“Η γραφή του Κάφκα είναι μια ήσυχη κραυγή στο σύμπαν”

Η Πηνελόπη Φλουρή σκηνοθετεί για δεύτερη χρονιά το “Γράμμα στον Πατέρα” του Φραντς Κάφκα με τον Οδυσσέα Ζήκα στον ρόλο του Κάφκα. Στον ρόλο του Πατέρα – σε βιντεοπροβολή- εμφανίζεται ο Δημήτρης Καταλειφός και η πρωτότυπη μουσική είναι του Τhe Boy (Αλέξανδρος Βούλγαρης).

Ένα γράμμα που ο Κάφκα δεν παρέδωσε ποτέ…

Το 1919 ο Φραντς Κάφκα, σε ηλικία 36 ετών, ύστερα από μια έντονη λογομαχία με τον πατέρα του, απομονώνεται για 9 μέρες σε μια πανσιόν, πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Πράγας. Εκεί συντάσσει με δικηγορική ακρίβεια μια επιστολή 103 σελίδων η οποία αρχίζει με την προσφώνηση: Αγαπημένε μου Πατέρα «Lieber Vater» και τελειώνει με την υπογραφή «Franz». Για λόγους άγνωστους η επιστολή αυτή παρέμεινε στο συρτάρι και δεν παραδόθηκε ποτέ στον πατέρα.

Η παράσταση «Γράμμα στον Πατέρα», είναι μια κατάδυση στον εσωτερικό λαβύρινθο ενός ανθρώπου όπου η ενοχή, ο φόβος, η απομόνωση, η αρρώστια και η αϋπνία κατοικούν. Σκάλες που δεν οδηγούν ούτε πάνω, ούτε κάτω, σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά.

«Είναι τρομερό να είσαι μόνος» γράφει ο Φραντς, καθώς οι λέξεις του γίνονται μια σιωπηρή κραυγή σε μια προσπάθεια να βρει την φωνή του μέσα στον κόσμο. Η γραφή του, πλημμυρισμένη από το υπαρξιακό του αδιέξοδο, γίνεται τσεκούρι που σπάει την παγωμένη θάλασσα μέσα μας.

Πηνελόπη Φλουρή: “Κάφκα: Ένας κόσμος όπου κυριαρχούν ο φόβος και η ενοχή”

Η Πηνελόπη Φλουρή αναφέρει χαρακτηριστικά στο NEWS 24/7 για τη σχέση της με το έργο:
“Έχουν περάσει σχεδόν 7 μήνες από την πρώτη παράσταση ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ, από τον πρώτο σχεδιασμό αυτού του έργου και παρατηρώ την σχέση μου με το κείμενο να μεταβάλλεται, να διαμορφώνεται εκ νέου και να επαναπροσδιορίζομαι κι εγώ αλλιώτικα μέσα από αυτήν. Υπάρχουν κείμενα που ασκούν γοητεία επάνω μου, πριν καν το καταλάβω. Στροβιλίζονται οι σκέψεις στο κεφάλι μου, χάνω τον ύπνο μου, διεκδικώ να φτάσω σε κάτι που με ενδιαφέρει. Διαβάζω ξανά το Γράμμα και σκέφτομαι πως ο Φραντς Κάφκα θα πρέπει να ήταν σε συγγραφικό πυρετό, σε μια στιγμή σχεδόν εκστατική για να συνθέσει με τόση ακρίβεια και τόση λεπτομέρεια τα κομμάτια της ζωής του σε αυτό το έργο. Μετά από έναν καυγά με τον πατέρα του, σε ηλικία 36 ετών, κατευθύνεται 50 χλμ βόρεια της Πράγας, και μένει επί εννέα μέρες γράφει ένα κείμενο 107 σελίδων. Το γράμμα αυτό ωστόσο για λόγους άγνωστους δεν θα παραδοθεί ποτέ στον Πατέρα.

Όταν ο Φ. Κάφκα γράφει είναι άρρωστος, αιμορραγεί πάνω από τις λευκές του σελίδες. Έχει ήδη τα πρώτα συμπτώματα φυματίωσης και είναι στοιχειωμένος από μια μοναξιά που τον συνθλίβει, μια μοναξιά που δεν μπορεί ούτε να αντέξει αλλά ούτε και να της εναντιωθεί. Απλώνει σε λέξεις την ιστορία του, τακτοποιεί τα γεγονότα της ζωής του που τον καθορίζουν κι είναι σα να θέλει να βρει κάπου μέσα εκεί μια μικρή χαραμάδα έναν ελάχιστο χώρο να κουρνιάσει για λίγο, να ξεκουραστεί και να διεκδικήσει μια ειρήνη με τον Πατέρα, με τον εαυτό του, με τον κόσμο όλο.

Το Καφκικό σύμπαν μοιάζει απόμακρο, αινιγματικό αλλά είναι συνάμα τόσο οικείο. Είναι ένας κόσμος όπου κυριαρχούν ο φόβος και η ενοχή, γι’ ΄αυτό και ταυτιζόμαστε μαζί του πριν ακόμα το καταλάβουμε. Όλα αυτά μας συντροφεύουν από παιδιά, μας είναι γνώριμα από την στιγμή που αρχίζουμε να σκεφτόμαστε και παλεύουμε κάθε μέρα να τους ξεφύγουμε παίζοντας άλλοτε κρυφτό κι άλλοτε κυνηγητό μαζί τους. Το έργο αυτό μας υπενθυμίζει πως χρειάζεται να περάσουμε από ένα βαθύ σκοτάδι αν θέλουμε να πλησιάσουμε στο φως, χρειάζεται να υποστούμε πολλαπλές μεταμορφώσεις για να να φτάσουμε σε εκείνον τον πρώτο εαυτό που κάποτε επιθυμήσαμε.

Η γραφή του Κάφκα, πέρα από τις λέξεις και τα νοήματα, είναι μια ήσυχη κραυγή στο σύμπαν που αναζητά να βρει διέξοδο, να φυτευτεί στο στόμα με λέξεις, να φυτρώσει κάτι που να θυμίζει ένα ηλιοτρόπιο ή μια ανθισμένη αμυγδαλιά, σαν τους πίνακες του Βαν Γκογκ και να δώσει φωνή στα βουβά συναισθήματα, στον ανείπωτο πόνο για να έρθουν στην επιφάνεια μυστικά που δεν ομολογήσαμε ούτε στον ίδιο μας τον εαυτό, ακόμα και όταν μείναμε μόνοι και πληγωμένοι . Η γραφή του Κάφκα είναι μια κραυγή που θέλει στην πραγματικότητα να γίνει φιλί, να γίνει χάδι, αγκαλιά και να θέσει ένα αίτημα βαθύ, πανανθρώπινο και διαχρονικό”.

Και συνεχίζει μιλώντας για τους συντελεστές: “ο Οδυσσέας Ζήκας είναι ο ηθοποιός που φέρνει τον κόσμο του Φραντς επί σκηνής. Μαζί δουλέψαμε εκ νέου, πάνω στο κείμενο της παράστασης με στόχο να δημιουργήσουμε έναν δρόμο όπου θα μπορέσουν να διασταυρωθούν οι δικοί μας κόσμοι με αυτό το κείμενο, για να φτάσουμε σε κάτι που από κοινού μας αφορά και θέλουμε πραγματικά να μοιραστούμε .

Όλα τα υλικά της παράστασης: το κείμενο, η μουσική – ηχητικό περιβάλλον που έγραψε ο Αλέξανδρος Βούλγαρης, το οπτικό σύμπαν που στήσαμε με τον Δημήτρη Πολίτη με τα βίντεο που φέρουν τον Δημήτρη Καταλειφό ως Πατέρα, όλα ενώνονται σε μια ενιαία σύνθεση, δημιουργώντας έναν τόπο- μη τόπο, ένα οπτικοακουστικό περιβάλλον που θυμίζει όνειρο.”

Και καταλήγει: “Η διαδικασία των προβών μου υπενθύμισε πως όλα αυτά τα “γιατί” έχουν δικαίωμα να υπάρξουν και να σταθούν ισότιμα το ένα στο άλλο, να γλιστρήσουν, να αναποδογυρίσουν, να διαφωνήσουν, να επαναπροσδιοριστούν, να αγκαλιαστούν.
Να αγαπηθούν στο τέλος”.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σκηνοθεσία : Πηνελόπη Φλουρή
Δραματουργία παράστασης : Πηνελόπη Φλουρή – Οδυσσέας Ζήκας
Art Director : Δημήτρης Πολίτης
Πρωτότυπη μουσική: Τhe Boy (Αλέξανδρος Βούλγαρης)
Video παράστασης/trailer: Γρηγόρης Πανόπουλος
Επιμέλεια κίνησης: Ίριδα Νικολάου
Κοστούμια: Μαρία Καραθάνου
Σχεδιασμός προβολών: Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Φωτογραφίες παράστασης: Νίκος Ζιαγάκης

ΠΑΙΖΟΥΝ
Στο ρόλο του Φραντς Κάφκα ο Οδυσσέας Ζήκας
Στο ρόλο του Πατέρα (βιντεοπροβολή) ο Δημήτρης Καταλειφός