Π. Κατσίβελας: Καλό είναι να δίνουμε αίμα πριν το χρειαστούμε οι ίδιοι

Πόσες μονάδες αίματος υπάρχει ως εθνικό απόθεμα, πώς πρέπει αντιμετωπιστούν σε σταθερή βάση οι εποχιακές ανάγκες που εμφανίζονται κάθε χρόνο, ποιες είναι οι προοπτικές για το μέλλον; Ο Παναγιώτης Κατσίβελας, πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας αναλύει σε άρθρο του το παρόν και το μέλλον της αιμοδοσίας στην Ελλάδα.

Πόσες μονάδες αίματος πρέπει να έχει το εθνικό απόθεμα και πόσες έχει τελικά.

Η Χώρα χρειάζεται περίπου 550.000 μονάδες το χρόνο ήτοι 45.000 μονάδες τον μήνα και ειδικότερα περίπου 1500 μονάδες τον χρόνο. Μετά την κρίση την περίοδο της πανδημίας διαρκώς συγκεντρώνουμε περισσότερες μονάδες αίματος το 2023 όπου είχαμε ρεκόρ συλλογής αίματος στην Χώρα μας στην ιστορία της Αιμοδοσίας, ενώ παράλληλα το ποσοστό της συλλογής του εθελοντικού αίματος ανήλθε στο 68,7% της συνολικής συλλογής, επίσης ιστορικό ρεκόρ. Αυτό εν μέρει αποδόθηκε και στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών που ευαισθητοποίησε σε πολύ μεγάλο την κοινωνία μας.

Το ερώτημα που δημιουργήθηκε ήταν αυτό ήταν ένα ευκαιριακό γεγονός ή οι μεταβολές που δημιουργούνται είναι περισσότερο ισχυρές και δομικές.

Επιπρόσθετα τα στοιχεία του 2024 είναι το ίδιο ενθαρρυντικά, μέχρι τις 17 Νοεμβρίου έχουν συγκεντρωθεί 490.000 χιλιάδες μονάδες, με ποσοστό εθελοντικού αίματος που ξεπερνά το 69,5% της συνολικής συλλογής. Στοιχεία πολύ ενθαρρυντικά για την πορεία της Αιμοδοσίας στην χώρα μας.

Υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστούν σε σταθερή βάση οι εποχιακές ανάγκες που εμφανίζονται κάθε χρόνο;

Το ουσιαστικό και μοναδικό θέμα που υπάρχει πλέον στην Αιμοδοσία στην χώρα μας είναι η εποχιακή υστέρηση και για να γίνω πιο σαφής , τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Φέτος τον Ιούλιο συγκεντρώθηκαν 40005 μονάδες , 3500 μονάδες περισσότερες από τον Ιούλιο του 2023 , αλλά πάντως λιγότερες μονάδες από τις ανάγκες μας. Και τον Αύγουστο 36147 μονάδες , πολύ λιγότερες από τις ανάγκες μας. Αν συγκριθούν με την συλλογή του Σεπτεμβρίου που ήταν 51141 μονάδες και τον Οκτώβριο 50975 συνειδητοποιεί κανείς την διαφορά. Αν τελικώς επικρατήσουν οι κλιματικές αλλαγές στην περιοχή μας με τους παρατεταμένους και μεγάλους καύσωνες , το πρόβλημα θα γίνει μεγαλύτερο.

Η λύση του προβλήματος αρχίζει από την κοινοποίηση του προβλήματος , ώστε να γίνει κοινή συνείδηση όλων. Εφ’ όσον το συνειδητοποιήσουμε μονόδρομος είναι η αυξημένη κατ’ αρχάς συλλογή αίματος ώστε να δημιουργηθούν επαρκή αποθέματα για τους δύο μήνες , προληπτικά και κατά δεύτερον να αυξήσουμε την συλλογή αίματος τους δύο αυτούς κρίσιμους μήνες . Αναμφίβολα ένα ισχυρό μήνυμα επικοινωνίας γιατί το ζητούμενο είναι να αλλάξουμε εγκατεστημένες συνήθειες χρόνων «να μην δίνουμε αίμα το καλοκαίρι» .

Ποιο είναι το προφίλ του αιμοδότη στην Ελλάδα και ποια είναι η στόχευση του Ε.ΚΕ.Α.;

Το πολύ ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι τα τρία τελευταία χρόνια προσήλθαν στην Αιμοδοσία πάνω από 180.000 νέοι αιμοδότες, γεγονός που επέφερε εντός των και την σημαντική μείωση του μέσου όρου ηλικίας του αιμοδότη μας που σήμερα είναι κάτω των 35 ετών .

Το ΕΚΕΑ στοχεύει σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες , τις κρίσιμες για την Αιμοδοσία , και χρησιμοποιεί κάθε μέσον επικοινωνίες και προσπαθούμε να είμαστε σύγχρονοι με τις νέες συνήθεις επικοινωνίας των νέων μας. Επίσης δίνουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο Στρατό που η συλλογή αίματος ανεβαίνει με μεγάλους ρυθμούς αλλά και στην μαθητική κοινότητα δημιουργώντας συνείδηση Εθελοντισμού και κοινωνικής αλληλεγγύης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλα αυτά πρέπει να εντατικοποιηθούν πλην όμως σημαντικές ελλείψεις των ειδικών στην προσέλκυση στο σύστημα της Αιμοδοσίας.

Πώς εξελίσσεται η υλοποίηση της μεταρρύθμισης της κεντρικής διαχείρισης του αίματος και πότε θα έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα;

Η κεντρική διαχείριση του αίματος από το Ε.ΚΕ.Α (συγκεντροποίηση) είναι μια πολύ σημαντική υλοποίηση που επέφερε άμεσα θετικά αποτελέσματα , όπως η εξασφάλιση επάρκειας Αιμοπεταλίων ακόμα και για τους καλοκαιρινούς μήνες . Μειώθηκαν κατά πολύ οι αιμοπεταλιαφαιρέσεις , γεγονός που επέφερε μεγάλες οικονομίες κλίματος στις δαπάνες του Υπουργείου Υγείας και εξασφάλιση πόρων για άλλες ανάγκες του ΕΣΥ. Για κάθε μία αιμοπεταλιαφαίρεση έχουμε κέρδος πάνω από 300 ευρώ. Από τους ασκούς που προμηθεύεται το ΕΚΕΑ για τα νοσοκομεία υπάρχει οικονομία από 50 -150 ευρώ για κάθε ασκό .Επίσης έχουμε τόση συλλογή πλάσματος που σε λίγο καιρό θα έχουμε ένα τόσο σοβαρό απόθεμα που δεν θα το χρειαζόμαστε και θα πρέπει να αποφασίσουμε το πως θα το διαχειριστούμε .

Ειδικότερα με τα ερυθρά γίνεται πλέον αισθητό ότι οι ασθενείς παίρνουν πλέον πιο «φρέσκο» αίμα σαν αποτέλεσμα της καλύτερης διαχείρισής του.

Ποιες είναι οι προοπτικές για την αιμοδοσία στο άμεσο μέλλον;

Αναμφίβολα υπάρχουν πολύ ενθαρρυντικά στοιχεία για το μέλλον της Αιμοδοσίας Η ολοκλήρωση της υλοποίησης του Ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος στην Αιμοδοσία θα επιφέρει μια άλλη προοπτική και βεβαίως πολλαπλάσιες δυνατότητες στην χάραξη στρατηγικής και προγραμματισμού , μιας και θα έχουμε σε πραγματικό χρόνο την πλήρη εικόνα την διακίνηση του αίματος που σήμερα δεν υπάρχει . Ελπίζω και πιστεύω , παρά την μεγάλη καθυστέρηση να έχει ολοκληρωθεί , σε ένα χρόνο από σήμερα.

Το βέβαιον είναι ότι όσο περισσότερο προσπαθούμε έχουμε πάντα ένα καλύτερο αποτέλεσμα , η διάρκεια στην προσπάθεια για την επίτευξη επάρκειας αίματος ανά πάσα στιγμή είναι επίσης απαραίτητη.

Επικοινωνιακή καμπάνια Ε.ΚΕ.Α. 2024 ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΗAPPY END»

Στη χώρα μας, οι πάγιες ανάγκες για αίμα είναι μεγάλες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ανεξάρτητα από τις έκτακτες κι επείγουσες ανάγκες θα παρουσιαστούν επιπρόσθετα. Οι ανάγκες αυτές γίνονται ακόμα πιο εμφανείς το καλοκαίρι (Αύγουστος) και την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και-πιο-ήπια του Πάσχα όπου η προσέλευση των αιμοδοτών στα σημεία αιμοδοσίας μειώνεται.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες δεν είναι άλλος από την ενίσχυση της εθελοντικής τακτικής αιμοδοσίας. Το κρίσιμο ερώτημα και διακύβευμα, επομένως, είναι αν μπορούμε, ως χώρα και ως κοινωνία, να φτάσουμε στο σημείο τα αποθέματα αίματος να προέρχονται κατά βάση από την τακτική δωρεά αίματος.

Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας υλοποίησε επικοινωνιακή καμπάνια για την ενίσχυση της κουλτούρας της τακτικής μη αμειβόμενης εθελοντικής αιμοδοσίας από τον Μάϊο έως τον Σεπτέμβριο του 2024, καλώντας μας να μεριμνήσουμε για το καλό των συνανθρώπων μας πρωταγωνιστώντας σε έναν ρόλο ζωής, αυτόν του συστηματικού αιμοδότη.

Έχοντας ως τίτλο της καμπάνιας τη φράση «Happy End», θέλουμε να επικοινωνήσουμε σε όλους , ότι δεν χρειάζονται απαραίτητα μεγάλες υπερβάσεις ή θυσίες για να κάνουμε τη διαφορά. Όπως στα παραμύθια, αρκεί μια καλή πράξη ενός συνηθισμένου κατά τ’ άλλα ήρωα για να έχει η ιστορία happy end. Κι όταν μάλιστα αυτή η καλή πράξη επαναλαμβάνεται, όταν δηλαδή προσφέρουμε αίμα όσο πιο συχνά μπορούμε, 3 έως 4 φορές τον χρόνο, τότε γινόμαστε εμείς οι ίδιοι δημιουργοί μιας ιστορίας αλληλεγγύης και ελπίδας.

Η επικοινωνιακή εκστρατεία που περιλάμβανε τη δημιουργία προωθητικού υλικού και μηνυμάτων προς τους αιμοδότες, συμπληρώθηκε από δύο τηλεοπτικά σποτ κοινωνικού χαρακτήρα που προβλήθηκαν από τους τηλεοπτικούς σταθμούς, στο δεύτερο animation με τίτλο «Καλοκαιρινό Happy End» εστιάσαμε ειδικά στην κινητοποίηση των αιμοδοτών μας πριν και κατά τη διάρκεια των διακοπών του Αυγούστου.