Η εξαφάνιση του Μαρκ Ζούκερμπεργκ

Μου το ψιθύρισε μια δημοσιογραφική επαφή που ξέρει κάποια που γνωρίζει κάποιον που δουλεύει στα κεντρικά της Meta στην Καλιφόρνια. Την επομένη της ημέρας των ευχαριστιών, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ χάθηκε από προσώπου γης. Τον έψαχναν παντού, αλλά τίποτα. Ευτυχώς, μερικές μέρες πριν την ανακοίνωση της άρσης του προγράμματος επαλήθευσης γεγονότων, κάποιοι κολλητοί του τον «πέτυχαν» στο metaverse. Είχε, λένε, ακόμα εκείνο το μειλίχιο, παιδικό χαμόγελο στο πρόσωπό του. Όταν, μάλιστα, τον ρώτησαν πότε θα επιστρέψει στα καθ’ ημάς, τους καθησύχασε λέγοντας ότι «το έχουμε αναλάβει και το εξετάζουμε». Και μετά τους χαιρέτησε στρατιωτικά. Πρώτη φορά έκανε κάτι τέτοιο, ακόμα και στους κολλητούς του.

Όταν είδα τον Ζούκερμπεργκ στο σχετικό βίντεο να ανακοινώνει τον τερματισμό του fact-checking στις ΗΠΑ, ξαφνιάστηκα.

«Δεν ήταν αυτός· δηλαδή αυτός ήταν αλλά πώς να στο εξηγήσω να το καταλάβεις», είπε η επαφή μου. Πήρε μια μικρή ανάσα και συνέχισε: «Λοιπόν, άκου, ο Μαρκ δεν πρόκειται να γυρίσει από το metaverse. Τουλάχιστον όχι πριν ο Τραμπ ξεκουμπιστεί για δεύτερη και ελπίζω τελευταία φορά απ’ τον Λευκό Οίκο. Τα ‘σπασε άσχημα με τον MAGA και δεν ήθελε με τίποτα να κάνει το βίντεο. Είναι βαθιά, βαθύτατα ηθικό το θέμα. Από την άλλη, όμως, δεν θέλει να είναι αυτός που θα “κρεμάσει” τους εργαζόμενους στη Meta αλλά ούτε κι όλους εμάς. Βαθιά ηθικό κι εδώ το θέμα, καταλαβαίνεις. Οπότε έθεσε σ’ εφαρμογή το σχέδιο έκτακτης ανάγκης που είχε έτσι κι αλλιώς ξεκινήσει εδώ και καιρό να δουλεύει με τα παιδιά από τα Reality Labs. Αν θες το πιστεύεις, αν θες όχι. Δεν μιλάμε για deepfake. Αυτός που είδες στο βίντεο τις προάλλες είναι ο αυθεντικός ψηφιακός δίδυμος αδερφός του. Ίδιοι ε; Κοίτα, ο Μαρκ είναι ντόμπρος και υποσχέθηκε πως θα μας βοηθήσει από το metaverse. Αλλά για την ώρα το μπαλάκι είναι στα χέρια μας».

Και να ‘μαστε λοιπόν, λίγους μήνες μετά. Εκείνη η επαφή μου –που είχε την πολύτιμη πληροφορία για την «εξαφάνιση» του Μαρκ– κι εγώ έχουμε πια εμπλακεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι αρχικά φανταζόμασταν: ένα μυστικό κίνημα, το οποίο συνενώνει προγραμματιστές, δημοσιογράφους, χάκερς, ακτιβιστές και αρκετούς «χρήσιμους τρελούς» απ’ όλο τον κόσμο.

Ο στόχος μας είναι απλός στη διατύπωσή του, αλλά μοιάζει σχεδόν αδύνατος στην πράξη: να στήσουμε μια παγίδα στον Ντόναλντ Τραμπ και τη MAGA κλίκα του, αναγκάζοντάς τον να κάνει κάτι τόσο κραυγαλέα παράλογο, που θα ταρακουνήσει δισεκατομμύρια χρήστες των κοινωνικών δικτύων. Θέλουμε να τους αφυπνίσουμε, να δραπετεύσουν μια και καλή απ’ αυτή τη φυλακή των τοξικών πλατφορμών που ανακυκλώνουν θυμό, φόβο, βρώμικο χρήμα και κάλπικες αλήθειες.

Το κίνημά μας κινείται ταυτόχρονα σε δύο κόσμους: στο φυσικό, με μικρές ομάδες-κύτταρα που συναντιούνται στα πιο απίθανα σημεία –από υπόγειες αίθουσες πανεπιστημίων μέχρι έρημα καμπαναριά χωριών της Ανδαλουσίας– και στο ψηφιακό, με τα ανώνυμα φόρουμ, τους κώδικες-συνονθύλευμα και τις κρυπτογραφημένες συνομιλίες μας. Ουσιαστικά, ζούμε με το ένα πόδι στον πραγματικό κόσμο και το άλλο σε μια σκοτεινή γωνιά του κυβερνοχώρου.

Δίπλα μας έχουμε και τον «αληθινό» Μαρκ Ζούκερμπεργκ που παραμένει αυτοεξόριστος στο metaverse. Από εκεί μας συνδράμει σαν μια διάνοια που δεν έχει φυσική υπόσταση. Από ‘κεί βλέπει άλλα μονοπάτια του Διαδικτύου και, με την παραμικρή κίνηση των ολογραφικών του «χεριών», ξεκλειδώνει μυστικούς διαδρόμους. Μας ειδοποιεί για νέα δεδομένα, ΑΙ κατασκόπους, τρύπες κυβερνοασφάλειας, απόρρητες συναντήσεις πολιτικών στελεχών της MAGA σε κλειστά ψηφιακά φόρουμ. Όσο για τον δίδυμο ψηφιακό αδερφό του, ο «Ψητ», όπως τον αποκαλούμε, συνεχίζει να ρυθμίζει μοχλούς επιρροής στη Meta. Έτσι διατηρεί τους συνεργάτες του Μαρκ στο απυρόβλητο και φροντίζει να μας καλύπτει επιχειρησιακά όπου και όταν χρειάζεται.

Η στιγμή που περιμέναμε έφτασε όταν ο Τραμπ ανήγγειλε την ημερομηνία της μεγάλης εκδήλωσης στο Καπιτώλιο. Όπως είχε ανακοινώσει πριν εκλεγεί, θα απονείμει χάρη σε όσους συμμετείχαν στην «επανάσταση» της 6ης Ιανουαρίου του 2021. Η στρατηγική μας είναι να χακάρουμε αυτή τη φιέστα, μπουκώνοντας ξαφνικά το σύστημα με αναρτήσεις, βίντεο, ψεύτικους λογαριασμούς αλλά και…αυτοσχέδιους «μάρτυρες» που θα παρουσιάζουν μια φαινομενικά ακατανίκητη σκευωρία.

Η ιδέα μας; Ο Τραμπ θα πειστεί να την οικειοποιηθεί ολόψυχα. Αλλά όταν έρθει η μεγάλη του στιγμή μπροστά στις κάμερες, θα βρεθεί να εκστομίζει ένα φρικτό αμάλγαμα παραπληροφόρησης, μίσους, και απροκάλυπτων ψεμάτων που θα οδηγήσει, ελπίζουμε, σε παγκόσμιο σκάνδαλο. Θέλουμε να προκαλέσει σοκ ακόμα και στους δικούς του: να τον δουν να γλιστρά ολοκληρωτικά στο παραλήρημα, υπονομεύοντας ανεπανόρθωτα όχι μόνο την δική του αξιοπιστία αλλά και αυτή των ψηφιακών ολιγαρχών που τον υπηρετούν – και δεν είναι και λίγοι.

Τότε, όπως ελπίζουμε, θα συμβεί το μεγάλο ξέσπασμα. Οι θεατές της «παράστασής» του, βλέποντας πλέον καθαρά πόσο επικίνδυνα γελοίο έχει γίνει το παιχνίδι της χειραγώγησης και της παραπληροφόρησης, θα πάρουν τα ψηφιακά τους μπογαλάκια και θα φύγουν μαζικά από τα κοινωνικά δίκτυα-υποχείρια της MAGA.

Προς το παρόν, περιμένουμε την εντολή έναρξης της τελικής μας επιχείρησης. Οι άνθρωποί μας στο metaverse λένε πως ο Μαρκ επί της αρχής εγκρίνει το σχέδιο. Αλλά θα χρειαστούν σημαντικές βελτιώσεις και προσθήκες. «Στις λεπτομέρειες θα κριθεί η μάχη», είπε. Ο «Ψηφιακός Ζακ» ολοκληρώνει τον αλγoριθμικό λαβύρινθο μέσα στον οποίο θα τραβήξουμε τον Τραμπ. Κι εμείς, σκυμμένοι πάνω απ’ τους υπολογιστές μας, ετοιμαζόμαστε: κώδικες, βίντεο, αστραπιαίες παρεμβάσεις. Σύντομα θα μάθει ολόκληρος ο πλανήτης τι σημαίνει να ανοίγεις την πόρτα της μεγαλύτερης ψηφιακής φυλακής, για να βγεις και πάλι ελεύθερος στην αχανή επικράτεια του κυβερνοχώρου – όχι πια ως χειραγωγούμενος θεατής, αλλά ως συμμέτοχος και συνδημιουργός του.