Γιατί δεν είναι τόσο απλό να γυρίσουν οι πρόσφυγες στη Συρία

Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ δυστυχώς δεν σημαίνει αυτομάτως ότι η Συρία θα έχει ειρήνη και δημοκρατία, αφού την εξουσία έχουν καταλάβει οι ισλαμιστές αντάρτες. Παρόλα αυτά στην ΕΕ και την Ελλάδα, οι κυβερνήσεις που νιώθουν την πίεση της άκρας δεξιάς, ήδη ελπίζουν σε επιστροφή των Σύρων προσφύγων στην πατρίδα τους.

Την προσδοκία αυτή εξέφρασε ευθέως κατά το χθεσινό briefing ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης. Ενώ προχθές το υπουργείο Εξωτερικών είχε σπεύσει να χαιρετήσει την πτώση του αυταρχικού καθεστώτος Άσαντ, παραγνωρίζοντας το ρόλο που έχει παίξει στις εξελίξεις η Τουρκία.

Το ΥΠΕΞ είχε άλλωστε επίσης ήδη προκαταλάβει ότι: “Η επιστροφή στη δημοκρατική ομαλότητα θα πρέπει να σημάνει το τέλος των προσφυγικών ροών από την πολύπαθη χώρα και να ανοίξει το δρόμο για την ασφαλή επιστροφή των Σύρων προσφύγων στις εστίες τους”. 

Και ενώ κάθε λογικός άνθρωπος θα ήθελε οι πρόσφυγες να μπορούν να επιστρέψουν στον τόπο τους, στην περίπτωση της Συρίας το ερώτημα είναι σε τι τόπο θα επιστρέψουν. Για αυτό στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, που διαχειρίζονται εξάλλου την καυτή πατάτα του προσφυγικού/μεταναστευτικού στη πράξη, αποφεύγουν σε πρώτη φάση τα “μεγάλα λόγια”.

Το καλό σενάριο είναι και το πιο δύσκολο…

Διότι στην πραγματικότητα, καταρχήν θα πρέπει όντως να εκλεγεί νόμιμη κυβέρνηση στη Συρία, κάτι που οι ισλαμιστές αντάρτες υπόσχονται ότι θα γίνει σε έξι μήνες. Και στη συνέχεια θα πρέπει η ΕΕ να κλείσει συμφωνία για την ανοικοδόμηση της χώρας σε συνδυασμό με την επιστροφή προσφύγων.

Όλα αυτά υπό την -αμφίβολη- προϋπόθεση ότι πρώτον οι τζιχαντιστές αντάρτες δεν θα επιβάλουν το δικό τους αυταρχικό καθεστώς και ότι δεύτερον η Συρία δεν θα μπει σε μία νέα φάση εμφυλίου και δη με πολλαπλά μέτωπα. Ακόμη όμως και στο πιο ιδανικό σενάριο, επιστροφές προσφύγων θα μπορούν στην καλύτερη περίπτωση να δρομολογηθούν σε βάθος διετίας.

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ όμως βιάζονται, για τους εσωτερικούς κομματικούς τους λόγους. Αλλά η ΕΕ δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις χωρίς να είναι ξεκάθαρη, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, η επόμενη ημέρα στη Συρία.

Οι εικόνες επιστροφής Σύρων προσφύγων από την Τουρκία και τον Λίβανο δημιουργούν βέβαια εντυπώσεις. Ωστόσο η Τουρκία θέλει προφανώς να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το ρόλο της στη Συρία. Ενώ ήδη είχαν αρχίσει να επιστρέφουν Σύροι από το Λίβανο, λόγω της χερσαίας εισβολής του Ισραήλ.

Υπάρχει όμως και το χειρότερο σενάριο: Να αρχίσουν να έρχονται πρόσφυγες που τρέχουν να ξεφύγουν αυτή τη φορά από τους ισλαμιστές, ενώ δεν θα μπορούν σε μία χώρα με εμφύλιο να επιστρέψουν ούτε όσοι είχαν φύγει προηγουμένως.

Γιατί πάγωσε η διαδικασία ασύλου για 9.000 Σύρους στην Ελλάδα

Η Ελλάδα πάντως πρέπει να αναμένει την ΕΕ και η ΕΕ αναμένει να διαμορφωθεί τελικά το νέο τοπίο στη Συρία. Ο υπουργός Μετανάστευσης, Νίκος Παναγιωτόπουλος, είχε τηλεδιάσκεψη για το θέμα της Συρίας με το νέο Επίτροπο Μετανάστευσης της ΕΕ, τον Αυστριακό Μάγκνους Μπρούνερ. Η Αυστρία εν τω μεταξύ, όπως και η Γερμανία αλλά και η Ελλάδα πάγωσαν προσωρινά τη διαδικασία εξέτασης ασύλου Σύρων προσφύγων.

Κυβερνητική πηγή εξηγούσε πάντως στο ΝEWS 24/7 ότι η διαδικασία σταματά προσωρινά για 9.000 Σύρους, διότι οι αιτούντες ανέφεραν ως λόγο χορήγησης ασύλου το καθεστώς Άσαντ, το οποίο όμως πλέον έχει πέσει.

Οι Σύροι αιτούντες άσυλο όμως μπορούν να προβάλλουν όταν ξεκινήσει ξανά η διαδικασία διαφορετικούς ή πιο αναλυτικούς λόγους για τους οποίους θα πρέπει να τους χορηγηθεί το καθεστώς πρόσφυγα (πχ σεξουαλική ταυτότητα ή θρησκευτική μειονότητα).

Ενώ σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτή τη στιγμή η Συρία ασφαλής χώρα, προκειμένου να απορριφθούν αιτήσεις ασύλου.

Οι οριστικές αποφάσεις για τη διαδικασία ασύλου, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, θα ληφθούν στο ΚΥΣΕΑ που θα συνεδριάσει την Παρασκευή υπό τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.

Εν τω μεταξύ οι φρικτές εικόνες από τις υπόγειες φυλακές του καθεστώτος Άσαντ αποτελούν αποστομωτική απάντηση σε όσους ισχυρίζονταν ότι οι πρόσφυγες ερχόταν για να… αλλοιώσουν τον πολιτισμό μας. Αλλά την ίδια στιγμή, παρά τις δημόσιες δηλώσεις των ισλαμιστών ανταρτών, υπάρχουν κατηγορίες και για βασανιστήρια από τις δικές τους δυνάμεις.

Ανησυχία για τους ορθόδοξους χριστιανούς της Συρίας

Στην Αθήνα επικρατεί ανησυχία για την τύχη των ορθόδοξων χριστιανών της Συρίας. Σε Δαμασκό και Χαλέπι έχουν μείνει μέχρι σήμερα 150 οικογένειες Ελλήνων ορθοδόξων, περί τα 500 άτομα συνολικά.

Ο κ. Μητσοτάκης, είχε μάλιστα χθες τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πατριάρχη Αντιόχειας, Ιωάννη Ι΄. Ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε για την κατάσταση στη Σύρια και υπογράμμισε τη στήριξη της Ελλάδας στο Πατριαρχείο Αντιόχειας και στο ποίμνιο του. Εξέφρασε επίσης την ετοιμότητα της Ελλάδας να συνδράμει όπου χρειαστεί και επανέλαβε τη θέση της χώρας για ένα συμπεριληπτικό μέλλον στη Συρία, που θα προστατεύει όλες τις θρησκευτικές κοινότητες.

Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης επικοινώνησε με τον Ιορδανό ομόλογο του, Αϊμάν Χσαφάντι, στον οποίο τόνισε ότι πρέπει να διασφαλιστεί η προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων και μνημείων στη Συρία.

Ο δε υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, δήλωσε χαρακτηριστικά: “Κανείς δε θα θρηνήσει το καθεστώς Άσαντ, όμως τι θα συμβεί από εδώ και πέρα δεν είναι προφανές. Ομως η Ελλάδα και η ΕΕ έχουν καθήκον να υπερασπιστούν τους χριστιανικούς πληθυσμούς”.