Πόλεμος στην Ουκρανία: “Νομιμοποιείται” ο Πούτιν να κάνει χρήση πυρηνικών;

Επικαλούμενη «συγκεκριμένες πληροφορίες για πιθανή σημαντική αεροπορική επίθεση», η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κίεβο ανακοίνωσε εχθές πως θα έμενε κλειστή για μία μέρα. Αν και το Κίεβο αντιμετωπίζει σχεδόν κάθε βράδυ αεροπορικές επιθέσεις, η κίνηση αυτή φάνηκε να υποδηλώνει φόβο για πιθανή στοχοποίηση.

Το παράδειγμα των ΗΠΑ, ακολούθησαν με λίγες ώρες διαφορά οι πρεσβείες της Ελλάδας, την Ιταλία και της Ισπανίας στο Κίεβο, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του ουκρανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Οι ουκρανικές Αρχές ζήτησαν από τους συμμάχους να συνεχίσουν να λειτουργούν με ψυχραιμία στη 1001η ημέρα του πολέμου, όπως έκαναν και τις προηγούμενες χίλιες ημέρες, χωρίς να αφήσουν τον πανικό να κυριαρχήσει. Παράλληλα, Ουκρανοί αξιωματούχοι άμυνας χαρακτήρισαν «ρωσική παραπληροφόρηση» μια ψευδή προειδοποίηση που κυκλοφόρησε ευρέως στο Telegram σχετικά με μαζική ρωσική αεροπορική επίθεση.

Ένας ανώτερος σύμβουλος του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Μιχάιλο Ποντόλιακ, δήλωσε στο CNN ότι η ανησυχία μετά από τόσα χρόνια πολέμου οφείλεται στην προσπάθεια της Ρωσίας να ασκήσει ψυχολογικό πόλεμο. «[Η Μόσχα] έχει ένα μόνο εργαλείο, και αυτό είναι να προκαλεί φόβο. Αυτό ήταν πάντα κλασικό στοιχείο της ρωσικής πολιτικής. Θέλουν να δημιουργήσουν πανικό και να εκβιάσουν. Θα ήθελα οι εταίροι μας να είναι πιο προσεκτικοί με τις πληροφορίες που προέρχονται από τη Ρωσία», δήλωσε.

Η απόφαση της πρεσβείας των ΗΠΑ να κλείσει για μία ημέρα φανερώνει πόσο έχει κλιμακωθεί ο πόλεμος: Μία αμερικανική διπλωματική αποστολή να εκφράζει φόβο για άμεση ρωσική επίθεση αλλά ταυτόχρονα νιώθει την ανάγκη να διευκρινίσει πως η απόφασή της δεν συνδέεται με την επικαιροποίηση του Δόγματος της Ρωσίας για τα Πυρηνικά Όπλα. Σε ανάλυσή του το CNN αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως «μία άμεση επίθεση του Κρεμλίνου σε αμερικανικά κυβερνητικά συμφέροντα στην Ουκρανία θα αποτελούσε μια σοβαρή και ίσως απερίσκεπτη κίνηση. Ένα τέτοιο χτύπημα θα απαιτούσε μια αυστηρή απάντηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον κίνδυνο να οδηγήσει σε έναν ευρύτερο πόλεμο μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Πάνω απ’ όλα, μια τέτοια ενέργεια θα περιόριζε τις επιλογές του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δηλώνει πως θέλει να σταματήσει “τη σφαγή” και να επιδιώξει μια συμφωνία με τη Ρωσία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα ήταν συνετό να περιμένει μερικούς μήνες πριν λάβει τέτοιες αποφάσεις».

Θα χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά ο Πούτιν;

Μετά την πρόσφατη κίνηση του Ουκρανίας (19/11) που εξόργισε τον Πούτιν – η οποία δεν ήταν άλλη από την επίθεση σε ρωσικό έδαφος με τους Αμερικανικούς πυραύλους ATACMS  με τις “ευλογίες” της Ουάσιγκτον – για πρώτη φορά χθες, η Ουκρανία εκτόξευσε βρετανικούς πυραύλους κρουζ σε στρατιωτικούς στόχους εντός της Ρωσίας. Συγκεκριμένα, τα πλήγματα με πυραύλους Storm Shadow εγκρίθηκαν ως απάντηση στην κίνηση της Ρωσίας που ανέπτυξε βορειοκορεατικά στρατεύματα κατά της Ουκρανίας, μια κίνηση που η βρετανική κυβέρνηση θεώρησε ως κλιμάκωση της σύγκρουσης.

Τώρα η Μόσχα απειλεί με αντίποινα για την απόφαση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να επιτρέψουν τη χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς σε επιθέσεις εντός ρωσικού εδάφους, προειδοποιώντας πως «τίποτα δεν αποκλείεται». Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε επίσημη αλλαγή στη δόγμα πυρηνικής πολιτικής του, η οποία προβλέπει πλέον πιθανή πυρηνική απάντηση σε επιθέσεις στο ρωσικό έδαφος που υποστηρίζονται από το ΝΑΤΟ. Πόσο μακριά, όμως, είναι διατεθειμένος να φτάσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν;

Το Κρεμλίνο έχει κάνει ξανά επίδειξη του στρατηγικού του οπλοστασίου κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στην Ουκρανία, με στόχο να αποθαρρύνει τη δυτική εμπλοκή, αναφέρει ο Guardian. Ωστόσο, παρά τις απειλές, οι ΗΠΑ αναφέρουν πως δεν έχουν παρατηρήσει ασυνήθιστες κινήσεις στα ρωσικά σημεία αποθήκευσης πυρηνικών όπλων, υποδεικνύοντας πως δεν υπάρχει αλλαγή στη φυσική τοποθέτηση των τακτικών πυρηνικών κεφαλών.

Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι η χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία είναι απίθανη προς το παρόν, αλλά ταυτόχρονα προειδοποιούν να μην εφησυχαζόμαστε.

Ο Πάβελ Πόντβιγκ, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Έρευνας Αφοπλισμού του ΟΗΕ, σημειώνει, σύμφωνα με τον Guardian, ότι δεν πιστεύει πως η χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία αποτελεί επιλογή της Μόσχας «κυρίως επειδή δεν θα βοηθούσε στην επίτευξη στρατιωτικών στόχων, και η Ρωσία αυτή τη στιγμή προελαύνει».

Eπιπλέον, συνεχίζει το ξένο μέσο, η χρήση πυρηνικού όπλου σε σύγκρουση για πρώτη φορά από το 1945 θα συσπείρωνε μεγάλο μέρος του κόσμου εναντίον της Ρωσίας με τρόπους που η Μόσχα δεν θα μπορούσε εύκολα να προβλέψει, υποστηρίζει ο Πάβελ Πόντβιγκ.

«Θα ήταν ένα σοβαρό ρίσκο. Ωστόσο, δεν μπορώ να αποκλείσω ότι το Κρεμλίνο είναι διατεθειμένο να το διακινδυνεύσει. Ιδιαίτερα αν η Μόσχα νιώθει ότι μπορεί να βασιστεί σε μια αδύναμη αντίδραση. Δεν ξέρουμε αν μπορεί», δήλωσε ο Πάβελ Πόντβιγκ μέσω της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης Bluesky.

Υπενθυμίζεται ότι στις 19 Νοεμβρίου, ανήμερα της 1000ης ημέρας του πολέμου στην Ουκρανία, ο Πούτιν ανακοίνωσε στον πλανήτη πως προχωρά σε επικαιροποίηση του Πυρηνικού Δόγματος, όπως είχε οριστεί στο διάταγμα του 2020.

Το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας αυτοπροσδιορίζεται ως «αυστηρά αμυντικό» για αυτό και γίνεται λόγος για αποτροπή χρήσης πυρηνικών όπλων. Είναι έγγραφο στρατηγικού σχεδιασμού της χώρας που αντιπροσωπεύει ένα σύστημα επίσημων απόψεων που υιοθετούνται από το κράτος, σχετικά με την προετοιμασία και τη χρήση των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι σύνολο απόψεων που έχουν γίνει αποδεκτές και καλύπτουν τους στόχους και τον χαρακτήρα ενός πιθανού πολέμου, τις προετοιμασίες της χώρας και των ενόπλων δυνάμεών της για τέτοιο πόλεμο και τις μεθόδους του. Από το 1990 έως σήμερα έχουν γίνει πολλές επικαιροποιήσεις/αναθεωρήσεις.

Στην επικαιροποίηση, ο Πούτιν έκανε έναν ευρύτερο ορισμό των δεδομένων που μπορούν να οδηγήσουν σε χρήση πυρηνικών όπλων από τη Μόσχα. Είναι σύμφωνος και με την προ μηνών προειδοποίηση πως εάν η Ουάσιγκτον επέτρεπε στην Ουκρανία να εκτοξεύσει αμερικανικούς, βρετανικούς και γαλλικούς πυραύλους βαθιά στη Ρωσία, η Μόσχα θα θεωρούσε ότι αυτά τα μέλη του ΝΑΤΟ εμπλέκονται άμεσα στον πόλεμο.

Πλέον διευκρινίζεται στο δόγμα πως «οποιαδήποτε επίθεση από μια μη πυρηνική δύναμη που υποστηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη θα θεωρείται κοινή επίθεση. Οποιαδήποτε επίθεση από ένα μέλος ενός στρατιωτικού μπλοκ θα θεωρηθεί επίθεση από ολόκληρη τη συμμαχία».

Επιπροσθέτως, η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ως απάντηση σε ένα πυρηνικό χτύπημα ή μια συμβατική επίθεση που αποτελεί «κρίσιμη απειλή για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα» της Ρωσίας και της συμμάχου της Λευκορωσίας.

Το περιοδικό TIME στάθηκε στην καλύτερη διευκρίνιση των όρων χρήσης πυρηνικών όπλων. Έγινε με περισσότερες λεπτομέρειες σε σύγκριση με προηγούμενες εκδόσεις του δόγματος. Μεταξύ άλλων, σημειώνεται ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση μαζικής αεροπορικής επίθεσης με βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ, αεροσκάφη, drones και «άλλα ιπτάμενα οχήματα».

Ως εκ τούτου, διευρύνονται πολύ τα ‘ερεθίσματα’ για την πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων, σε σύγκριση με ό,τι ίσχυε στο δόγμα του 2020. Και η χθεσινή πυραυλική επίθεση της Ουκρανίας, βάσει του αναθεωρημένου Δόγματος, συνιστά για τη Ρωσία αιτία χρήσης πυρηνικών…

Πώς αλλιώς μπορεί η Ρωσία να “χτυπήσει” τη Δύση;

Η Μόσχα έχει δείξει πως διαθέτει ανεπτυγμένη «φαντασία» στη χρήση υβριδικών τακτικών, που λειτουργούν στη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» μεταξύ ειρήνης και πολέμου, ενάντια στους εχθρούς της. Έχει εργαλειοποιήσει τη ροή μεταναστών προς τη Δύση, κατευθύνοντάς τους στα σύνορα της Πολωνίας, της Λιθουανίας και της Φινλανδίας, με στόχο να προκαλέσει πολιτική αναταραχή στις χώρες αυτές.

Η ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών (GRU) έχει εμπλακεί σε δολοφονίες σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ισπανία, η Αυστρία και η Τουρκία, αλλά και αλλού. Παράλληλα, φέρεται να έχει σχεδιάσει επιθέσεις σαμποτάζ, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εμπρηστικών μηχανισμών που εντοπίστηκαν τον Ιούλιο σε κέντρα διαλογής της DHL στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών πιστεύουν ότι αυτές οι απόπειρες βομβιστικών επιθέσεων αποτελούσαν «δοκιμαστικά σενάρια» για πιθανές μελλοντικές επιθέσεις σε πτήσεις προς τη Βόρεια Αμερική.

Παράλληλα, η Ρωσία κατηγορείται για παρεμβολές στα σήματα GPS, ειδικά πάνω από τη Βαλτική, προκαλώντας προβλήματα στη ναυσιπλοΐα χιλιάδων επιβατικών αεροσκαφών, συνεχίζει ο Guardian.

Πώς μπορούν οι δυτικές χώρες να αντιδράσουν στον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας;

Η φύση αυτών των επιθέσεων, που πραγματοποιούνται σε «γκρίζα ζώνη» τις καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αντιμετώπισή τους. Βρίσκονται κάτω από το όριο του ανοικτού πολέμου, ενώ οι ποινικές έρευνες συνήθως δεν επιφέρουν αποτελεσματική λογοδοσία για τη Μόσχα. Ταυτόχρονα, οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, λειτουργώντας σε δημοκρατικά καθεστώτα, έχουν περιορισμένες δυνατότητες για να απαντήσουν αντίστοιχα.