Εκεχειρία στη Γάζα: Τελικά κατά πόσο ηττήθηκε η Χαμάς;

Η Χαμάς, η οποία κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, αντιμετωπίζει μεγάλες φθορές και απώλειες μετά από παρατεταμένες συγκρούσεις με το Ισραήλ. Η στρατιωτική της ισχύς έχει μειωθεί, πολλοί ηγέτες της έχουν δολοφονηθεί και η πολιτική της επιρροή έχει εξασθενήσει. Παρόλα αυτά, η “ολοκληρωτική της εξαφάνιση” μετά τη συνθηκολόγηση, δεν επετεύχθη.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Χαμάς έχει δείξει προθυμία για διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, προτείνοντας κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή ομήρων. Ωστόσο, παραμένουν διαφωνίες σχετικά με τους όρους, όπως η αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και η επιστροφή των εκτοπισμένων Παλαιστινίων.

Πριν την συμφωνία της Τετάρτης, πολλοί αναλυτές είχαν προτείνει την ανάληψη της διακυβέρνησης από την Παλαιστινιακή Αρχή ή τη δημιουργία μιας πολυεθνικής δύναμης με τη συμμετοχή αραβικών και διεθνών παραγόντων. Ωστόσο, η Χαμάς απορρίπτει τέτοια σχέδια, επιμένοντας στον ρόλο της στη Γάζα.

Επιπλέον, η οργάνωση αντιμετωπίζει προκλήσεις στην ηγεσία της μετά τη δολοφονία κορυφαίων στελεχών της. Πιθανοί διάδοχοι, όπως ο Χαλίλ αλ-Χάγια, αναμένεται να διατηρήσουν τη γραμμή της Χαμάς, ενισχύοντας τις σχέσεις με χώρες όπως το Ιράν.

Συνολικά, το μέλλον της Χαμάς είναι αβέβαιο, με την οργάνωση να αντιμετωπίζει εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν τον ρόλο και την επιρροή της στη Γάζα και την ευρύτερη περιοχή. Ο αφοπλισμός της όμως που ήταν όρος του Ισραήλ, μεταφέρεται στο μέλλον.

Τι γίνεται μετά τη συμφωνία εκεχειρίας

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η πρόσφατη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς δεν περιλαμβάνει ρητό όρο για τον αφοπλισμό της Χαμάς. Τα κύρια σημεία της συμφωνίας επικεντρώνονται σε κατάπαυση του πυρός, ανταλλαγή ομήρων και ανθρωπιστική βοήθεια.

Συγκεκριμένα, η Χαμάς θα απελευθερώσει 30 ομήρους σε πρώτο χρόνο, ενώ το Ισραήλ θα απελευθερώσει εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατουμένους. Επιπλέον, το Ισραήλ θα επιτρέψει σημαντική αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα και θα ανοίξει εκ νέου το πέρασμα της Ράφα στα σύνορα με την Αίγυπτο.

Ωστόσο, το ζήτημα του αφοπλισμού της Χαμάς παραμένει ανοιχτό και αποτελεί αντικείμενο μελλοντικών διαπραγματεύσεων. Η Χαμάς έχει εκφράσει την προθυμία της για κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή ομήρων, υπό την προϋπόθεση ότι το Ισραήλ δεν θα θέσει νέους όρους, κάτι που θέτει την εκεχειρία ως παραπάνω από εύθραστη.

Επιπλέον, υπήρχαν αναφορές ότι το Ισραήλ επιδιώκει να διατηρήσει τον έλεγχο ασφαλείας στη Γάζα με πλήρη ελευθερία δράσης, όπως συμβαίνει στη Δυτική Όχθη, μετά την εξασθένιση της στρατιωτικής και κυβερνητικής εξουσίας της Χαμάς, κάτι που αναβάλλεται.

Συνοψίζοντας, η τρέχουσα συμφωνία εκεχειρίας δεν προβλέπει τον άμεσο αφοπλισμό της Χαμάς, αλλά το θέμα αυτό ενδέχεται να τεθεί σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις, καθώς η κατάσταση στη Γάζα εξελίσσεται.

Μπορούμε να μιλάμε για μια μικρή “νίκη” της Χαμάς;

Η ίδια η Χαμάς πανηγυρίζει για μια “νίκη” παρά τις απώλειές της. Πράγματι υπάρχουν στοιχεία που επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο.

• Ανθεκτικότητα παρά τις απώλειες: Η Χαμάς διατήρησε την παρουσία της στη Γάζα, παρά τις έντονες στρατιωτικές επιθέσεις από το Ισραήλ και τις σημαντικές απώλειες ηγετικών στελεχών και υποδομών. Η επιβίωση από μια τόσο ισχυρή στρατιωτική εκστρατεία μπορεί να θεωρηθεί “νίκη” από ορισμένους υποστηρικτές της.
• Απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων: Η ανταλλαγή ομήρων περιλαμβάνει την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ, γεγονός που προβάλλεται ως επιτυχία από τη Χαμάς στην προσπάθεια να ενισχύσει τη δημοτικότητά της.
• Διατήρηση επιρροής: Παρά τις στρατιωτικές απώλειες, η Χαμάς εξακολουθεί να θεωρείται ηγετική δύναμη στη Γάζα και προβάλλει τη δράση της ως αγώνα για την Παλαιστινιακή υπόθεση.

Γιατί δεν θεωρείται πλήρης “νίκη”:

• Στρατιωτικές και πολιτικές απώλειες: Το Ισραήλ πέτυχε σημαντικά πλήγματα στη στρατιωτική δομή και την ηγεσία της Χαμάς, γεγονός που αποδυναμώνει τη δυνατότητά της να επιβάλλει τις θέσεις της.
• Ανθρωπιστική κρίση: Η κατάσταση στη Γάζα έχει επιδεινωθεί δραματικά, με τεράστιες απώλειες αμάχων, καταστροφή υποδομών και ανθρωπιστική κρίση, κάτι που δημιουργεί πίεση προς τη Χαμάς από τον τοπικό πληθυσμό.
• Απομόνωση: Η Χαμάς παραμένει απομονωμένη σε διεθνές επίπεδο, με λίγες χώρες να τη στηρίζουν ανοιχτά, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες διπλωματικής δράσης.

Το αποτέλεσμα μπορεί να θεωρηθεί μερική “νίκη” για τη Χαμάς από την άποψη ότι εξακολουθεί να προβάλλεται ως ανθεκτική δύναμη και να ενισχύει την εικόνα της ως υπερασπιστή των Παλαιστινίων. Ωστόσο, οι τεράστιες απώλειες, η ανθρωπιστική κρίση και η αποδυνάμωση των στρατιωτικών της υποδομών υπογραμμίζουν ότι η “νίκη” αυτή είναι περιορισμένη και προσωρινή.

Θα διατηρήσει στρατό το Ισραήλ στη Γάζα;

Θυμίζουμε πως τον Δεκέμβριο του 2023, ο τότε Υπουργός Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, δήλωσε ότι το Ισραήλ δεν σκοπεύει να διατηρήσει μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Γάζα μετά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Παρά τις παραπάνω δηλώσεις, αναφορές από τον Δεκέμβριο του 2024 υποδεικνύουν ότι το Ισραήλ κατασκευάζει στρατιωτικές βάσεις στην κεντρική Γάζα, γεγονός που ενδέχεται να υποδηλώνει πρόθεση για διατήρηση στρατιωτικής παρουσίας στο άμεσο μέλλον.

Τον Δεκέμβριο του 2024, ο νέος Υπουργός Άμυνας, Ίσραελ Κατς, ανέφερε ότι το Ισραήλ θα ασκήσει “καθολικό έλεγχο ασφαλείας” στη Γάζα με “πλήρη ελευθερία δράσης” μετά τον πόλεμο, υποδηλώνοντας ενδεχόμενη μακροπρόθεσμη στρατιωτική παρουσία.

Συνοψίζοντας, ενώ υπήρχαν προηγούμενες δηλώσεις που απέκλειαν τη μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Γάζα, πρόσφατες ενέργειες και δηλώσεις υποδεικνύουν ότι το Ισραήλ ενδέχεται να διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στη Λωρίδα της Γάζας στο μέλλον.

Μετά τη συμφωνία εκεχειρίας τι θα γίνει με τα στρατεύματα του Ισραήλ στη Γάζα;

Σύμφωνα με την επίσημη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Λωρίδα της Γάζας θα πραγματοποιηθεί σε φάσεις:

-Πρώτη Φάση: Το Ισραήλ θα αποσύρει σταδιακά τα στρατεύματά του από τα αστικά κέντρα της Γάζας, επιτρέποντας την επιστροφή των εκτοπισμένων κατοίκων στις εστίες τους.

-Δεύτερη Φάση: Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης, θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για την πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα, με στόχο την επίτευξη μόνιμης εκεχειρίας

-Επιπλέον, όπως ήδη αναφέραμε, η συμφωνία προβλέπει την ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, καθώς και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, παρά τη συμφωνία, παραμένουν ανησυχίες για την πλήρη εφαρμογή της και την αποφυγή μελλοντικών συγκρούσεων, κάτι που θα φανεί στις επόμενες εβδομάδες, την ώρα που θα μπαίνουν σε εφαρμογή και τα πλάνα ανοικοδόμησης της περιοχής με πλήρη συμμετοχή των ΗΠΑ.

Τριγμοί στην κυβέρνηση συνασπισμού του Νετανιάχου

Μην ξεχνάμε πως ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κατηγόρησε την Πέμπτη τη Χαμάς ότι υπαναχωρεί από κάποια σημεία της συμφωνίας εκεχειρίας και πρόσθεσε ότι η ισραηλινή κυβέρνηση θα αναβάλει την έγκρισή της.

Από την πλευρά της η Χαμάς δήλωσε ότι συνεχίζει να δεσμεύεται από τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που ανακοινώθηκε την Τετάρτη.

Παράλληλα, η Haaretz ανέφερε ότι ο βουλευτής Ζβι Σουκότ, εκπρόσωπος του ακροδεξιού κόμματος Θρησκευτικός Σιωνισμός, που ηγείται ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, δήλωσε ότι υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα» το κόμμα να αποχωρήσει από την κυβέρνηση συνασπισμού του Μπενιαμίν Νετανιάχου εάν εγκριθεί συμφωνία με τη Χαμάς, κάτι που ίσως αποσταθεροποιήσει τον Νετανιάχου που δεν θέλει να πέσει με τίποτα από την εξουσία (διότι αναμένεται να ασκηθούν διώξεις εναντίον του για διαφθορά).

Όλα τα παραπάνω την ώρα που οι νεκροί στη Γάζα έφτασαν τους 64.260 από την έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτωβρίου 2023, στην πλειοψηφία τους άμαχοι, με το ανθρωπιστικό δράμα να συνεχίζεται ακόμη και αυτή τη στιγμή.

Σύμφωνα με μελέτη του Yale και του Lancet, το 59,1% ήταν γυναίκες, παιδιά και άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας στη Γάζα, οι νεκροί του πολέμου έχουν ξεπεράσει τους 46.000, σε σύνολο πληθυσμού 2,3 εκατομμυρίων πριν από τον πόλεμο, ωστόσο οι ανεξάρτητες έρευνες ανεβάζουν τους νεκρούς κατά πολύ.

Η μελέτη του Lancet ανέφερε ότι η ικανότητα του παλαιστινιακού υπουργείου Υγείας να διατηρεί ηλεκτρονικά αρχεία θανάτων είχε αποδειχθεί αξιόπιστη στο παρελθόν, αλλά επιδεινώθηκε μετά τη στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ, η οποία περιελάμβανε επιδρομές σε νοσοκομεία και άλλες εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και διακοπή των ψηφιακών επικοινωνιών.