«Arxellence 3»: Το «αύριο» της Γυάρου είναι εδώ

Τεράστια αποδεικνύεται η απήχηση της επιστημονικής και της αρχιτεκτονικής κοινότητας στην πρωτοβουλία της Alumil, η οποία έχει ως στόχο την εκκίνηση ενός γόνιμου και χρήσιμου διαλόγου για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την ανάδειξη των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών της νήσου Γυάρου.

Πρόκειται για ακόμη μία πρωτοποριακή κίνηση της ελληνικής εταιρείας, η οποία επιχειρεί να φέρει τους επιστήμονες σε «πρωταγωνιστική» θέση για τη διάσωση της πολιτισμικής, ιστορικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς ενός τόπου, ο οποίος στο παρελθόν αποτέλεσε «κολαστήριο» για χιλιάδες ανθρώπους και σήμερα μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο… Φάρο για τις νέες γενιές.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, του διεθνούς διεπιστημονικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών του «Arxellence 3», ο σύγχρονος κόσμος της επιστήμης, της έρευνας και των καινοτόμων ιδεών καλείται να συμμετάσχει και να υποβάλλει τις καινοτόμες προτάσεις του, ώστε να αποδοθεί στη Γυάρο η σημασία που της αρμόζει και της αξίζει.

Οι εγγραφές συμμετοχής στον διαγωνισμό ιδεών έχουν ξεπεράσει τις 1.300, με τους ενδιαφερόμενος να προέρχονται από 81 διαφορετικές χώρες -δείγμα του έντονα εξωστρεφούς χαρακτήρα του «Arxellence 3» αλλά και της πολύ μεγάλης προσοχής που συγκεντρώνει από την παγκόσμια κοινότητα των αρχιτεκτόνων. Φυσικά, η παρουσία προτάσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα είναι η πλέον δυναμική, με νέους και έμπειρους επιστήμονες να ενώνουν τις δυνάμεις τους.

Εντυπωσιακό είναι, δε, το στοιχείο ότι οι εν λόγω εγγραφές κατατέθηκαν σε διάστημα μόλις τριών μηνών, ενώ κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας υποβλήθηκαν περισσότερες από 60 διευκρινιστικές ερωτήσεις, σε μια απτή απόδειξη της μεγάλης απήχησης του όλου εγχειρήματος.

Τα δύο βασικά ζητήματα του διαγωνισμού αφορούν:

A) τη δημιουργία ενός Μουσείου που θα αποτίει φόρο τιμής στους ανθρώπους που φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και υπέφεραν στο νησί, καθώς και σε εκείνους που βίωσαν όλες αυτές τις κακουχίες και βαναυσότητες και πέθαναν στη Γυάρο.

B) τη ανάπτυξη ενός Ερευνητικού Κέντρου, μέσω του οποίου θα προωθούνται στρατηγικές για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.

Ο διαγωνισμός διοργανώνεται από την Alumil και την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου «ΑΙΓΕΑΣ», με εποπτεία και συνδιοργάνωση από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, ως καινοτόμος θεσμός εταιρικής κοινωνικής προσφοράς και ευθύνης, ανάδειξης σύγχρονων ιδεών, δημοκρατικού διαλόγου και παραγωγής επιστημονικού έργου.

Το χρονοδιάγραμμα

Αυτήν την στιγμή, μετά την ολοκλήρωση της περιόδου εγγραφής συμμετοχών, «τρέχει» ο δεύτερος κύκλος διευκρινιστικών ερωτήσεων και απαντήσεων, ενόσω οι συμμετέχοντες οδεύουν ολοταχώς προς την τελική προθεσμία υποβολής των προτάσεών τους, η οποία εκπνέει στις 14 Απριλίου του 2025.

Στις 21 Μαΐου του ίδιου έτους θα ακολουθήσει η ημερομηνία ανακοίνωσης των τελικών αποτελεσμάτων για την καλύτερη διεπιστημονική προσέγγιση. Τα τρία πρώτα βραβεία, πέραν της αναγνώρισης και του κύρους, θα συνοδεύονται από χρηματικά έπαθλα της τάξης των 40.000, 20.000 και 10.000 ευρώ, αντίστοιχα.

Απόλυτος εγγυητής για το υψηλό θεσμικό και επιστημονικό κύρος αποτελούν οι διακεκριμένες προσωπικότητες των Ελλήνων και ξένων ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι απαρτίζουν την Τεχνική Επιτροπή, την Κριτική Επιτροπή και τον Επιστημονικό Σύμβουλο του διαγωνισμού. Πρόκειται για πρόσωπα, τα οποία έχουν την απόλυτη ευθύνη για τη διενέργεια του «Arxellence 3».

Επιπροσθέτως, η διοργάνωση πραγματοποιείται με εποπτεία από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το οποίο συνιστά τον θεσμικό και συλλογικό φορέα των μηχανικών όλων των ειδικοτήτων και όλων των γενεών, καθώς και τον θεσμοθετημένο τεχνικό σύμβουλο της ελληνικής Πολιτείας.

Η παρακαταθήκη του διαγωνισμού

Ο «Arxellence 3» θα πρέπει ήδη να θεωρείται επιτυχημένος, καθώς ο «πλούτος» των ιδεών έρχεται να δώσει το έναυσμα για την εκκίνηση ενός «ανοιχτού» επιστημονικού και θεσμικού διαλόγου γύρω από τη Γυάρο, η οποία δεν είναι υπερβολή να ισχυριστούμε ότι έχει αφεθεί στην τύχη της.

Ταυτόχρονα, μπορεί να καταστήσει το ιδιαίτερο αυτό νησί ως ένα εμβληματικό παράδειγμα για τη διατήρηση και την ενίσχυση της ιστορικής κληρονομιάς – μνήμης, την προστασία και ανάδειξης της φύσης και της βιοποικιλότητας, καθώς και την κλιματική ουδετερότητα.

Κι όλα αυτά, ενόσω η πρωτοβουλία της Alumil έρχεται να θωρακίσει το μέλλον του νησιού με νέες ιδέες και λύσεις από τον χώρο της επιστήμης, της έρευνας και της τεχνολογίας, αποκλείοντας κάθε πιθανότητα περί τουριστικής ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο «Arxellence 3» εξαιρεί αυτομάτως κάθε πρόταση που σχετίζεται με τον τουριστικό παράγοντα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το εγχείρημα των διοργανωτών αφορά αποκλειστικά τη χρηματοδότηση του κόστους του διαγωνισμού σε όλες τις φάσεις ως δράση προσφοράς, χωρίς κάποιο ιδιοτελές όφελος ή οποιαδήποτε άλλη επιδίωξη.

Η ιστορία ως δημιουργική έρευνα

Οι νέες επιστημονικές ιδέες, όπως αυτές κατατίθενται στο πλαίσιο του «Arxellence 3», δεν έχουν στόχο να «ξαναγράψουν» ή να «διαγράψουν» την ιστορία του νησιού. Το ακριβώς αντίθετο, μάλιστα, καθώς με βάση τους όρους του διαγωνισμού, η «κληρονομιά» της Γυάρου θα πρέπει να αξιοποιηθεί σε επιστημονικό επίπεδο ως αντικείμενο μελέτης και δημιουργικής έρευνας.

Σημαντικό είναι, επίσης, το γεγονός της συμμετοχής και της συνεργασίας, καθώς σε όλες τις φάσεις της διοργάνωσης δίνεται η δυνατότητα να φωτίσουν οι ίδιοι οι «πρωταγωνιστές» τόσο τα γεγονότα στην πορεία εξέλιξης αυτού του κολαστηρίου, όπου μαρτύρησαν Έλληνες πολίτες για τις ιδέες τους, όσο και την επιστημονική έρευνα του διαγωνισμού, η οποία θα αξιοποιηθεί στις προτάσεις ιδεών των διαγωνιζομένων.

Ταυτόχρονα, ο «Arxellence 3» φιλοδοξεί να καταστήσει τη Γυάρο στο επίκεντρο μιας νέας συζήτησης σε επίπεδο ελληνικού κράτους, αρμόδιων φορέων και οργανώσεων πολιτών, με στόχο να δοθεί ένα τέλος στην επί δεκαετίες εγκατάλειψη του τοπίου και των μνημείων, τα οποία καταρρέουν μαζί με τη ζωντανή ιστορική μνήμη.

Γι’ αυτό, εξάλλου, ένας από τους πρωταρχικούς στόχους είναι η παροχή λύσεων, μέσω της επιστήμης και της τεχνολογίας, για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των πρακτικών προστασίας του νησιού, όπως για παράδειγμα θα μπορούσαν να είναι η δημιουργία ενός Μουσείου και ενός σύγχρονου Ερευνητικού Κέντρου που θα λειτουργούν ως «Φάρος» Πολιτισμού, με στόχο τη διάσωση της ιστορικής μνήμης και την ανάπτυξη μεθόδων βιοποικιλότητας και προστασίας του περιβάλλοντος.

Το μεγάλο «κύμα» ανταπόκρισης και ενεργού συμμετοχής των αρχιτεκτόνων και των άλλων επιστημονικών ειδικοτήτων στο διαγωνισμό, είναι αντάξιο του κύρους, των στόχων και του οράματος του «Arxellence 3» για τη νήσο Γυάρο, με τον κόσμο των επιστημόνων να είναι ο πραγματικός «πρωταγωνιστής» στην προσπάθεια ανάδειξης της ιστορικής μνήμης, της πολιτιστικής κληρονομιάς και της προστασίας του περιβάλλοντος.