David Lynch: 10 εμβληματικές μουσικές στιγμές

Ο  David Lynch άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στον κινηματογράφο, αλλά η μαγεία του δεν θα ήταν η ίδια χωρίς τη βαθιά, σχεδόν transcendental (όπως ο διαλογισμός του), σχέση του με τη μουσική. Για εκείνον, ο ήχος δεν ήταν απλά συνοδευτικό στοιχείο – ήταν η καρδιά του φανταστικού, στοιχειωμένου κόσμου που έπλαθε με τα χέρια του.

Από το εμβληματικό “Eraserhead” του 1977 μέχρι το ανατρεπτικό “Inland Empire” του 2006, η μουσική βρισκόταν παντού, διαπερνούσε τις εικόνες του David Lynch σαν μια αθέατη δύναμη που ανέβαζε την ένταση και την ατμόσφαιρα, δημιουργώντας συναισθηματικές εκρήξεις σε κάθε σκηνή. Και όλα είχαν νόημα!

David Lynch – Transcendental… από την αρχή μέχρι το τέλος!

Ο Lynch δεν ήταν απλώς σκηνοθέτης, ήταν και συνθέτης και παραγωγός, και αυτό τον έκανε μοναδικό. Είχε μια εκρηκτική ικανότητα να χρησιμοποιεί μουσικά κομμάτια με τρόπους που κανείς άλλος δεν θα φανταζόταν.

Πήγαινε πέρα από το προφανές, το συνηθισμένο – μετέτρεπε τραγούδια, ακόμη και τα πιο γνωστά (βλέπε Loco-Motion), σε κάτι καινούργιο και αξεπέραστο. Έπαιρνε τον Elvis Presley ή τον Roy Orbison και μετουσίωνε το “μήνυμα”. Η μουσική του Lynch δεν ήταν απλώς ήχος, ήταν πηγή έκπληξης, ανατριχίλας, έντασης και ονειρικής γοητείας.

Η ένταση στις ταινίες του ξεκινούσε από τα τραγούδια που έβαζε σε απρόσμενες “γωνιές” των ταινιών του. Όταν το μυαλό σου περίμενε κάτι, εκείνος έφερνε κάτι τελείως διαφορετικό, κάνοντας μια συναισθηματική “τρίπλα” με την αναπάντεχη χρήση της μουσικής. Αυτή η πρωτοποριακή προσέγγιση έκανε κάθε σκηνή να μοιάζει με αίνιγμα.

Το Rolling Stone συγκέντρωσε 10 στιγμιότυπα από την καριέρα του Lynch ο οποίος έφυγε από τη ζωή χθες, Πέμπτη (16/01), σε ηλικία 78 ετών, με την αξεπέραστη μουσική του, που είναι αρκετά για να καταλάβεις γιατί ο κινηματογράφος του είναι για πάντα συνυφασμένος με την ένταση και τη μαγεία που γεννιέται όταν ήχος και εικόνα ενώνονται με έναν τρόπο, που μόνο ο ίδιος ήξερε να κάνει. Και τελικά μας θυμίζουν ότι η μουσική και ο κινηματογράφος μπορούν να συνυπάρχουν όχι απλώς ως μέσα έκφρασης, αλλά ως φορείς συναισθηματικής και ψυχικής μεταμόρφωσης.

David Lynch – 10 κλασικές μουσικές στιγμές

“In Heaven (Lady in the Radiator Song)” – Eraserhead (1977)

Στο σουρεαλιστικό body-horror “Eraserhead”, ο Lynch επιμελήθηκε τη μουσική και έκανε τον ηχητικό σχεδιασμό. Μέρος από την υποσυνείδητη ανησυχία που προκαλεί στον θεατή οφείλεται στα σφυριχτά, βροντερά ηχοτοπία που δημιούργησαν ο Ντέιβιντ Λιντς και ο Άλαν Ρ. Σπλέτ. Ωστόσο, το πιο αξιομνημόνευτο «εγκεφαλικό σκουλήκι» της ταινίας εμφανίζεται όταν το καλοριφέρ του Χένρι Σπένσερ ανοίγει για να αποκαλύψει μια μικροσκοπική σκηνή, όπου η αινιγματική Lady in the Radiator τραγουδάει το απλό και θλιμμένο 98 δευτερολέπτων τραγούδι «In Heaven». Αυτή η στοιχειωτική, καρτουνίστικη μελωδία – γραμμένη από τον Λιντς και τον Πίτερ Άιβερς – άγγιξε το κοινό που συνωστιζόταν στις μεταμεσονύχτιες προβολές. Παράλληλα, διασκευές του τραγουδιού άρχισαν να γεμίζουν τις set lists “ασεβών” συγκροτημάτων όπως οι Devo, οι Tuxedomoon, οι Bauhaus και οι αγαπημένοι Pixies.

“In Dreams” – Blue Velvet (1986)

Ένας νεαρός φοιτητής επιστρέφει στο σπίτι του για να επισκεφθεί τον άρρωστο πατέρα του και ανακαλύπτει σε ένα χωράφι ένα κομμένο ανθρώπινο αυτί. Το αυτί τον οδηγεί σε μια τεράστια εγκληματική συνωμοσία και τελικά συνάπτει ρομαντική σχέση με μια προβληματική τραγουδίστρια του σαλονιού. Ο Λόρα Ντερν τότε 18 ετών είναι η “Sandy”.  Ο μυστηριώδης Μπεν συγχρονίζει παθιασμένα τα χείλη του με την επιτυχία του Ρόι Όρμπισον «In Dreams» του 1963. Ο ίδιος ο Όρμπινσον μίσησε τη χρήση του τραγουδιού όταν είδε την ταινία, αλλά πιεζόμενος από τους φίλους του αφού την ξαναείδε κατέληξε να την εκτιμήσει. Μάλιστα, ηχογράφησε εκ νέου το τραγούδι, κυκλοφόρησε ένα μουσικό βίντεο που ενσωμάτωσε πλάνα από το Blue Velvet και ξεκίνησε μια αναγέννηση της καριέρας του που διήρκεσε μέχρι το θάνατό του το 1988.

“Love Me” – Wild at Heart (1990)

Χρόνια πριν ο Nicolas Cage παντρευτεί τη Lisa Marie Presley ή κάνει ελεύθερη πτώση με μιμητές του Elvis στο “Honeymoon in Vegas”, ο ηθοποιός “συνάντησε” τον βασιλιά στο “Wild at Heart”, το βίαιο road movie του Lynch για δύο ερωτευμένους εραστές. Ο ίδιος ο Elvis ενέπνευσε τον Lynch για την ερμηνεία του χαρακτήρα του Cage, και η μουσική του Presely εμφανίζεται σε δύο περιπτώσεις – και τις δύο φορές τραγουδάει ο Cage. «Ο Ντέιβιντ ήταν μια μοναδική ιδιοφυΐα στον κινηματογράφο, ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες αυτής ή οποιασδήποτε άλλης εποχής», ανέφερε ο Cage σε δήλωσή του. «Ήταν γενναίος, λαμπρός και ένας αδέσποτος με χαρούμενη αίσθηση του χιούμορ. Ποτέ δεν πέρασα πιο καλά σε κινηματογραφικό πλατό από ό,τι όταν δούλευα με τον Ντέιβιντ Λιντς. Θα είναι πάντα ατόφιο χρυσάφι».

Angelo Badalamenti – Η μουσική του “Twin Peaks” (1990)

Ο Lynch καθόταν με τον Angelo Badalamenti όταν είπε στον συνθέτη τι οραματιζόταν για τη μουσική του επερχόμενου δράματος μυστηρίου με τίτλο “Twin Peaks”. «Ο Ντέιβιντ είπε: “Ξεκινήστε το με καχυποψία, σαν να βρίσκεστε σε ένα σκοτεινό δάσος, και στη συνέχεια περάστε σε κάτι όμορφο για να αντικατοπτρίσετε τα προβλήματα μιας όμορφης έφηβης κοπέλας”», θυμήθηκε μιλώντας στο Rollind Stone ο Badalamenti το 2014. «Στη συνέχεια, μόλις το πετύχεις αυτό, πήγαινε πίσω και κάνε κάτι θλιβερό και ξαναγύρνα σε αυτό το θλιβερό, προφητικό σκοτάδι». Σε μία λήψη, ο Badalamenti δημιούργησε το φασματικό “Laura Palmer’s Theme”, ένα από τα πολλά highlights σε ένα από τα πιο επιδραστικά soundtracks όλων των εποχών. Η ερμηνεία της Julee Cruise, σε αυτή τη δυσοίωνη dream pop ατμόσφαιρα του Badalamenti έγινε εξίσου εμβληματική με την ίδια τη σειρά. Το τραγούδι κέρδισε Grammy το 1991, παραγκωνίζοντας τους Phil Collins, Quincy Jones και Kenny G.

“Just You” –  Twin Peaks (1990)

Ο Lynch άκουσε ότι ο ηθοποιός James Marshall έφερνε την κιθάρα του στο πλατό για να περνάει την ώρα του ανάμεσα στα γυρίσματα του Peaks. Φυσικά, ρώτησε αν ο ηθοποιός ήθελε να ερμηνεύσει ένα τραγούδι μπροστά από τις κάμερες. Μαζί με τον Badalamenti, το τρίο συνέθεσε το «Just You», ένα τραγούδι εμπνευσμένο από τους Platters. Σε μια εμβληματική σκηνή από το Episode Nine, ο Marshall το ερμηνεύει μαζί με τη Lara Flynn Boyle και τη Sheryl Lee, αλλά τελικά δεν έπαιξε το κομμάτι της κιθάρας: Σε ένα Q&A, είπε ότι το είχαν ήδη ηχογραφήσει με το punk είδωλο της Δυτικής Ακτής, τον John Doe από την μπάντα X.

“Falling” – Twin Peaks (1991)

Ενώ συνέθετε τη μουσική για το “Blue Velvet”, ο Angelo Badalamenti σύστησε στον Lynch την αείμνηστη τραγουδίστρια Julee Cruise και τα εναέρια φωνητικά της. Πολύ γρήγορα οι τρεις τους “κόλλησαν”. Τόσο ο Badalamenti όσο και ο Lynch βρίσκονται σταθερά στους τίτλους των άλμπουμ της Cruise. Το «Falling» στο soundtrack της σειράς Twin Peaks ήταν εκπληκτικό (εμφανίστηκε επίσης σε πολλά επεισόδια και στις συνέχειες των ταινιών ως στοιχειωμένη τραγουδίστρια του roadhouse). Η ορχηστρική εκδοχή έγινε το θέμα της σειράς και το τραγούδι κέρδισε ένα απροσδόκητο Grammy το 1991.

“Sycamore Trees” – Twin Peaks (1991)

Στο τελευταίο επεισόδιο της αρχικής σειράς της δεκαετίας του ’90 του “Twin Peaks”, ο πράκτορας Cooper κάνει ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα ταξίδια του στο κόκκινο δωμάτιο, όπου ο θρύλος της τζαζ με τη γλυκιά φωνή, ο Jimmy Scott, ερμηνεύει το «Sycamore Trees» των Lynch/Badalamenti, μέσα σε τρεμάμενα στροβοσκοπικά φώτα. Η εμφάνιση αυτή σηματοδότησε μια μικρή επιστροφή στην καριέρα του Scott, ο οποίος θα κυκλοφορήσει το 1992 ένα άλμπουμ με standards σε μεγάλη δισκογραφική εταιρεία, το “All the Way”, που θα του χαρίσει την πρώτη του υποψηφιότητα για Grammy.

“I’m Deranged” – Lost Highway (1997)

Ο David Bowie ήταν μέρος του κόσμου του Lynch πολύ πριν το τραγούδι “I’m Deranged” να φιγουράρει στην εναρκτήρια σεκάνς της ταινίας «Lost Highway» το 1997. Ο Bowie ήταν θαυμαστής της δουλειάς του Lynch, εμφανίστηκε στο Twin Peaks του 1992: Fire Walk With Me και πήρε στοιχεία για το άλμπουμ Outside από τη σειρά. Ο Lynch και ο Trent Reznor (που δούλευε στον κινηματογράφο μόλις για δεύτερη φορά, μετά το “Natural Born Killers”) επέλεξαν να ξεκινήσουν το Lost Highway με το κομμάτι του Outside, «I’m Deranged».

“Llorando” – Mullholland Drive (2001)

Το σουρεαλιστικό νεο-νουάρ μυστήριο του Lynch από το 2001 βασίζεται σε μια εξαιρετικά παράξενη παράσταση σε ένα νυκτερινό κέντρο γνωστό ως Club Silencio. Η Betty (Naomi Watts) και η Rita (Laura Harring), οι δύο χαρακτήρες που γνωρίσαμε στο πρώτο μισό της ταινίας, πηγαίνουν μαζί στο κλαμπ αργά το βράδυ. Παρακολουθούν από το κοινό την πραγματική τραγουδίστρια και τραγουδοποιό Rebekah Del Rio να ερμηνεύει το «Llorando», την άκρως συναισθηματική ισπανόφωνη διασκευή της στο «Crying» του Roy Orbison. Η Μπέτι και η Ρίτα αναστατώνονται όλο και περισσότερο, καθώς η παράσταση συνεχίζεται – μέχρι που η Del Rio ξαφνικά καταρρέει στη μέση του τραγουδιού.

“Locomotion” – Inland Empire (2006)

Ο Lynch μπορεί με ευκολία να πάρει ένα από τα πιο κλασικά ποπ τραγούδια της δεκαετίας του ’60 και να το κολλήσει ιδανικά στην κολασμένη διαδρομή μιας ηθοποιού μέσα στον τρόμο του Χόλιγουντ. Στα μισά του Inland Empire, καθώς ο χαρακτήρας της Laura Dern αρχίζει να γλιστράει σε μια εφιαλτική no-man’s land ανάμεσα στην πραγματικότητα και τις ψευδαισθήσεις του κινηματογραφικού σκηνικού, μια ομάδα γυναικών εμφανίζεται μπροστά της και ξεκινάει έναν αισιόδοξο χορό, ενώ ακούμε το «Locomotion» της Little Eva (κι ας σκεφτόμαστε την Κάιλι Μινόγκ). Το ηχητικό λογικό άλμα – σε συνδυασμό με τον χαρακτηριστικό ανατριχιαστικό φωτισμό του Lynch – είναι μια από τις πιο WTF στιγμές στη μακρά ακολουθία τέτοιων στιγμών της ταινίας. Όταν οι χορευτές εξαφανίζονται, αφήνοντας πίσω τους μόνο νεκρή απόκοσμη ησυχία και την τρομαγμένη έκφραση της Dern… όλοι προσπαθούμε να καταλάβουμε τι ακριβώς συνέβη.