Χάος στην COP29: Δεκάδες χώρες αποχώρησαν πριν τη συμφωνία – Τι συνέβη

Η 29η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, COP29, που διεξάγεται αυτές τις ημέρες στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, Μπακού, βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης, μετά από μια έντονη σύγκρουση μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών σχετικά με τη χρηματοδότηση των τελευταίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το BBC, οι εκπρόσωποι των αναπτυσσόμενων χωρών εξέφρασαν την έντονη δυσαρέσκειά τους, όταν οι ανεπτυγμένες χώρες πρότειναν ένα χρηματικό ποσό, που θεωρήθηκε πολύ χαμηλό για να στηρίξει την προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Συγκεκριμένα, οι αναπτυσσόμενες χώρες που συμμετέχουν στη διάσκεψη απέρριψαν την προσφορά των 250 δισ. δολαρίων, που προέβλεπε το χθεσινό προσχέδιο συμφωνίας, τονίζοντας ότι η οικονομική προσφορά που τίθεται ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης είναι προσβλητική.

Η Κίνα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες πρότειναν ετήσιες επιχορηγήσεις ύψους 500 δισ. δολαρίων, με τους εκπροσώπους των πλουσιότερων χωρών να απαντούν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο με τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.

Μετά και την απάντηση των πλουσιότερων χωρών, οι αναπτυσσόμενες χώρες αποχώρησαν από τις διαπραγματεύσεις, δηλώνοντας ότι νιώθουν αποκλεισμένοι και αγνοημένοι.

Αυτή την ώρα, μετά τη συμφωνία για τις αγορές άνθρακα που επετεύχθη νωρίτερα, αντιπρόσωποι χωρών βρίσκονται μέσα στην ολομέλεια, ακούγοντας την ομιλία του πρόεδρου της COP29, Μουχτάρ Μπαμπάγιεφ, ο οποίος προέτρεψε τα έθνη που εκπροσωπούνται να “γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ τους”, προειδοποιώντας ότι “ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας”.

Όπως αναφέρουν ανταποκριτές διεθνών μέσων ενημέρωσης, υπάρχει πιθανότητα οι συνομιλίες να συνεχιστούν καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι σίγουρο, καθώς για να προχωρήσει το σώμα σε συμφωνία απαιτείται απαρτία, απαιτείται δηλαδή να είναι παρόντα τα δύο τρία των χωρών, που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή.

Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση από τον Guardian, οι νησιωτικές χώρες (AOSIS) που ήταν μεταξύ των αποχωρασάντων χωρών, επέστρεψαν στην αίθουσα, ενώ ένα νέο προσχέδιο συμφωνίας, που αφορά μεταξύ άλλων και την “κλιματική χρηματοδότηση” μοιράστηκε στους εκπροσώπους.

Ωστόσο, αμέσως μετά την επιστροφή των συνέδρων, ο πρόεδρος της COP29 ανακοίνωσε ότι η συνεδρίαση θα συνεχιστεί αργότερα, μέχρι να οριστικοποιηθούν ορισμένα έγγραφα, πιθανότατα το κείμενο της συμφωνίας.

 

Σημειώνεται ότι αν και οι συνομιλίες επρόκειτο να ολοκληρωθούν χθες, Παρασκευή (22/11), ακόμα και τώρα δεν είναι σαφές πότε – ή αν – θα υπάρξει τελικά συμφωνία.

Το επίδικο της διαφωνίας στη διάσκεψη για το κλίμα

Όπως είδαμε, η ένταση περιστρέφεται γύρω από το προσχέδιο πρότασης συμφωνίας, που αφορά τη χρηματοδότηση των φτωχών χωρών από τις πλουσιότερες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Αν και το νέο προσχέδιο της συμφωνίας δεν έχει δημοσιευτεί ακόμα επίσημα, το BBC δημοσίευσε στοιχεία από ένα αντίγραφό του.

Οι επίμαχες αλλαγές στο προσχέδιο: 

Αύξηση της χρηματοδότησης:

• Από $250 δισ. στο προηγούμενο κείμενο, η πρόταση ανεβαίνει στα $300 δισ..
• Ωστόσο, οι φτωχές χώρες ζητούν κοντά στα $500 δισ., οπότε το ποσό εξακολουθεί να μην ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τους.

Κίνητρο για χρηματοδότηση από τις αναπτυσσόμενες χώρες:

• Το κείμενο «ενθαρρύνει» τις αναπτυσσόμενες χώρες να συνεισφέρουν και αυτές.
• Αυτό είναι αντίθετο με τη Συμφωνία του Παρισιού του 2015, που ορίζει ότι μόνο οι πλούσιες χώρες έχουν την υποχρέωση χρηματοδότησης. Είναι μια «κόκκινη γραμμή» για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.

Προστασία από την κλιματική αλλαγή:

• Περιλαμβάνει δέσμευση για τριπλασιασμό της χρηματοδότησης, που προορίζεται για την προστασία των ανθρώπων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
• Ιστορικά, το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης πήγαινε στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, οπότε αυτό είναι ένα θετικό βήμα για τις φτωχές χώρες.

Για να δεχθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες αυτό το προσχέδιο, πιθανόν να χρειαστεί:

• Αύξηση της χρηματοδότησης στα $500 δισ., όπως ζητούν και
• Απομάκρυνση της απαίτησης να συνεισφέρουν και οι ίδιες οι φτωχές χώρες.

Επετεύχθη συμφωνία για τις αγορές άνθρακα

Μετά την επεισοδιακή συνεδρίαση οι συμμετέχουσες στην COP29 χώρες κατέληξαν σε συμφωνία για τις αγορές άνθρακα, ανοίγοντας τον δρόμο για διακρατικό εμπόριο άνθρακα και τη δημιουργία μιας ρυθμιζόμενης παγκόσμιας αγοράς που θα βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.

Όπως επισημαίνει ο TheGuardian, με την έγκριση των κανόνων για το εμπόριο άνθρακα, η Συμφωνία του Παρισιού ολοκληρώνεται τελικά, μόλις 9 χρόνια μετά την υπογραφή του μεγαλύτερου μέρους της συμφωνίας.

Οι αγορές άνθρακα είναι από τα πιο αμφιλεγόμενα μέρη της περιβαλλοντικής πολιτικής, καθώς υπάρχουν εκτεταμένες ενδείξεις ότι μέχρι στιγμής έχουν αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικές στη μείωση και την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα ενώ υπήρξαν μεγάλες διαφωνίες μεταξύ των χωρών σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας τους.

Τι είναι οι “ανεπτυγμένες” και οι “αναπτυσσόμενες” χώρες

Οι όροι «ανεπτυγμένες» και «αναπτυσσόμενες» χώρες εμφανίζονται συχνά στις συζητήσεις για τη χρηματοδότηση της κλιματικής αλλαγής. Τι σημαίνουν, όμως;

– Ο όρος “ανεπτυγμένες χώρες” αναφέρονται στα πλουσιότερα, βιομηχανοποιημένα κράτη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
– Ο όρος “αναπτυσσόμενες χώρες” είναι τα φτωχότερα κράτη ή οι αναδυόμενες οικονομίες.

Αυτές οι κατηγοριοποιήσεις βασίζονται κυρίως στη Σύμβαση-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, που υιοθετήθηκε το 1992.

Γιατί είναι σημαντικοί αυτοί οι όροι;

Οι χαρακτηρισμοί αυτοί καθορίζουν ποιες χώρες υποχρεούνται να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση για την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, 23 «ανεπτυγμένες» χώρες φέρουν αυτή την υποχρέωση. Πολλές από αυτές ζητούν να διευρυνθεί αυτή η λίστα, υποστηρίζοντας ότι το παγκόσμιο σκηνικό έχει αλλάξει πολύ από το 1992.

Για παράδειγμα, η Κίνα και τα κράτη του Κόλπου (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Ομάν) αν και κατατάσσονται ακόμα στις «αναπτυσσόμενες» χώρες, έχουν αυξήσει σημαντικά τη συμβολή τους στην παγκόσμια ρύπανση, προκαλώντας έντονες διαφωνίες για το ποιοι πρέπει τελικά να φέρουν το “βάρος” της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.