Saydnaya: Στον λαβύρινθο των φυλακών του Άσαντ – Αγωνία για χιλιάδες κρατούμενους

Όσο οι κάτοικοι της Δαμασκού βρίσκονται ακόμα στους δρόμους και πανηγυρίζουν για την “απελευθέρωση” της Συρίας και το τέλος εποχής που έφερε η πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ, πέντε ορόφους κάτω από την επιφάνεια της γης, σε ένα τεράστιο και δαιδαλώδες υπόγειο συγκρότημα, οι χιλιάδες τελευταίοι κρατούμενοι του καθεστώτος Άσαντ δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει μερικά μέτρα πάνω από τα κεφάλια τους. Για το μόνο που προσπαθούν, είναι να κρατηθούν στη ζωή.

Οι φυλακές Saydnaya, γνωστοί στους Σύρους ως “ανθρώπινο σφαγείο“, είναι μία από τις φυλακές που άνοιξαν πλήρως, όταν οι αντάρτες ανέλαβαν την Κυριακή (08/12) τον έλεγχο της χώρας και αποτελούν το πιο διαβόητο συγκρότημα βασανιστηρίων του τεράστιου δικτύου κέντρων κράτησης της συριακής κυβέρνηση και σύμβολο της ωμότητας του καθεστώτος. Οι φήμες διαδόθηκαν αμέσως και άνθρωποι άρχισαν να κατευθύνονται εκεί αναζητώντας τους συγγενείς τους που μπορεί να βρίσκονται ανάμεσα στους 1.500 κρατούμενους που ήταν παγιδευμένοι στα υπόγεια.

Μια πομπή απελπισμένων οικογενειών, φωτισμένων από τα φώτα των κινητών τους τηλεφώνων, πέρασε τις πύλες του συγκροτήματος της φυλακής. Μέχρι οι αντάρτες να αναλάβουν τον έλεγχο την Κυριακή το πρωί, οι πύλες αυτές επέτρεπαν μόνο την είσοδο, ποτέ την έξοδο. Οι οικογένειες μαζεύτηκαν γύρω από φωτιές που άναψαν στην αυλή της φυλακής ανυπομονώντας να αναγνωρίσουν κάποιο δικό τους πρόσωπο που θα έβγαινε από την πύλη.

Οι αντάρτες προσπάθησαν να περιορίσουν την είσοδο, πυροβολώντας στον αέρα, αλλά κανείς δεν έφυγε από το σημείο. Μέσα στον λαβύρινθο της φυλακής, συγγενείς των κρατουμένων έψαχναν από κελί σε κελί, ελπίζοντας να βρουν κάποιο σημάδι ζωής από τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η “κόκκινη πτέρυγα” ήταν αυτή που συγκέντρωσε τους περισσότερους επισκέπτες, καθώς εκεί οι κρατούμενοι φέρεται να πέθαιναν από ασιτία και ασφυξία.

“Τρία μέλη της οικογένειάς μου λείπουν. Μας είπαν ότι υπάρχουν τέσσερα υπόγεια επίπεδα και ότι οι άνθρωποι πνίγονται εκεί κάτω – αλλά δεν ξέρουμε πού είναι”, είπε ο Αχμάντ αλ-Σνέιν, με πνιγμένη φωνή από φόβο καθώς περιδιάβαινε στους διαδρόμους της φυλακής. “Αυτοί που βγήκαν από εδώ έμοιαζαν με σκελετούς. Φανταστείτε πώς θα είναι αυτοί που είναι ακόμα κάτω“.

Η φυλακή χτίστηκε για να προκαλέσει την αίσθηση της απροσδιοριστίας. Στο κέντρο της βρίσκεται μια σπειροειδής σκάλα που από το ισόγειο φαίνεται ατελείωτη. Η σκάλα περιβάλλεται από μεταλλικές μπάρες και, πέρα από αυτές, μεγάλες πανομοιότυπες πόρτες θόλου, μέσα από τις οποίες βρίσκονται οι τρεις πτέρυγες της εγκατάστασης. Σύμφωνα με τους αντάρτες μαχητές, κάθε πτέρυγα ειδικευόταν σε μια διαφορετική μορφή βασανιστηρίων και σε καμία από αυτές τις πτέρυγες δεν υπάρχουν παράθυρα.

Την Κυριακή, οι άνθρωποι περιφέρονταν γύρω από τη μεταλλική σκάλα, μπαίνοντας και βγαίνοντας από διαφορετικές πόρτες, πάντα επιστρέφοντας στο κέντρο. Οι αντάρτες δεν φαίνονταν να γνωρίζουν περισσότερα. Ένας από αυτούς βρήκε τελικά έναν χάρτη, και πλήθος συγκεντρώθηκε γύρω του, παρακολουθώντας τον να μελετά το μισό μέτρο χαρτί, με τις σχεδόν ακατάληπτες σημειώσεις.

Τα μικρά κελιά στα οποία σε πολλές περιπτώσεις κρατούνταν ακόμα και 12 άτομα, χωρίς καν να υπάρχει χώρος για να ξαπλώσουν, ήταν γεμάτα με κουβέρτες και ρούχα, που είχαν πεταχτεί όταν οι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν από τους αντάρτες νωρίτερα μέσα στην ημέρα. Σε ορισμένα υπήρχαν τρύπες στους τοίχους, όπου είχαν στριμωχτεί επιπλέον κρατούμενοι και κραυγές ακούγονταν στους διαδρόμους.

Βίντεο έδειχναν μαχητές να απελευθερώνουν γυναίκες κρατούμενες την Κυριακή, οι οποίες χρειάστηκε να ενθαρρυνθούν να φύγουν, μη μπορώντας να πιστέψουν ότι πραγματικά έβγαιναν έξω.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, στη Saydnaya κρατούνταν έως και 20.000 κρατούμενοι, οι περισσότεροι από τους οποίους φυλακίστηκαν μετά από μυστικές εικονικές δίκες που δεν διαρκούσαν περισσότερο από λίγα λεπτά. Όσοι επέζησαν διηγήθηκαν βάναυσους ξυλοδαρμούς καθημερινά και βασανιστήρια από τους δεσμοφύλακες που περιλάμβαναν βιασμούς, ηλεκτροσόκ και άλλα και σε πολλές περιπτώσεις ήταν μέχρι θανάτου.

Οι επιζώντες ανέφεραν επίσης ότι οι φύλακες επέβαλαν τον κανόνα της απόλυτης σιωπής μέσα στη φυλακή. Οι κρατούμενοι δεν μπορούσαν να μιλήσουν, μπορούσαν όμως να γράψουν και οι τοίχοι ήταν καλυμμένοι με κακογραμμένα, χειρόγραφα μηνύματα. “Tab, khadni“. “Αρκετά πια, απλά πάρτε με“, έγραφε ένα μήνυμα.

Σε ένα σκισμένο κομμάτι χαρτί ο 63χρονος κρατούμενος Mohammed Abdulfatah al-Jassem περιγράφει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια τον θάνατο ενός κρατούμενου, του οποίου το όνομα δεν ήταν ευανάγνωστο, που όπως αναφέρει έπεσε και χτύπησε το κεφάλι του. Έγραψε στο σημείωμα έναν αριθμό τηλεφώνου για να πάρει αυτός που το βρήκε.

Στο χάος που ακολούθησε από την απόδραση, οικογένειες αναζητούσαν τα αρχεία των φυλακών, ελπίζοντας να βρουν τα ονόματα των αγαπημένων τους προσώπων. Κάθε κατάλογος, γεμάτος ονόματα και άλλες πληροφορίες, μεταφερόταν έξω από τη φυλακή, όπου ομάδες ανθρώπων συγκεντρώνονταν για να δουν αν γνώριζαν κάποιον που αναφερόταν σε αυτούς. Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα προειδοποίησαν ότι τα αρχεία πρέπει να διατηρηθούν, έτσι ώστε να καταγραφούν οι τύχες των περίπου 136.000 ανθρώπων που συνελήφθησαν από το καθεστώς Άσαντ.

Νωρίτερα σήμερα η συριακή ομάδα πολιτικής προστασίας, “Λευκά Κράνη”, δήλωσε ότι διερευνά αναφορές για κρατούμενους που έχουν παγιδευτεί σε κρυφά υπόγεια κελιά, ωστόσο μία ομάδα εκστρατείας που δημιουργήθηκε για λογαριασμό των κρατουμένων της Saydnaya εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρει ότι κανένας κρατούμενος δεν παραμένει παγιδευμένος εκεί – ούτε πάνω ούτε κάτω από το έδαφος.

“Δεν είναι αλήθεια η παρουσία κρατουμένων παγιδευμένων κάτω από το έδαφος και οι πληροφορίες που περιέχονται σε ορισμένα δημοσιεύματα του Τύπου είναι ανακριβείς”, αναφέρει η Ένωση για τους κρατούμενους και τους αγνοούμενους στις φυλακές Saydnaya (ADMSP). “Η ένωση και η ομάδα της που βρίσκεται μέσα στη φυλακή Saydnaya επιβεβαιώνουν ότι η φυλακή είναι άδεια από όλους τους κρατούμενους σε όλα τα κτίριά της”, συνεχίζει, προσθέτοντας ότι ο τελευταίος κρατούμενος από τη φυλακή διασώθηκε χθες.

Για πολλούς, οι φυλακές Saydnaya ήταν η τελευταία τους ελπίδα να βρουν αγαπημένα πρόσωπα που αγνοούνταν. Ο 18χρονος Γιαμέν αλ-Αλαάι, από την ύπαιθρο της Δαμασκού, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που είχαν φτάσει στην φυλακή εκείνη την ημέρα, αναζητώντας τον θείο του, ο οποίος εξαφανίστηκε το 2017, επισκεπτόμενος διάφορες φυλακές με την ελπίδα να τον βρει.

“Φτάσαμε σήμερα και ψάξαμε αλλά δεν βρήκαμε τίποτα. Οι κρατούμενοι στην κόκκινη πτέρυγα δεν έχουν ακόμη βρεθεί”, είπε ο Αλαάι, ο οποίος είπε ότι θα επέστρεφε στις φυλακές το επόμενο πρωί.