Ο Φραντς Ρογκόφσκι δεν ήθελε με τίποτα να βλέπει τον εαυτό του στη μεγάλη οθόνη

Δεν είναι η πρώτη φορά που μιλάμε με τον Φραντς Ρογκόφσκι, κι ούτε ήταν η πρώτη φορά που κατάφερε με λίγα απλά, συνεσταλμένα λόγια να μας κάνει να νιώσουμε σα να ήμασταν μπροστά όταν γύριζε μια ταινία.

Κάποιοι άνθρωποι απλά έχουν αυτό το χάρισμα – να μπορούν με την μεγαλύτερη απλότητα, να σου μεταδώσουν κάτι πολύ ανθρώπινο κι ουσιαστικό από την εμπειρία τους. Ποιος ξέρει, ίσως είναι επειδή μιλώντας μαζί του, πραγματικά καταλαβαίνεις το πόσο ευάλωτος νιώθει.

Είναι αρετές που ταιριάζουν απόλυτα με το πιο πρόσφατο φιλμ του, κιόλας. Στο πολύ γλυκό και πολύ συναισθηματικό, αλληγορικό δράμα ενηλικίωσης “Bird”, η Άντρεα Άρνολντ (“American Honey”) αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού κοριτσιού που μεγαλώνει με τον πατέρα της (Μπάρι Κέογκαν) σε ένα κοινόβιο στο βόρειο Κεντ υπό συνθήκες φτώχειας και γενικότερης αμέλειας. Η μικρή Μπέιλι (Νικία Άνταμς) θα βρει αναπάντεχα την αδελφική ψυχή που αναζητούσε μια μέρα, όταν γνωρίζει τον μυστηριώδη Bird (Φραντς Ρογκόφσκι) και μαζί θα αναζητήσουν τις ρίζες τους – ό,τι κι φανεί πως σημαίνει αυτό.

Στο φεστιβάλ Καννών, όπου το “Bird” έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του, συναντήσαμε τον πρωταγωνιστή Φραντς Ρογκόφσκι, που στο παρελθόν έχουμε αγαπήσει μέσα από σπουδαίες ερμηνείες σε ταινίες όπως τα “Περάσματα” ή το “Transit” ή το “Great Freedom”. Εδώ παίζει ένα ρόλο διαφορετικό από ό,τι μας έχει συνηθίσει. Κι από ό,τι φάνηκε και μέσα από τη συζήτησή μας, ήταν διαφορετικό κι από ό,τι θα περίμενε κι ο ίδιος.

Αυτά είναι όσα μας είπε στις Κάννες, ξεκινώντας από το τηλεφώνημα της γιαγιάς του, την ώρα ακριβώς που καθίσαμε στο τραπέζι μαζί του.

Ο Μπάρι Κέογκαν πριν λίγο μας είπε ότι η Άντρεα Άρνολντ ήταν ο λόγος που ήθελε να κάνει αυτή την ταινία, ισχύει αυτό και για εσένα;

[ένα τηλέφωνο χτυπάει]

Συγγνώμη, με παίρνει η γιαγιά μου. Μισό λεπτό, απλά να το κλείσω. Ή μήπως…

Απάντησέ το, απάντησέ το!

[μιλάει για λίγο στα γερμανικά με τη γιαγιά του] …οκέι, τσάο.

Τσεκάρει να δει τι κάνεις;

Ναι, ναι, είναι τρομερά περήφανη. Αλλά, εμ, ξαναλέτε την ερώτησή;

Ναι, ότι ο Μπάρι Κέογκαν μας έλεγε τώρα ότι η Άντρεα Άρνολντ ήταν ο λόγος να κάνει την ταινία, ήταν το ίδιο και για σένα;

Ναι. Το ίδιο πράγμα. Λατρεύω τη δουλειά της. Δεν υπήρχαν πολλά άλλα να εμπνευστείς. Θέλω να πω, μας έδωσε κάποιες φαντασιώσεις για το τι θέλει να κάνει, αλλά ήταν άκρως προσωπικό και πολύ αφηρημένο, κατά κάποιο τρόπο. Το μόνο που ήξερα ήταν ότι έχει αυτή την εικόνα ενός γυμνού άνδρα με ένα τεράστιο πέος που στέκεται πάνω σε έναν ουρανοξύστη. [σσ. Η Άντρεα Άρνολντ μας είχε μιλήσει για αυτό πριν λίγα χρόνια, πριν ξεκινήσει να γράφει την ταινία.]

Αν ήταν κάποιος άλλος σκηνοθέτης, θα έλεγα, εντάξει, στείλτε μου ένα σενάριο, γιατί δεν θέλω να εκτεθώ στις άγριες φαντασιώσεις κάποιου χωρίς ένα σενάριο που να έχει ποιότητα. Αλλά εδώ πρόκειται για την Άντρεα Άρνολντ, το έργο της είναι εξαιρετικό και γι’ αυτό τη γλιτώνει. Όχι μόνο τη γλιτώνει, αλλά εμπνέει και με την προσέγγισή της που είναι τόσο διαφορετική από αυτό που κάνουμε συνήθως.

Τι είναι διαφορετικό σε αυτήν δηλαδή που δεν βρίσκεις σε άλλους σκηνοθέτες που έχεις δουλέψει;

Λοιπόν, εννοώ… Είναι ένα μείγμα ρεαλισμού και ποίησης όπου χρησιμοποιεί τα περίχωρα του Λονδίνου και ένα συγκεκριμένο περιβάλλον φτώχειας που θα μπορούσε εύκολα να μετατραπεί σε misery porn. Αλλά στην πραγματικότητα είναι η δική της ιστορία. Είναι η δική της παιδική ηλικία που χρησιμοποιεί. Και όταν τη γνωρίσεις και δεις πόσο χώρο δημιουργεί σε αυτούς τους μη επαγγελματίες ηθοποιούς που χρησιμοποιεί, για να λάμψουν και να φέρουν τις δικές τους εμπειρίες και αξίες, και πόση υπομονή έχει και πόσα είναι διατεθειμένη να θυσιάσει προκειμένου να δημιουργήσει μια πραγματική κατάσταση… είναι απλά εξαιρετικό.

Δεν χρησιμοποιεί τίποτα επιβλητικό, ούτε τεράστια φορτηγά, ούτε γερανούς. Και τίποτα που θα δημιουργούσε με κάποιο τρόπο μια ιεραρχία στο πλατό. Αλλά προτιμά να περιμένει και να κάθεται σε ένα λιβάδι στη βροχή για τρεις ώρες προκειμένου τα παιδιά να βρουν το δικό τους παιχνίδι στο λιβάδι. Γιατί θέλει ας πούμε να γυρίσει σε ένα λιβάδι, αλλά δεν θα έλεγε στα παιδιά, εντάξει, τώρα πηγαίνετε εκεί και παίξτε. Ποτέ δεν το κάνει αυτό, αφήνει τα πάντα να χτιστούν οργανικά. Και αν γνωρίσεις το σύμπαν της, ο σεβασμός σου γι’ αυτήν μεγαλώνει και μεγαλώνει, και είσαι ευγνώμων που είσαι μέρος του.

Το στοιχείο του μαγικού ρεαλισμού ήταν πάντα εκεί λοιπόν; Ή αναπτύχθηκε κατά την εξέλιξη της ταινίας;

Ήξερα ότι κάποιες φορές έπρεπε να πάω σε πρόβα προσθετικής και να δοκιμάζουμε κάτι τεράστια φτερά. Οπότε φανταζόμουν ότι ΟΚ, ίσως σε κάποιο σημείο της ταινίας να γίνω πουλί. Επειδή το έργο λέγεται Bird και φοράω αυτό το κοστούμι με τα φτερά. Αλλά δεν ήξερα τι είναι αυτό που θα γίνει. Ούτε το context, ούτε αν είναι όνειρο, είναι αλήθεια, είμαι εγώ, είναι όλοι;

Υποθέτω αυτός είναι ο σωστός τρόπος να το δεις. Αυτός ο πνευματικός τρόπος να βλέπεις τα πράγματα και τη φύση και τη δημιουργία είναι κάτι που συνέβαινε σε κάθε σκηνή – αυτή είναι η προσέγγισή της, γενικά. Αν ας πούμε ο καιρός άλλαζε, πάντα το χρησιμοποιούσε αυτό στο γύρισμα. Αν πετούσαν μερικά πουλιά, πάντα διακόπταμε και κινηματογραφούσαμε τα πουλιά. Αν υπήρχε μια μικρή πεταλούδα, αυτοσχεδιάζαμε γύρω της.

Την εικόνα με τον γυμνό άντρα μου την είχε περιγράψει η Άντρεα Άρνολντ πριν χρόνια, όταν είχαμε μιλήσει για το Cow. Με δεδομένο ότι είναι κάτι τόσο δικό της αυτό το concept, πόσο πολύ σε προσκάλεσε σε αυτή τη διαδικασία να κάνεις τον ήρωα και δικό σου;

Ένιωθα πολύ ελεύθερος να αυτοσχεδιάζω μικρές ατάκες και μετά να δω πώς ανταποκρίνεται. Είναι μία καλλιτέχνης που σου δίνει τόση ελευθερία και δεν θέλει να προετοιμαστείς και αυτό που ζητάει είναι περιέργεια και εμπιστοσύνη, οπότε αυτό που της έδωσα. Απλά έφτασα στο πλατό και είπα, εδώ είμαι, και θα φορέσω ό,τι μου δώσεις, και θα κάνω ό,τι θέλεις να κάνω. Και μετά θα το κάνω δικό μου και θα το ζωντανέψω. Νομίζω ότι αυτό λειτούργησε πραγματικά. Ενδιαφερόταν για τα πράγματα που θα συν-δημιουργούσε μαζί μας.

Πώς είναι ως ηθοποιός να μπαίνεις σε ένα έργο με τόση αβεβαιότητα;

Είναι απελευθερωτικό γιατί συχνά προσπαθείς να είσαι όσο το δυνατόν πιο καλός στην υποκριτική, με τέλεια προετοιμασία κλπ. Κι όταν δεν έχεις ατάκες για να προετοιμαστείς, αρχίζεις να συνειδητοποιείς ότι μάλλον αυτό που θέλεις είναι να φέρεις τον εαυτό σου σε αυτό που παίζεις. Και ότι το θέμα δεν είναι να γίνεις κάτι καλύτερο από αυτό που είσαι, αλλά να ανοιχτείς στους άλλους και να γίνεις μέρος κάποιου πράγματος. Αυτό είναι μια πραγματικά σπουδαία εμπειρία.

Αλλά δεν υπάρχει και λίγος φόβος εκεί; Ότι μπορεί να την πατήσεις;

Είσαι πολύ εκτεθειμένος. Είσαι πολύ ευάλωτος. Και χρειάζεται και άλλοι να κοιτάξουν αυτό που κάνεις. Γιατί ξέρεις, εγώ αν βλέπω τον εαυτό μου στην οθόνη, δεν μου αρέσει αυτό που βλέπω. Αλλά ίσως οι άλλοι μπορούν να το απολαύσουν.

Ακόμα και σε αυτή την ταινία; Δεν σου αρέσει να βλέπεις τον εαυτό σου;

Είναι τρομακτικό να βλέπω τον εαυτό μου. Ίσως να έχω τέσσερις ατάκες σε όλη την ταινία που θεωρώ ότι τις λέω καλά, οι υπόλοιπες για μένα είναι φρικτές.

Γιατί το πιστεύεις αυτό;

Νομίζω ότι αυτή είναι πολύ μεγάλη ερώτηση… Το μίσος για τον εαυτό μας είναι ένα πολύπλοκο πράγμα.

[σκέφτεται]

Ο λόγος για τον οποίο μπορώ να χτίσω ενέργεια και να δημιουργήσω αυτούς τους χαρακτήρες είναι πιθανώς επειδή έτσι κι αλλιώς αγωνίζομαι και ψάχνω επίσης τον εαυτό μου και αναρωτιέμαι ποιος είμαι. Και όταν υπάρχει κάποιος που γράφει μια ιστορία και σου λέει ποιος είσαι για μερικές εβδομάδες, χρειάζεται επίσης ανθρώπους σαν εμένα που είναι χαρούμενοι και ευγνώμονες για να γίνουν κάτι που δεν είναι, για μερικές εβδομάδες.

Κι έχεις κι ένα εξαιρετικά ποικίλο έργο κιόλας, είναι σαν σε κάθε ταινία σου να κατοικείς σε έναν άλλον κόσμο. Αισθάνεσαι όμως ποτέ έκπληκτος από το τι βλέπουν οι σκηνοθέτες σε σένα;

Ναι. Συνήθως κατά τη διαδικασία της προετοιμασίας, περνάω από διάφορα στάδια φόβου όπου νιώθω ότι πρέπει να είμαι αυτό ή εκείνο ή τέλειο ή όμορφος ή δυνατός ή οτιδήποτε. Και μετά συνήθως αυτό που συμβαίνει όταν μπαίνω στο πλατό είναι ότι αρχίζω να συνειδητοποιώ πως, ουάου, στην πραγματικότητα με θέλουν απλά να είμαι αυτό που ήδη είμαι. Κι αυτή είναι μια απίστευτη στιγμή ανακούφισης.

Τότε είναι που αρχίζεις να ανοίγεσαι και να νιώθεις πως διαθέτεις υπεράνθρωπες δυνάμεις επειδή σε θέλουν και σε βλέπουν. Αυτό είναι κάτι που όλοι λαχταράμε, και μπορεί να είναι απλώς μια ψευδαίσθηση. Γιατί ξέρεις, πληρωνόμαστε γι’αυτό και πουλάμε οικειότητα, η οποία συνήθως είναι κάτι πολύτιμο! Και δεν το μοιραζόμαστε με άλλους ανθρώπους εκτός από τους αγαπημένους μας. Αλλά όταν είσαι λίγο διεστραμμένος [γελάει], συμβαίνει αυτή η μαγική στιγμή. Όπου κάποιο άτομο αναζητεί οικειότητα με μια ιδέα κι εμείς ως ηθοποιοί είμαστε σώματα που θέλουμε να ανήκουμε. Κι όταν συναντιόμαστε, συμβαίνει κάτι μαγικό.

Ξέρεις ενστικτωδώς ότι κάτι θα λειτουργήσει όταν βρίσκεσαι σε ένα πλατό; Ή ξέρεις ενστικτωδώς ότι μια ταινία ίσως δεν θα λειτουργήσει;

Ναι, τις περισσότερες φορές ξέρω αν θα δουλέψει ή όχι, και αν ξέρω ότι δεν θα δουλέψει, εξακολουθώ να το κάνω. Είναι εξαιτίας των χρημάτων.

Ένας καλός λόγος!

Όχι, πραγματικά ψάχνω για έργα που λειτουργούν και που πιστεύω σε αυτά και που πιστεύω ότι έχουν πιθανότητες να τα δει ένα ενδιαφέρον κοινό. Αλλά είναι δύσκολο να βρεις αυτές τις ιστορίες. Ήμουν πολύ τυχερός τα τελευταία χρόνια. Αλλά ας πούμε, τους τελευταίους 12 μήνες διαβάζω σενάρια σε εβδομαδιαία βάση και δεν έχω βρει το κατάλληλο σενάριο μέχρι στιγμής.