Προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία: Άνοδος-έκπληξη του ακροδεξιού Γκεοργκέσκου

Απροσδόκητη άνοδο στις προεδρικές εκλογές της Ρουμανίας σημείωσε ο σχετικά άγνωστος ακροδεξιός λαϊκιστής Καλίν Γκεοργκέσκου την Κυριακή, σύμφωνα με τα εκλογικά δεδομένα, και πιθανότατα θα αντιμετωπίσει τον αριστερό πρωθυπουργό Μαρσέλ Τσιολάκου στον δεύτερο γύρο σε δύο εβδομάδες.

Αυτά τα πρώτα αποτελέσματα αναστατώνουν το πολιτικό σκηνικό της χώρας. Ο Καλίν Γκεοργκέσκου, ο οποίος κατέβηκε στην εκλογική κούρσα ως ανεξάρτητος υποψήφιος, προηγείται στις δημοσκοπήσεις με ποσοστό 22% επί των ψήφων, ενώ ο Τσιολάκου του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) ακολουθεί με 21%. Η Έλενα Λάσκοβνι του κόμματος «Ένωση για τη Σωτηρία της Ρουμανίας» (USR) συγκέντρωσε περίπου 18%, ενώ ο Γκεόργκε Σίμιον, ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος «Συμμαχία για την Ενότητα των Ρουμάνων» (AUR), έλαβε περίπου 14%.

Μετά το κλείσιμο της κάλπης, 9,4 εκατομμύρια άνθρωποι – περίπου το 52,4% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων – είχαν ψηφίσει, σύμφωνα με το Κεντρικό Εκλογικό Γραφείο. Ο δεύτερος γύρος των εκλογών θα διεξαχθεί στις 8 Δεκεμβρίου. Ο πρόεδρος υπηρετεί για πέντε χρόνια και έχει σημαντικές αρμοδιότητες στη λήψη αποφάσεων σε τομείς όπως η εθνική ασφάλεια, η εξωτερική πολιτική και οι διορισμοί στη δικαιοσύνη, με τη χώρα να είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.

Ο 62χρονος Γκεοργκέσκου, ο οποίος συμμετείχε στην εκλογική κούρσα ως ανεξάρτητος υποψήφιος και χωρίς να είναι ιδιαίτερα γνωστός, κατάφερε να ξεπεράσεις τις περισσότερες τοπικές δημοσκοπήσεις, προκαλώντας σοκ στο πολιτικό κατεστημένο της Ρουμανίας, καθώς σκαρφάλωσε στην κορυφή, αναφέρει ο Guardian.

Αφού άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα την Κυριακή, ο Γκεοργκέσκου έγραψε σε ανάρτησή του στο Facebook ότι ψήφισε «για τους αδικημένους, τους ταπεινωμένους, για εκείνους που αισθάνονται πως δεν έχουν σημασία ενώ στην πραγματικότητα έχουν τη μεγαλύτερη σημασία… η ψήφος είναι μια προσευχή για το έθνος». Ο Κρίστιαν Αντρέι, πολιτικός σύμβουλος με έδρα το Βουκουρέστι, δήλωσε στο Associated Press ότι η αναπάντεχη απόδοση του Γκεοργκέσκου στις εκλογές φαίνεται να μετα«μια μεγάλη διαμαρτυρία ή επανάσταση ενάντια στο κατεστημένο».

«Τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα έχουν χάσει την επαφή με τους απλούς Ρουμάνους», είπε. «Δεν υπάρχουν ισχυροί υποψήφιοι ή ηγέτες… υπάρχουν αδύναμοι υποψήφιοι, αδύναμοι ηγέτες, και τα κόμματα γενικά είναι αρκετά αποσυνδεδεμένα».

Ο Γκεοργκέσκου δεν διαθέτει σαφές πρόγραμμα, πρόσθεσε ο Αντρέι, και έχει ένα ασαφές και λαϊκιστικό μανιφέστο με θέσεις που ξεπερνούν «την κοινή λογική». Οι θέσεις του περιλαμβάνουν τη στήριξη των Ρουμάνων αγροτών, τη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές και την ενίσχυση της παραγωγής ενέργειας και τροφίμων.

Ο Γκεοργκέσκου έχει χαρακτηρίσει την πυραυλική ασπίδα του ΝΑΤΟ στην πόλη Ντεβεσέλου της Ρουμανίας ως «ντροπή της διπλωματίας». Έχει δηλώσει ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν θα προστατεύσει κανένα από τα μέλη της εάν δεχθούν επίθεση από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με τον ιστότοπό του, ο Γκεοργκέσκου κατέχει διδακτορικό στην εδαφολογία, έναν κλάδο της επιστήμης του εδάφους, και υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος της Ρουμανίας τη δεκαετία του 1990. Από το 1999 έως το 2012, ήταν εκπρόσωπος της Ρουμανίας στην εθνική επιτροπή του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών. Βίντεο που έχουν αναρτηθεί στον δημοφιλή λογαριασμό του στο TikTok, όπου έχει συγκεντρώσει 1,6 εκατομμύρια likes, τον δείχνουν να πηγαίνει στην εκκλησία, να κάνει τζούντο, να τρέχει σε στίβο και να μιλά σε podcast.

Η Ρουμανία μοιράζεται σύνορα 650 χιλιομέτρων με την Ουκρανία και από τότε που η Ρωσία επιτέθηκε στο Κίεβο το 2022, έχει διευκολύνει την εξαγωγή εκατομμυρίων τόνων σιτηρών μέσω του λιμανιού της στη Μαύρη Θάλασσα, την Κωνστάντσα, και έχει παράσχει στρατιωτική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς μιας συστοιχίας αμυντικών πυραύλων Patriot. Χωριά στα σύνορα με την Ουκρανία έχουν δεχτεί καταιγισμό drones που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο της χώρας, χωρίς να έχουν αναφερθεί θύματα.

Ένας πολιτικός σχολιαστής ανέφερε ότι η ρωσική παρέμβαση για να αποκτήσει ο Γκεοργκέσκου πλεονέκτημα στις εκλογές δεν μπορεί να αποκλειστεί. «Με βάση τη στάση του Γκεοργκέσκου απέναντι στην Ουκρανία και την απόκλιση μεταξύ των δημοσκοπήσεων και του πραγματικού αποτελέσματος, δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε», δήλωσε ο Σέργκιου Μισκόιου, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Babes-Bolyai.

Η Εκατερίνα Ναουάντια, φοιτήτρια αρχιτεκτονικής 20 ετών, δήλωσε ότι ψήφισε για πρώτη φορά σε εθνικές εκλογές την Κυριακή και ελπίζει ότι οι νέοι θα προσέλθουν στις κάλπες.  «Από την επανάσταση του 1989, δεν είχαμε πραγματικά έναν καλό πρόεδρο», είπε. «Ελπίζω οι περισσότεροι άνθρωποι της ηλικίας μου να ψήφισαν… γιατί ο επικρατέστερος υποψήφιος δεν είναι η καλύτερη επιλογή».

Η Ρουμανία θα διεξάγει επίσης βουλευτικές εκλογές την 1η Δεκεμβρίου, οι οποίες θα καθορίσουν την επόμενη κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό της χώρας.

Ο Αντρέι, ο πολιτικός σύμβουλος, είπε ότι το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρουμανίας, ο υψηλός πληθωρισμός και η επιβράδυνση της οικονομίας θα μπορούσαν να ωθήσουν περισσότερους κυρίαρχους υποψήφιους προς λαϊκιστικές θέσεις εν μέσω ευρείας δυσαρέσκειας.

Ο Τσιολάκου δήλωσε στο AP πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών ότι ένας από τους μεγαλύτερους στόχους του ήταν «να πείσω τους Ρουμάνους ότι αξίζει να μείνουν στο σπίτι τους ή να επιστρέψουν» στη Ρουμανία, η οποία έχει μια τεράστια διασπορά διάσπαρτη στις χώρες της ΕΕ.