στην οποία ηγούνταν. Με τις πρόσφατες κινήσεις συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας, Κίνας και Βόρειας Κορέας, οι ανησυχίες αυξάνονται.

Τι διαφαίνεται για Ουκρανία και Ταϊβάν

Πρώην σύμβουλοι του Τραμπ εκφράζουν ανησυχία ότι ο νέος πρόεδρος θα σταματήσει τη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. “Αν ήμουν στην Ουκρανία, θα ανησυχούσα πολύ”, σχολίασε ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας. Αντίστοιχα, η Ταϊβάν θα πρέπει επίσης να ανησυχεί, καθώς ο Τραμπ δεν φαίνεται διατεθειμένος να την υποστηρίξει στρατιωτικά, όπως έχει δεσμευτεί ο Μπάιντεν.

Οι αμερικανικές αμυντικές συμφωνίες βρίσκονται επίσης στο στόχαστρο. Σύμφωνα με πρώην συμβούλους του, ο Τραμπ θα μπορούσε να επιχειρήσει την αποχώρηση από το ΝΑΤΟ ή, αν εμποδιστεί από το Κογκρέσο, να δηλώσει ότι δεν θα τηρήσει το Άρθρο 5 για την υπεράσπιση των συμμάχων.

Αντιμέτωποι με μια νέα κούρσα εξοπλισμών;

Ευρωπαίοι και Ασιάτες διπλωμάτες εκφράζουν φόβους ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από τις δεσμεύσεις τους, θα μπορούσε να ωθήσει χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα να αναπτύξουν πυρηνικά όπλα. Αυτό θα οδηγούσε σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών, με τη Ρωσία, την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα να επεκτείνουν τα δικά τους οπλοστάσια.

Οι αμερικανικές συμμαχίες στην Ασία ενδέχεται να αποδυναμωθούν, αφήνοντας χώρες όπως η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία να αντιμετωπίζουν μόνες τους την αυξανόμενη επιθετικότητα της Κίνας. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι η διατήρηση των αμερικανικών δυνάμεων στην κορεατική χερσόνησο θα κοστίζει 10 δισ. δολάρια.

Οι επιπτώσεις για τους Αμερικανούς πολίτες

Αν και η εξωτερική πολιτική δεν αποτελεί προτεραιότητα για τους περισσότερους Αμερικανούς, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η διεθνής τάξη που ηγούνται οι ΗΠΑ προσφέρει πολλά οφέλη: από το σεβασμό στα σύνορα, την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, το διεθνές εμπόριο, μέχρι τις φοιτητικές ανταλλαγές και τα διεθνή ταξίδια.

Ο πρώην πρόεδρος των Αρχηγών Επιτελείου, Μαρκ Μίλι, προειδοποιεί ότι αν οι ΗΠΑ εγκαταλείψουν αυτήν την παγκόσμια τάξη, θα επιστρέψουμε σε έναν κόσμο όπου “ο ισχυρότερος επιβιώνει” και οι αμυντικοί προϋπολογισμοί θα διπλασιαστούν.

Νέα εποχή διαπραγματεύσεων και κινδύνων

Η αμερικανική εξωτερική πολιτική υπήρξε σίγουρα ατελής, αλλά η αποχώρηση από τις διεθνείς δεσμεύσεις μπορεί να φέρει νέους κινδύνους. Η ρητορική του Τραμπ μοιάζει με εκείνη των απομονωτιστών πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα, με τις νέες τεχνολογίες, την κλιματική αλλαγή και τις παγκόσμιες προκλήσεις, η απομόνωση δεν είναι πλέον επιλογή.

Ο Ντόναλντ Τραμπ δείχνει αποφασισμένος να δοκιμάσει αυτή την υπόθεση, με τις πρώτες του επιλογές προσώπων να προμηνύουν αλλαγές που ίσως αλλάξουν ριζικά τον ρόλο της Αμερικής στον κόσμο.