Η υποψηφιότητα Ράμμου απέναντι στο πολιτικό τέλμα

Μια πολιτική κίνηση κρίνεται από την πίεση που ασκεί στον αντίπαλο, τις δυναμικές και την υπόγεια κινητικότητα που προκαλεί. Όλα αυτά υπάρχουν στην υπόδειξη του Χρήστου Ράμμου για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου, αξιολογείται ως εύστοχη πολιτική κίνηση. Ανοίγει θέματα, δείχνει ιεραρχήσεις, θέτει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στο επίκεντρο. Είναι πολιτικός οδοδείκτης: σημαίνει πολιτικές επιλογές και πολιτικές απορρίψεις. Έχει γωνίες, δεν είναι συστατικό μιας ανώδυνης συναινετικής σούπας.

Η υποψηφιότητα Ράμμου καλεί εν τοις πράγμασι σε επιλογή στρατοπέδου. Δεν ενδείκνυται για σοφτ αντιπολίτευση, με άρωμα γαλάζιας συναίνεσης. Η άσφαιρη αντιπολίτευση, ιδίως από όποιους υπέστησαν και προσωπικά το άγος των υποκλοπών, είναι κατώτερη των περιστάσεων, αντιπολίτευση σπιθαμιαία για προβλήματα γιγάντια.

Η αντίδραση της κυβέρνησης και των πρόθυμων δημοσιογραφικών αντηχείων στην υποψηφιότητα Ράμμου φανερώνει άγαρμπο εκνευρισμό. Δεν ανέχονται κανένα υψηλό ανάστημα να διαρρηγνύει τη γενικευμένη συνθήκη χειραγώγησης. Θα προτιμούσαν στην υπόθεση των υποκλοπών έναν ψοφοδεή οσφυοκάμπτη, έναν πειθήνιο υπάλληλο του Κράτους με Κ κεφαλαίο, κάποιον με γραμμάτια απλήρωτα, μια ασήμαντη ύπαρξη, βρε αδερφέ. Ο εκνευρισμός τους αποδεικνύει πόσο εύστοχη είναι η επιλογή του Ράμμου.

Όλα αυτά έχουν ήδη διαπιστωθεί. Όμως εδώ μιλάμε για κάτι πολύ περισσότερο από μια ευφυή πολιτική κίνηση, μια καλή τακτική επιλογή. Μια πρόταση για τον ανώτατο πολιτειακό θεσμό πρέπει να πηγαίνει πέρα από κομματικούς σχεδιασμούς και τακτικές. Οφείλει να αποτελεί σαφή θέση απέναντι στον ίδιο τον θεσμό. Εκεί φαίνεται η αυτοτελής αξία της υποψηφιότητας Ράμμου. Δεν είναι μια ευφυής τακτική επιλογή, είναι πολύ περισσότερα ακριβώς λόγω της ποιότητας του προσώπου. Είναι μια πρόταση που μπορεί να σε κάνει περήφανο.

Έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει θεσμική υπερηφάνεια, σε εποχές απαξίωσης κάθε θεσμού, πειθάρχησης στον βαθύ καθεστωτισμό και συναλλαγής με τη δομική διαφθορά. Στη χώρα συγκροτήθηκε και κυριαρχεί ένα «οικογενειακό-κυβερνητικό όλον»: διαπλοκή κρατική/παρακρατική και επιχειρηματική με επίκεντρο την καρδιά του επιτελικού κράτους στην Ηρώδου Αττικού. Αυτό κατέδειξε η υπόθεση των υποκλοπών.

Σε αυτές τις συνθήκες αποτελεί ανεκτίμητη παρακαταθήκη το παράδειγμα Ράμμου. Είναι το αποτύπωμα κάποιου που, σεβόμενος τα όρια του θεσμικού του ρόλου, δεν μένει ωστόσο κενό κοστούμι, ένα βουβό εκμαγείο. Η χώρα δε χρειάζεται για Πρόεδρο Δημοκρατίας μια κυβερνητική αντανάκλαση που σφυρίζει αδιάφορα σε ό,τι συνιστά εκτροπή από το κράτος δικαίου. Στα πενηντάχρονα της δημοκρατίας κάθε τέτοια υποψηφιότητα είναι κακή υπηρεσία.

Οι επιλογές προσώπων σε τέτοιες θέσεις επιτελούν παιδαγωγικό ρόλο, λειτουργούν σαν υποδείγματα, διαμορφώνουν συνειδήσεις. Να γιατί η υποψηφιότητα αυτή έχει αυτοτελή ηθική αξία. Δείχνει ότι μπορεί ο δρων πολίτης να κάνει τη διαφορά, να σφραγίσει την ιστορική τυχαιότητα με τη δύναμη της ανθρώπινης βούλησης.

Ο Χρήστος Ράμμος έγινε ο τοίχος πάνω στον οποίο έσκασε η αλαζονεία της αυταρχικής και ανέλεγκτης ως τότε εξουσίας. Κι είναι αυτό μάθημα μεγάλο, παρακαταθήκη πολύτιμη. Και γίνεται ακόμα μεγαλύτερο γιατί θεσμική αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία ο Ράμμος επέδειξε και επί ΣΥΡΙΖΑ, σε υποθέσεις με κάκιστους κυβερνητικούς χειρισμούς, όπως οι τηλεοπτικές άδειες και η έκδοση των Τούρκων φυγάδων. Ματαιοπονούν λοιπόν όσοι παλεύουν να τον μειώσουν αποδίδοντας κομματικές σκοπιμότητες εκεί που αποδεδειγμένα δεν υπάρχουν. Κρίνουν εξ ιδίων.

Το καλοκαίρι του 2022 λίγες δεκάδες πολίτες συγκροτήσαμε την Πρωτοβουλία «Ώρα Μηδέν για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου». Επιδιώκαμε να καταδείξουμε τις τεράστιες πληγές που άνοιγε στο σώμα του πολιτεύματος το έγκλημα των υποκλοπών και ζητούσαμε λογοδοσία. Η πρόταση της Νέας Αριστεράς για την υποψηφιότητα Ράμμου, δυο χρόνια μετά, είναι μια μικρή δικαίωση. Η μεγάλη δικαίωση δεν ήρθε, ο Μεγάλος Αδελφός μέχρι στιγμής τη γλιτώνει.

Ακούω φωνές από κάποια Αριστερά μαθημένη στα σίγουρα, ότι θα προτιμούσαν υποψήφιο από το εικονοστάσι, κάποιον γέροντα σεβάσμιο και εμβληματικό με δάφνες παλιά κερδισμένες. Μάλλον άλλα ιδιοτελή έχουν στο μυαλό τους οι φωνές αυτές, όχι το κύρος των θεσμών και τις ανάγκες των καιρών.

Ακούω και τις φωνές που ζητάνε αποχώρηση του Ράμμου από την ΑΔΑΕ. Όσοι το λένε επειδή θυμήθηκαν τώρα επιλεκτικά τα θεσμικά ασυμβίβαστα δε με ενδιαφέρουν. Όμως πραγματικά δε μπορεί να εκκρεμεί για καιρό πιθανή υποψηφιότητά του ενώ παραμένει Πρόεδρος της ΑΔΑΕ. Είμαι βέβαιος ότι θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να προστατεύσει τον εαυτό του και τον θεσμό που τόσο άξια υπηρέτησε και υπηρετεί.