Λεύκη: Τι είναι οι λευκές κηλίδες στο δέρμα, πώς αντιμετωπίζονται

Μπορεί η λεύκη, η πάθηση κατά την οποία εμφανίζονται λευκές κηλίδες στο δέρμα, να μην έχει άμεσο αντίκτυπο στη σωματική υγεία, όμως επηρεάζει όμως σημαντικά την καθημερινή ζωή και τη συναισθηματική ευεξία των ασθενών. Ο Παντελής Παναγάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολογος, διευθυντής ΕΣΥ στη Δερματολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός», αναλύει το θέμα και αναφέρει τις λύσεις που υπάρχουν πλέον για την αντιμετώπιση της λεύκης.

Κύριε Παναγάκη, τι είναι η λεύκη και τι τύπους έχει η πάθηση; Πόσο συχνή είναι στην Ελλάδα;

Η λεύκη προκαλείται από την απώλεια των μελανοκυττάρων, των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για το χρώμα του δέρματος. Ο πιο κοινός τύπος λεύκης, η μη τμηματική λεύκη, είναι μια αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται σε ορισμένα μελανοκύτταρα και τα καταστρέφει, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λευκές κηλίδες στο δέρμα

Ταξινομείται κυρίως βάσει της περιοχής του σώματος στην οποία παρουσιάζεται. Έτσι, διακρίνεται στην εντοπισμένη ή τμηματική, όταν οι βλάβες εμφανίζονται αρχικά σε μια περιοχή του σώματος και μπορεί να επεκταθούν αργότερα, στη μη τμηματική, όταν οι βλάβες εντοπίζονται σε πολλά σημεία του σώματος, στη μικτή και στην αταξινόμητη. Η μη τμηματική μορφή αφορά το 90% των περιπτώσεων.

Η λεύκη είναι η πιο κοινή διαταραχή υπομελάχρωσης με εκτιμώμενο επιπολασμό 0,5–2% σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ευρώπη ο επιπολασμός της εκτιμάται στο 1% , ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 100.000 ασθενείς. Εμφανίζεται τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά, με παρόμοια συχνότητα σε όλα τα φύλα και τις εθνικότητες.

Ενέχει κάποιους κινδύνους για την υγεία, ψυχική ή σωματική, στα άτομα που την εκδηλώνουν;

H λεύκη δεν ενέχει άμεσους κινδύνους για τη σωματική υγεία, επηρεάζει όμως σημαντικά την καθημερινή ζωή και τη συναισθηματική ευεξία των ασθενών. Η συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων έχει βιώσει στιγματισμό, ενώ 3 στους 5 ασθενείς αναφέρουν ότι η λεύκη έχει αρνητική επίδραση στην αυτοεκτίμησή τους.

Οι πιο συχνές ψυχοκοινωνικές συννοσηρότητες που περιγράφονται στις μελέτες είναι η κατάθλιψη, το άγχος, η κοινωνική φοβία, τα αισθήματα στιγματισμού, οι διαταραχές προσαρμογής, οι διαταραχές ύπνου, η συμπεριφορά αποφυγής και περιορισμού, και οι δυσκολίες στη σχέση.

Πού οφείλεται η λεύκη; Εμφανίζεται από τη βρεφική ηλικία ή μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής μας;

Η νόσος οφείλεται σε επιλεκτική καταστροφή των μελανοκυττάρων και ξεκινάει απότομα, συνήθως στο 20% έχει προηγηθεί έντονη συναισθηματική πίεση (stress). Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ενώ συνήθως τα αρχικά συμπτώματα εμφανίζονται πριν από την ηλικία των 30 ετών.

Υπάρχουν σήμερα αποτελεσματικές θεραπείες, ποιες είναι οι πιθανότητες αντιμετώπισης, ποιες οι παρενέργειες;

Η λεύκη μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ένα δύσκολο στην αντιμετώπισή του νόσημα. Σε βάθος χρόνου έχουν χρησιμοποιηθεί τοπικά κορτικοστεροειδή, αναστολείς καλσινευρίνης, παράγωγα βιταμίνης D, φωτοθεραπεία, lasers και χειρουργική αντιμετώπιση, χωρίς συνολικά να έχουν αποδώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Στη φαρέτρα μας προστέθηκε πρόσφατα και μια νέα θεραπευτική επιλογή JAK αναστολέα σε μορφή κρέμας με ειδική ένδειξη για το νόσημα και ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

Τι προκύπτει τόσο από τις κλινικές δοκιμές για την έγκριση του νέου φαρμάκου σε μορφή κρέμας, όσο και από τη δική σας κλινική εμπειρία;

Βάσει των κλινικών δοκιμών η νέα θεραπευτική επιλογή πετυχαίνει σημαντική βελτίωση του επαναχρωματισμού των κηλίδων λεύκης τόσο στο πρόσωπο όσο και στο σώμα με τη συνεχιζόμενη χορήγηση και είναι καλά ανεκτή, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την κλινική μας εμπειρία.

Μπορούν όλοι όσοι έχουν λεύκη να εφαρμόσουν την κρέμα, τι είδους έγκριση έχει;

Η θεραπεία αφορά ασθενείς με μη τμηματική λεύκη, που αποτελούν την πλειοψηφία, προϋποθέτει όμως την εμφάνιση λεύκης στο πρόσωπο και ηλικία δώδεκα ετών και άνω.

Εφαρμόζεται σε όλα τα σημεία του σώματος που υπάρχει αποχρωματισμός του δέρματος;

Εφαρμόζεται πράγματι σε όλες τις αποχρωματισμένες περιοχές του δέρματος, συμπεριλαμβανομένων ευαίσθητων περιοχών, όπως είναι γύρω από τα μάτια, τα χείλη και τα εξωτερικά γεννητικά όργανα, σε ένα ποσοστό εφαρμογής που δεν υπερβαίνει το 10% του εμβαδού της επιφάνειας του σώματος. Αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει μια περιοχή 10 φορές όσο η παλάμη ενός χεριού και των δακτύλων του.

Πόσος χρόνος απαιτείται για να γίνουν ορατά τα αποτελέσματα και να εξαφανιστούν οι αποχρωματισμοί;

Τα αποτελέσματα διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή. Υπάρχουν ασθενείς που βλέπουν αποτελέσματα ήδη από τον πρώτο μήνα. Όμως, βάσει των στοιχείων που προκύπτουν από τις κλινικές μελέτες, ενδέχεται να απαιτηθεί θεραπεία άνω των 24 εβδομάδων.

Από τις κλινικές μελέτες, φάνηκε ότι κατά μέσο όρο οι μισοί ασθενείς πέτυχαν 75% επαναχρωματισμό στο πρόσωπο στις 52 εβδομάδες, ένας στους τρεις επαναχρωματισμό 90% στο πρόσωπο και οι μισοί ασθενείς πέτυχαν 50% επαναχρωματισμό ολόκληρου του σώματος στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Πόσο καιρό διαρκούν τα αποτελέσματα; Μπορεί να γίνει μακροχρόνια χρήση;

Τα αποτελέσματα διαρκούν όσο συνεχίζεται η χορήγηση του φαρμάκου. Σύμφωνα με τα δεδομένα που διαθέτουμε από τα δύο χρόνια παρακολούθησης, υπάρχουν μικρότερα ποσοστά υποτροπής σε ασθενείς που δεν διακόπτουν τη θεραπεία τους. Καθώς δεν υπάρχει συστηματική απορρόφηση, η μακροχρόνια χορήγηση δεν δημιουργεί ζητήματα ασφάλειας.

Υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες ή περιορισμοί που πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς πριν χρησιμοποιήσουν την κρέμα; (έκθεση στον ήλιο κ.λπ.) Ποιες ανεπιθύμητες ενέργειες έχουν αναφερθεί;

Δεν υπάρχουν περιορισμοί. Ακόμη και η μέτρια και προσεκτική έκθεση στον ήλιο βάσει των υποδείξεων του δερματολόγου φαίνεται να δρα επικουρικά βοηθώντας τον επαναχρωματισμό του δέρματος. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η ακμή στη θέση εφαρμογής, η οποία αντιμετωπίζεται εύκολα και δεν προβληματίζει.

Ποια είναι η διαδικασία προμήθειας της κρέμας και ποιο είναι το κόστος της; Καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ;

Ο ειδικός δερματολόγος είναι εκείνος που θα βοηθήσει τον ασθενή να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη λεύκη του και θα σχεδιάσει μαζί του ένα εξατομικευμένο πλάνο αντιμετώπισης.

Η συγκεκριμένη θεραπεία καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ με ειδική διαδικασία προέγκρισης, για την οποία αρμόδιος είναι ο θεράπων ιατρός.