Συρία: Σε ρόλο “κλειδί” η Τουρκία – Οι σχέσεις με την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ και οι Κούρδοι

Μέχρι την εκδήλωση της επίθεσης των ανταρτών στη Συρία, οι σχέσεις ανάμεσα στην Τουρκία και την οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, που πλέον ελέγχει την εξουσία στη Δαμασκό, παρέμεναν αθέατες. Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές, και οι δύο πλευρές αντλούν αμοιβαία οφέλη από τη συνεργασία τους.

Το παραπάνω επιβεβαιώνει και η δήλωση του επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας και πρώην αρχηγού των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Χακάν Φιντάν. «Κανείς δεν τους ξέρει όσο εμείς», είπε χαρακτηριστικά μιλώντας την Τετάρτη (18/12) στο Al Jazeera εξηγώντας ότι η Άγκυρα είναι αυτή που έπεισε τη Ρωσία και το Ιράν να μην σταματήσουν την επίθεση των ανταρτών που κατέληξε στην πτώση του Μπασάρ αλ-Ασαντ και του καθεστώτος του.

Ωστόσο, η νίκη των σύρων ανταρτών με αιχμή του δόρατος την οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ δεν ισοδυναμεί «με ανάληψη του ελέγχου» της Συρίας από την Τουρκία, διαβεβαίωσε ο Φιντάν, απαντώντας με τον τρόπο αυτό στη σχετική δήλωση του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

«Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ δεν είναι τουρκική μαριονέτα, αντίθετα με άλλες συριακές ανταρτικές οργανώσεις, αλλά η οργάνωση έχει από μακρού στενούς δεσμούς με τους Τούρκους και έχει ανάγκη την τουρκική υποστήριξη», συνοψίζει ο Aron Lund του Century International, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.

Σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε χθες στην τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak, ο ηγέτης της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, ο Αμπού Μοχάμαντ αλ-Τζολάνι ή απλώς Αχμαντ αλ-Σάρα, δηλώνει ότι η κυβέρνησή του θα διατηρήσει «στρατηγική σχέση» με την Άγκυρα.

Σύμβολο αυτής της νέας εγγύτητας ανάμεσα στην Τουρκία και την Συρία, που υπήρξαν για μεγάλη περίοδο εχθροί, ο αρχηγός των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Ιμπραχίμ Καλίν, άνθρωπος του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, σκηνοθέτησε και προέβαλε σκοπίμως τη συνάντησή του με τον Αμπού Μοχάμαντ αλ-Τζολάνι τέσσερις μόλις ημέρες μετά την πτώση του Άσαντ.

Η Άγκυρα όχημα για τις διεθνείς επαφές της νέας ηγεσίας της Συρίας

«Οι νέοι ηγέτες της Συρίας είναι πολύ απασχολημένοι με το χτίσιμο νομιμοποίησης και επαφών με τις ξένες χώρες», λέει ο Aron Lund.

«Δεν έχουν στην πραγματικότητα διπλωματικές επαφές ή την αναγκαία πείρα για να σταθούν σε διεθνές επίπεδο, άρα επωφελούνται πολύ από την βοήθεια της Άγκυρας», εξηγεί.

Η Τουρκία, η οποία έχει δηλώσει έτοιμη να χορηγήσει στρατιωτική βοήθεια στις νέες συριακές αρχές, κάλεσε χθες την διεθνή κοινότητα να αφαιρέσει την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ από την λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων.

Κατά την επίσκεψή του στην Αίγυπτο, όπου θα γίνει δεκτός από τον αιγύπτιο ομόλογό του Αμπντελφατάχ αλ-Σίσι, ο Ταγίπ Ερντογάν είναι πιθανόν ότι θα προσπαθήσει να πείσει την Αίγυπτο, σημαντικό περιφερειακό παράγοντα, να έλθει σε επαφή με την νέα ηγεσία στην Δαμασκό, σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο.

Στόχος της Τουρκίας οι Κούρδοι

Το ερώτημα που τίθεται μετά από αυτό, είναι τα ανταλλάγματα στα οποία “ποντάρει” η Τουρκία. Η Άγκυρα φαίνεται να υπολογίζει στην εξουσία στη Δαμασκό για να την βοηθήσει να απαλλαγεί από τους Κούρδους μαχητές της βόρειας Συρίας.

«Η νέα συριακή κυβέρνηση το επιθυμεί όσο κι εμείς», δήλωσε ο τούρκος υπουργός Αμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ.

Ο στρατιωτικός ηγέτης της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ δήλωσε από την πλευρά του στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η εξουσία της νέας ηγεσίας στη Δαμασκό θα ασκηθεί επίσης στις κουρδικές περιοχές της βορειοανατολικής Συρίας, οι οποίες τελούν υπό ημιαυτόνομη διοίκηση.

«Οι Τούρκοι θα ήθελαν να πιέσουν την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ να πλήξει τους Κούρδους, αλλά εκείνη δε θέλει να εμπλακεί», πιστεύει ειδικός στη Συρία που ανήκει σε δυτική διπλωματική αποστολή στην Τουρκία και δεν κατονομάζεται.

Σύμφωνα με την διπλωματική αυτή πηγή, ο ρόλος της Άγκυρας στη Συρία είναι «υπερτιμημένος», αλλά η Τουρκία έχει πλέον στην διάθεσή της έναν «πραγματικό οικονομικό μοχλό» χάρη στα κοινά της σύνορα μήκους 900 χιλιομέτρων με τη Συρία.

Η Τουρκία διαψεύδει τη συμφωνία για κατάπαυση πυρός με τους SDF

Άλλωστε πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας τόνισαν ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να προετοιμάζεται στρατιωτικά μέχρι να καταθέσει τα όπλα η κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία, την οποία χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση, και μέχρι να εγκαταλείψουν τα μέλη του ΡΚΚ το συριακό έδαφος, ενώ παράλληλα αρνήθηκε ότι έχει συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Τουρκίας και των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), όπως ανέφερε νωρίτερα αμερικανική ανακοίνωση.

Συγκεκριμένα, σχετικά με τη δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ότι επιτεύχθηκε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ της Τουρκίας και των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), τις οποίες η Τουρκία κατηγορεί ότι συνδέοντια με το ΡΚΚ, το οποίο έχει χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση, οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι «ως Τουρκία, δεν έχουμε συνομιλίες με καμία τρομοκρατική οργάνωση. Πιστεύουμε ότι υπάρχει μία γλωσσική παραδρομή όσον αφορά τη δήλωση που έγινε».

Η τοποθέτηση αυτή του τουρκικού υπουργείου Άμυνας δεν αποκλείει ωστόσο το ενδεχόμενο να συμφωνήθηκε η προσωρινή κατάπαυση του πυρός στην περιοχή του Μανμπίτζ, από τον ελεγχόμενο από την Τουρκία Συριακό Εθνικό Στρατό, που διεξάγει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Κούρδων, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία.

Κατά τη συνήθη πρακτική, την εβδομαδιαία ενημέρωση του Τύπου από τον εκπρόσωπο του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, αρχιπλοίαρχο Ζεκί Άκτουρκ, ακολουθούν ρεπορτάζ που αποδίδονται σε απαντήσεις «πηγών» σε δημοσιογραφικές ερωτήσεις στο πλαίσιο της ίδιας ενημέρωσης. Στη σημερινή τακτική εβδομαδιαία ενημέρωση των αμυντικών συντακτών, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Άμυνας υποστήριξε ότι «η τρέχουσα κατάσταση και όλες οι εξελίξεις στη Συρία, όπου έχει ξεκινήσει μια νέα εποχή, παρακολουθούνται στενά και οι προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η εθελοντική, ασφαλής και αξιοπρεπής επιστροφή των Σύριων συνεχίζονται».

Στο πλαίσιο αυτό, ο αρχιπλοίαρχος Άκτουρκ τόνισε ότι η Τουρκία υποστηρίζει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, προτεραιότητά της είναι η εξάλειψη του PKK, συνεχίζει να λαμβάνει προληπτικά μέτρα κατά της τρομοκρατίας και συνεργάζεται για τον σκοπό αυτό με τη νέα συριακή κυβέρνηση.

Ο ίδιος καταφέρθηκε και κατά του Ισραήλ, το οποίο κατηγόρησε ότι παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη και συνεχίζει τώρα την παράνομη συμπεριφορά του κατέχοντας εδάφη στη Συρία.

SDF: Θα πολεμήσουμε την Τουρκία και τους συμμάχους της στο Κομπάνι

Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) ορκίστηκαν να πολεμήσουν την Τουρκία και τις δυνάμεις που στηρίζονται από αυτήν στο Κομπάνι στη βόρεια Συρία, μετά τις προειδοποιήσεις της Άγκυρας ότι ο τουρκικός στρατός θα συνεχίσει τις προετοιμασίες στα τουρκοσυριακά σύνορα μέχρι οι Κούρδοι μαχητές της βόρειας Συρίας «να καταθέσουν τα όπλα».

Οι SDF κατηγόρησαν την Άγκυρα ότι αντιτίθεται στις διεθνείς προσπάθειες για την επίτευξη εκεχειρίας. «Η τουρκική κατοχή και οι μισθοφόροι της δεν τήρησαν αυτή την απόφαση και συνεχίζουν τις επιθέσεις τους στο νότιο μέτωπο της πόλης Κομπάνι», δηλώνουν σε ανακοίνωσή τους οι SDF που ορκίζονται να συνεχίσουν να μάχονται, προτρέποντας τους ανθρώπους στο Κομπάνι να φέρουν όπλα.

Η αμήχανη στάση της Δύσης

«Αν η Άγκυρα καταφέρει να βοηθήσει στην σταθεροποίηση της Συρίας, (…) η Συρία θα γίνει σύμμαχος της Τουρκίας», τονίζει ο Soner Cagaptay του Washington Institute of Near East Policy, ο οποίος πιστεύει ότι η Άγκυρα διαθέτει ήδη «περισσότερη επιρροή στην Δαμασκό από όση είχε ποτέ από το 1920».

Από την πλευρά τους, οι Δυτικοί θέλουν να αποφύγουν την επιβολή της Τουρκίας ως αναγκαίου και απαραίτητου συμμάχου της Δαμασκού.

Έτσι την Τρίτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωνε από την Άγκυρα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενισχύσει τις σχέσεις με τη συριακή ηγεσία.

«Η Τουρκία έχει γίνει ο ξένος παράγοντας με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Συρία, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν σημαντική επιρροή στη διεθνή νομιμοποίηση της νέας συριακής κυβέρνησης και στη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της χώρας», τονίζει σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Ömer Özkizilcik του Atlantic Council στην Άγκυρα.

Άρα, η εξέλιξη των πραγμάτων θα εξαρτηθεί επίσης από τον Ντόναλντ Τραμπ που θα αναλάβει τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, αλλά αυτός είναι ήδη πεπεισμένος ότι «η Τουρκία κρατά τα κλειδιά της Συρίας».