Έρευνα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα αρώματα

Ένα άρωμα μπορεί να φαίνεται ότι είναι μπορεί να προκαλέσει ελάχιστη έκθεση σε χημικά σε σύγκριση με τους ρύπους που υπάρχουν αλλού στο περιβάλλον, όπως τα μικροπλαστικά, η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS). Αλλά επιστήμονες και κλινικοί γιατροί κρούουν όλο και πιο έντονα τον κώδωνα του κινδύνου για μια ομάδα χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται σε πολλά προϊόντα προσωπικής φροντίδας: τις φθαλικές ενώσεις.

Οι φθαλικοί εστέρες -που βρίσκονται σε δημοφιλή αρώματα, βερνίκια νυχιών και προϊόντα περιποίησης μαλλιών– έχουν συνδεθεί με πολυάριθμες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η μειωμένη νευροανάπτυξη.

Μάλιστα, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Network Open, διαπίστωσε ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις φθαλικών ενώσεων που βρέθηκαν στα ούρα χρηστών προϊόντων προσωπικής φροντίδας, συνδέονταν με 25% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υπερκινητικότητας σε εφήβους.

Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι η αυξημένη έκθεση σε φθαλικούς εστέρες σχετιζόταν με χειρότερες επιδόσεις στα μαθήματα.

Οι ανησυχίες σχετικά με την έκθεση των παιδιών σε φθαλικές ενώσεις είναι αρκετά μεγάλες, ώστε στις ΗΠΑ, ορισμένοι τύποι της χημικής ουσίας να απαγορευτούν στα παιδικά παιχνίδια και σε αντικείμενα όπως οι πιπίλες και τα μπιμπερό.

Για την Andrea Gore, καθηγήτρια φαρμακολογίας και τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, η οποία διευθύνει ένα εργαστήριο που μελετά τις επιπτώσεις των χημικών ουσιών που διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα, οι βλάβες είναι αρκετά σαφείς ώστε να συμβουλεύει όλους να προσπαθήσουν να μειώσουν την έκθεσή τους, ιδίως τους γονείς που ξεκινούν οικογένεια και όσους έχουν μικρά παιδιά.

«Συνιστώ να αποφεύγετε εντελώς τα πρόσθετα αρώματα, δηλαδή κολόνιες, αρώματα, αρωματικές λοσιόν και σαμπουάν, ακόμη και αρωματικά απορρυπαντικά και αντιιδρωτικά».

Οι χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές

Το ενδοκρινικό μας σύστημα αποτελείται από πολλαπλούς αδένες, συμπεριλαμβανομένων του θυρεοειδούς και της υπόφυσης, που παράγουν και ρυθμίζουν τις ορμόνες, ρυθμίζοντας τα πάντα, από την ανάπτυξή μας μέχρι την αναπαραγωγή.

Οι χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα, γνωστοί ως EDCs, βρίσκονται σε προϊόντα καθημερινής χρήσης και μπορούν να μιμηθούν και να επηρεάσουν τις ορμόνες του οργανισμού μας.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ενδοκρινική Εταιρεία, εκατοντάδες χημικές ουσίες σε προϊόντα καθημερινής χρήσης μπορεί να είναι ενδοκρινικοί διαταράκτες (EDCs).

Τα PFAS είναι μια γνωστή ομάδα χημικών ουσιών που θεωρούνται ενδοκρινικοί διαταράκτες, ενώ άλλες, όπως οι φθαλικές ενώσεις και τα parabens, βρίσκονται πιο συχνά σε σαπούνια, σαμπουάν και προϊόντα ομορφιάς. Οι φθαλικές ενώσεις βρίσκονται ακόμη και στα τρόφιμά μας.

Η αλλαγή των προϊόντων προσωπικής φροντίδας σε προϊόντα «χωρίς ενδοκρινικούς διαταράκτες» μπορεί ενδεχομένως να έχει μεγάλο όφελος σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2023 σε 41 γυναίκες διαπίστωσε ότι μετά από 28 ημέρες μετάβασης σε προϊόντα χωρίς φθαλικούς εστέρες και χωρίς paraben, όχι μόνο είχαν μειωμένα επίπεδα αυτών των χημικών ουσιών στα ούρα τους, αλλά είχαν επίσης μειώσεις στην έκφραση γονιδίων που σχετίζονται με τον καρκίνο στον ιστό του μαστού τους.

Πώς να μειώσετε την έκθεσή σας στα χημικά

«Δεν είναι εύκολο να εξετάσετε όλες τις πηγές πιθανών ενδοκρινικών διαταρακτών και έτσι νομίζω ότι αλλαγές που είναι βιώσιμες για τον τρόπο ζωής σας είναι συγκεκριμένες», δήλωσε η Rebecca Jeun, ενδοκρινολόγος στο University of Louisville Health.

• Αν δεν μπορείτε να αλλάξετε όλα τα προϊόντα περιποίησης, εξετάσετε άλλους τρόπους ελαχιστοποίησης της έκθεσης σε EDC, όπως η μείωση της κατανάλωσης κονσερβοποιημένων και εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων και η αποφυγή θέρμανσης τροφίμων ή ποτών σε πλαστικό.
• Χρησιμοποιήστε προϊόντα χωρίς φθαλικό εστέρα: Δεν θέλετε να απαλλαγείτε από αρώματα; Δείτε αν η ιστοσελίδα του προϊόντος αναφέρει ότι δεν περιέχει φθαλικές ενώσεις και baraben ή ελέγξτε τη διατύπωση στη συσκευασία. Έχετε όμως κατά νου ότι η εξέταση των καταλόγων συστατικών δεν είναι αρκετή: Ορισμένα προϊόντα μπορεί να έχουν απλώς τον όρο «άρωμα» ως συστατικό, το οποίο μπορεί να είναι μια μάσκα για έναν φθαλικό εστέρα που δεν αποκαλύπτεται ρητά.
• Υιοθετήστε μια βελτιωμένη ρουτίνα προσωπικής φροντίδας. Αν έχετε έναν έφηβο που έχει εμμονή με την περιποίηση της επιδερμίδας, εμπλέξτε τον στη συζήτηση για την επιλογή ασφαλέστερων προϊόντων.

«Για τους μεγαλύτερους που ενδιαφέρονται για προϊόντα ομορφιάς ή περιποίησης του δέρματος, συνιστώ να εντοπίσουν το αγαπημένο τους και ασφαλές απαλό σαπούνι για πλύσιμο προσώπου, την ενυδατική κρέμα (χωρίς λάδι και άρωμα) και το αντηλιακό τους, ώστε να αποτελούν μέρος της καθημερινής ρουτίνας τους», δήλωσε η Carol Duh-Leong, παιδίατρος και επίκουρη καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή Grossman του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.